زانوس

گرد آوری :بهنام پاشا زانوس.
زانوس، روستایی است از توابع بخش کجور شهرستان نوشهر در استان مازندران ایران. مردم زانوس از قومیت طبری هستند[ ۲] و به زبان طبری[ ۳] به گویش کجوری صحبت می کنند. [ ۴] این روستا در دهستان زانوس رستاق قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۷، جمعیت آن بیش از ۱۸۸۰ نفر ( حدود ۲۷۰خانوار ) بوده است. البته این جمعیت تقریباً در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۱۹۰۰ نفر ( حدود ۲۹۰ خانوار ) رسیده. مسیر اصلی زانوس از تهران به سمت چالوس بعد از مرزن آباد منطقه کجور که تا دهکده زانوس ۴۰کیلومتر مسافت می باشد. از چالوس به تا دهکده تاریخی زانوس ۶۰کیلومتر می باشد. دهکده تاریخی زانوس نگین غرب مازندران می باشد که از طبیعت بکر و منحصر به فردی تشکیل شده. جنگل های سرسبز و زیبا - غارهای متنوع و جذاب - آبشارهای صخره ایی زیبا و شگف انگیز - چشمه های زیاد و زلال - طبیعت بکر و دره ایی زیبا که اثر نقاشی آن توسط استاد بزرگ هنر ایران کمال الملک کشیده شده و در تالار اصلی کاخ گلستان به نمایش درآمده و خود استاد کمال الملک در سفری که با ناصرالدین شاه به زانوس داشته نقاشی این اثر زیبا را از آثار ارزنده و بیاد ماندنی خود نام برد. زانوس دارای آب و هوایی خشک و معتدل و کوهستانی است به علت ارتفاع آن از سطح دریا ( ۱۷۶۰ ) از طبیعت بکر و جذابی برخوردار است. دهکده تاریخی و گردشگری زانوس همه ساله از نقاط کشور و بخصوص خارج از کشور شاهد گردشگری دهکده و منطقه می باشد.
۴ - علت انتخاب این نام؛ ( وجه تسمیه ) علل بسیاری در رابطه با نام زانوس هست اما دقیقاً مشخص نیست اما احتمالات بر گرفته شده: ۱ - زئوس پادشاه بزرگ یونانیان ۲ - زانوس اسم شخص خاصی یا نام محل یا مکانی خاص بوده از گذشته دور ۳ - تفکیک کلمه زان+اوس ( ( وس ) ) —که شاید معنای خاصی داشته باشد. که احتمال مورد سوم بیشتر می باشد و بیشتر به درخت و نوع آن مربوط می باشد - مثلا محل رویش راش یا چنار یا نوع تنوع درختی دیگر در منطقه.
زانوس دارای یک رودخانه به نام زانوس رود است که از ارتفاعات زانوس سرچشمه می گیرد وبه پایین دست سرازیر می شود وبا پیوستن به رودهای کجور وایواز تشکیل زانوس رود را می دهد که در نقشهٔ جغرافیایی ایران نیز به همین نام معروف است.
زانوس دارای رودخانه است که از آب بسیار سرد و صاف و زلالی برخوردار است که زیست گاه ماهی قزل آلای خال قرمز Salmo Trutta Fario بومی است. این ماهی یکی از نادرترین ماهی های جهان است. از آنجایکه این ماهی از ماهی های حمایت شده است صید آن ممنوع است