حسن ظن
/hosnezann/
معنی انگلیسی:
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] حُسنِ ظَنّ، از صفات نیک و پسندیده اخلاقی، به معنای خوش بینی و گمان نیک در حق دیگران، در برابرِ سوءظن به معنای بدبینی و بدگمانی به دیگران.
در قرآن کریم این دو اصطلاح دقیقاً به همین شکل نیامده، اما در آیه ۱۲ سوره نور به «ظنّ خیر» و در برابر آن، در دو آیه ۶ و ۱۲ سوره فتح ، به «ظنّ سَوْء» (گمان بد یا ناپسند) اشاره شده است که تقریباً همان معانی را می رساند.در دیگر کاربردهای قرآنیِ واژه ظَنّ و مشتقات آن نیز، باتوجه به قرائن، می توان در مواردی معنا و مفهوم دو اصطلاح یاد شده را بر آن ها حمل نمود.
از منظر قرآن
بنابر تصریح قرآن کریم، مؤمنان باید به یکدیگر حسن ظن داشته باشند.به نوشته مفسران، مؤمنان نباید به گفتار کسی که با تهمت زدن به دیگران باعث بدگمانی مؤمنان به یکدیگر می شود، وقعی بنهند، زیرا اصل بر این است که همگان به دور از زشتیها و بر طریق عدالت اند، مگر این که خلاف آن به صورت یقینی ثابت شود. بر همین اساس، فقیهان و اصولیانْ اصالتِ صحتِ عملِ غیر ( اصالة الصحة ) را اصلی متفقٌ علیه که در همه ابواب عبادات و معاملات جاری است، پذیرفته اند.
← علت حرمت
در احادیث مطالب متنوعی درباره حسن ظن و سوءظن و ریشه ها و پیامدهای آن آمده است؛ از جمله این که بنابر حدیثی از رسول خدا صلی اللّه علیه وآله وسلم، حُسنِ ظن به خدا ، از حسن عبادت آدمی ناشی می شود و ایمان و سلامت درون خاستگاه آن است.
← صفای درون
...
در قرآن کریم این دو اصطلاح دقیقاً به همین شکل نیامده، اما در آیه ۱۲ سوره نور به «ظنّ خیر» و در برابر آن، در دو آیه ۶ و ۱۲ سوره فتح ، به «ظنّ سَوْء» (گمان بد یا ناپسند) اشاره شده است که تقریباً همان معانی را می رساند.در دیگر کاربردهای قرآنیِ واژه ظَنّ و مشتقات آن نیز، باتوجه به قرائن، می توان در مواردی معنا و مفهوم دو اصطلاح یاد شده را بر آن ها حمل نمود.
از منظر قرآن
بنابر تصریح قرآن کریم، مؤمنان باید به یکدیگر حسن ظن داشته باشند.به نوشته مفسران، مؤمنان نباید به گفتار کسی که با تهمت زدن به دیگران باعث بدگمانی مؤمنان به یکدیگر می شود، وقعی بنهند، زیرا اصل بر این است که همگان به دور از زشتیها و بر طریق عدالت اند، مگر این که خلاف آن به صورت یقینی ثابت شود. بر همین اساس، فقیهان و اصولیانْ اصالتِ صحتِ عملِ غیر ( اصالة الصحة ) را اصلی متفقٌ علیه که در همه ابواب عبادات و معاملات جاری است، پذیرفته اند.
← علت حرمت
در احادیث مطالب متنوعی درباره حسن ظن و سوءظن و ریشه ها و پیامدهای آن آمده است؛ از جمله این که بنابر حدیثی از رسول خدا صلی اللّه علیه وآله وسلم، حُسنِ ظن به خدا ، از حسن عبادت آدمی ناشی می شود و ایمان و سلامت درون خاستگاه آن است.
← صفای درون
...
wikifeqh: نیک_پنداری
[ویکی شیعه] حُسْنِ ظَنْ؛ اصطلاحی اخلاقی به معنای خوش بینی و گمان نیک به دیگران داشتن در مقابل سوء ظن، از صفات پسندیده در نظام اخلاقی اسلام.
حسن ظن، ترکیبی اضافی و در لغت به معنای "گمان نیک و خوش بینی"؛ در مقابل سوء ظن به معنای بدگمانی و بدبینی است. این واژه در اصطلاح به معنای نیک انگاری درباره خداوند، فعل و انفعالات جهان و مؤمنین است.
در فرهنگ اسلامی، حسن ظن از مهمترین فضائلی شمرده می شود که در رشد و تکامل انسان و نیز در وحدت و تکامل مادی و معنوی جامعه نقش دارد و از عوامل ایجاد امید و نشاط در زندگی و جامعه است. تعالیم اسلام به طور صریح با بدبینی و بدگمانی مبارزه می کند و مسلمانان را از آن برحذر می دارد و به حسن ظن رهنمون می سازد. سفارش اسلام، خوشبینی و خوشگمانی است تا بدین گونه، شخص از پیامدهای برآمده از بدگمانی همانند قضاوت های شتاب زده، بدگویی، درگیری و اختلاف در امان بماند و جامعه دچار تنش نشود. در روایتی حضرت علی(ع)، یکی از ارکان مهم و روابط حسنه اجتماعی و امنیت کامل را در پرتو خوشبینی دانسته است:
حسن ظن، ترکیبی اضافی و در لغت به معنای "گمان نیک و خوش بینی"؛ در مقابل سوء ظن به معنای بدگمانی و بدبینی است. این واژه در اصطلاح به معنای نیک انگاری درباره خداوند، فعل و انفعالات جهان و مؤمنین است.
