فارابی

دهخدا به نقل از�بدیع الزمان فروزانفر�می نویسد: �اسم پدر او طرخان و نام جدش اوزلوغ است ( اما در دانشنامه ایرانیکا رد شده است ) . نام ازلغ و طرخان هر دو نامهای�سغدی�ایرانی هستند که نام طرخان از سغدی به ترکی وارد شده است. در شرح زندگی فارابی مطلبی که بر جریان واقعی زندگی دوران طفولیت و جوانی وی باشد در کتاب ها وجود ندارد. �ابن ابی اصیبعه�دو خبر متناقض دربارهٔ او نقل می کند: اول اینکه فارابی در آغاز کار نگهبان باغی در دمشق بود و دوم اینکه، در جوانی به قضاوت مشغول بود و چون به معارف دیگر آشنا شد، قضاوت را ترک کرد و با تمام میل به طرف معارف دیگر روی آورد. � در جوانی برای تحصیل به�بغداد�رفت و نزد �متی بن یونس� به فراگرفتن�منطق�و�فلسفه�پرداخت. سپس به�حرّان�سفر کرد و به شاگردی �یوحنا بن حیلان� درآمد.
از آغاز کار، هوش سرشار و علم آموزی وی سبب شد که همه موضوعاتی را که تدریس می شد، به خوبی فرا گیرد.
به زودی نام او به عنوان فیلسوف و دانشمند شهرت یافت و چون به بغداد بازگشت، گروهی از شاگردان، گرد او فراهم آمدند که �یحیی بن عدی� فیلسوف مسیحی یکی از آنان بود.
در سال ۳۳۰ هجری قمری/۹۴۱ میلادی به�دمشق�رفت و به �سیف الدوله حمدانی� حاکم�حلب�پیوست و در زمره علمای دربار او درآمد. فارابی در سال ۳۳۸هجری قمری/۹۵۰میلادی در سن هشتاد سالگی در دمشق وفات یافت. عده ای بر این باورند که ابونصر هنگامی که از دمشق به�عسقلان�می رفت به دزدان برخورد. ابونصر گفت: �هر آنچه از مرکب، سلاح، لباس و مال هست بگیرید و با من کاری نداشته باشید. � آن ها نپذیرفتند و قصد کشتن او کردند. ابونصر به ناچار با آن ها جنگید و کشته شد. امرای شام از حادثه با خبر شدند. ابونصر را دفن کردند و دزدان را بر سر قبر او دار زدند.
مورخان اسلامی معتقدند که فارابی فردی زهد پیشه و عزلت گزین و اهل تأمل بود. اعراض او از امور دنیوی به حدی بود که با آن که سیف الدوله برایش از�بیت المال�حقوق بسیار تعیین کرده بود، به چهار�درهم�در روز قناعت می ورزید.
فارابی در انواع علوم بی همتا بود. چنان که دربارهٔ هر علمی از علوم زمان خویش کتاب نوشت و از کتاب های وی معلوم می شود که در علوم�زبان�و�ریاضیات�و�کیمیا�و�هیئت�و�علوم نظامی�و�موسیقی�و�طبیعیات�و�الهیات�و علوم مدنی و�فقه�و منطق دارای مهارت بسیار بوده است.
درست است که�کندی�نخستین فیلسوف اسلامی است که راه را برای دیگران پس از خود گشود؛ اما او نتوانست مکتب فلسفی تأسیس کرده و میان مسائلی که مورد بحث قرار داده است، وحدتی ایجاد کند. در صورتی که فارابی توانست مکتبی کامل را بنیان نهد.
ابن سینا�او را استاد خود می شمرد و�ابن رشد�و دیگر حکمای اسلام و عرب، برایش احترام بالایی قائل بودند. ازجمله سخنی از ابن سینا است که اوج منزلت علمی او را بیان می کند: کتاب مابعدالطبیعه را مطالعه کردم و بعد از چهل مرتبه مطالعه نتوانستم از اغراض مؤلف آن آگاهی پیدا کنم تا اینکه در بازار به کتابی از ابونصر فارابی برخورد کردم که شرحی بر کتاب مابعدالطبیعه بود. بعد از مطالعه آن توانستم مطالب مابعدالطبیعه را دریابم و بسیار مسرور شدم.
در سنت فلسفه اسلامی، فارابی را بعد از�ارسطو�که ملقب به �معلم اول� بود، �معلم ثانی�لقب داده اند.
منابع. https://fa. m. wikipedia. org/wiki/فارابی

". . . و کان أبوه قائد جیش و هو فارسی المنتسب. . . "، پدرش فرمانده ارتش و نسبش ایرانی ( پارسی ) بود.