در فرهنگ اسلامی، حسن ظن از مهمترین فضائلی شمرده می شود که در رشد و تکامل انسان و نیز در وحدت و تکامل مادی و معنوی جامعه نقش دارد و از عوامل ایجاد امید و نشاط در زندگی و جامعه است. تعالیم اسلام به طور صریح با بدبینی و بدگمانی مبارزه می کند و مسلمانان را از آن برحذر می دارد و به حسن ظن رهنمون می سازد. سفارش اسلام، خوشبینی و خوشگمانی است تا بدین گونه، شخص از پیامدهای برآمده از بدگمانی همانند قضاوت های شتاب زده، بدگویی، درگیری و اختلاف در امان بماند و جامعه دچار تنش نشود. در روایتی حضرت علی(ع)، یکی از ارکان مهم و روابط حسنه اجتماعی و امنیت کامل را در پرتو خوشبینی دانسته است:
wikishia: حسن_ظن
[ویکی اهل البیت] کلید واژه: حسن ظن به خدا، سوء ظن
در شرع مقدس به حسن ظن و رجا تشویق و ترغیب ها شده، مخصوصا به هنگام مرگ.
قرآن مجید می فرماید: «قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ اسْرَفُوا عَلی انْفُسِهِمْ لاتَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ اِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعًا اِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمِ»؛ (ای رسول ما) به آن بندگانم که بر خویشتن ستم روا داشتند. بگو: از رحمت خدا ناامید نشوید که خدا همه گناهان را می بخشد؛ زیرا او خدایی بسیار بخشنده و مهربان است. (سوره زمر، 53)
و می فرماید: «انَّ رَبَّکَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنَّاسِ عَلی ظُلْمِهِمْ»؛ همانا پروردگارت بر مردم با گذشت است اگر چه آنها ستم کرده اند. (سوره رعد، 16)
و در حالی که از قومی انتقاد می کند، می فرماید: «ذلِکُمْ ظَنُّکُمْ الَّذِی ظَنَنْتُمْ بِرَبِّکُمْ ارْدیکُمْ»؛ همان گمان بدی که به پروردگار خویش داشتید، شما را هلاک کرد. (سوره فصلت، 23)
و می فرماید: «ظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوءِ وَکُنْتُمْ قَوْمًا بُورًا»؛ (به خدا) گمان بد داشتید و قومی شایسته هلاکت بودید. (سوره فتح، 12)
و در اخبار جناب یعقوب علیه السّلام چنین آمده: خدای تعالی به یعقوب وحی کرد: آیا می دانی چرا بین تو و یوسف جدایی افکندم؟ به خاطر این که گفتی: «انّی اخافُ انْ یَأْکُلَهُ الذِّئْبُ وَانْتُمْ عَنْهُ غافِلُونَ»؛ همانا می ترسم گرگ او را بخورد در حالی که شما از او غافل باشید. (سوره یوسف، 13)
در شرع مقدس به حسن ظن و رجا تشویق و ترغیب ها شده، مخصوصا به هنگام مرگ.
قرآن مجید می فرماید: «قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ اسْرَفُوا عَلی انْفُسِهِمْ لاتَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ اِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعًا اِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمِ»؛ (ای رسول ما) به آن بندگانم که بر خویشتن ستم روا داشتند. بگو: از رحمت خدا ناامید نشوید که خدا همه گناهان را می بخشد؛ زیرا او خدایی بسیار بخشنده و مهربان است. (سوره زمر، 53)
و می فرماید: «انَّ رَبَّکَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنَّاسِ عَلی ظُلْمِهِمْ»؛ همانا پروردگارت بر مردم با گذشت است اگر چه آنها ستم کرده اند. (سوره رعد، 16)
و در حالی که از قومی انتقاد می کند، می فرماید: «ذلِکُمْ ظَنُّکُمْ الَّذِی ظَنَنْتُمْ بِرَبِّکُمْ ارْدیکُمْ»؛ همان گمان بدی که به پروردگار خویش داشتید، شما را هلاک کرد. (سوره فصلت، 23)
و می فرماید: «ظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوءِ وَکُنْتُمْ قَوْمًا بُورًا»؛ (به خدا) گمان بد داشتید و قومی شایسته هلاکت بودید. (سوره فتح، 12)
و در اخبار جناب یعقوب علیه السّلام چنین آمده: خدای تعالی به یعقوب وحی کرد: آیا می دانی چرا بین تو و یوسف جدایی افکندم؟ به خاطر این که گفتی: «انّی اخافُ انْ یَأْکُلَهُ الذِّئْبُ وَانْتُمْ عَنْهُ غافِلُونَ»؛ همانا می ترسم گرگ او را بخورد در حالی که شما از او غافل باشید. (سوره یوسف، 13)
wikiahlb: حسن_ظن
پیشنهاد کاربران
خوش گمانی . [ خوَش ْ / خُش ْ گ ُ ] ( حامص مرکب ) خوب گمانی . حُسْن ُالظَّن ّ. حالت و صفت خوش گمان .
علت گناه، سوظن به خداست.
زیرا وقتی که سوظن به خداوند داری که حلال نمی دهد، سراغ حرام می روی.
زیرا وقتی که سوظن به خداوند داری که حلال نمی دهد، سراغ حرام می روی.