مریم بنت عمران

[ویکی فقه] مریم بنت عمران که به عنوان زنی مطهّره در قرآن از ایشان یاد شده است، بانویی پاکدامن و انسان نمونه‏ ای است که خداوند ایشان را به عنوان الگو و نمونه انسانها معرفی کرده است.
حَنّه ـ همسر عمران بن ماثان ـ دیری نمی‏گذرد که سنگینی حمل را در وجود خود احساس می‏کند و به شکرانه برآورده شدن حاجتش، از حقوق مادری بر فرزند چشم می‏پوشد و نذر می‏کند که فرزندش را برای عبادت خدا آزاد کرده و وقف خدمت به بیت المقدس گرداند، «رَبُّ اِنّی نَذَرْتُ لَکَ ما فی بَطنی مُحَرَّرا فَتَقَبَّلْ مِنّی اِنَّکَ اَنْتَ السَّمیعُ الْعَلیمُ». خدایا نذر کردم فرزندی را که در شکم دارم برای عبادت و بندگی تو و خدمت در عبادتگاه تو آزاد باشد، خدایا این نذر را از من بپذیر که تو شنوای دعا و عالم به ضمیر بندگانت هستی.
زمان وضع حمل فرارسید او از درد زایمان به خود می‏پیچد اما در خیالش منتظر پسرک زیبایی است که خداوند به او عطا خواهد کرد. اما غم اینکه فرزندش یتیم متولد می‏شود و شوهر عزیزش عمران، دار فانی را وداع گفته قبل از آنکه چهره نورانی، زیبا و ملکوتی پسرش را ببیند او را آزرده خاطر کرده بود. دیری نگذشت فرزند موعود به دنیا آمد و کام حنه از لذت مادر شدن شیرین گشت. ولی او با اولین نگاه یکه‏ای خورد زیرا با توجه به وعده همسرش منتظر پسر بود و حالا می‏بیند که فرزندش دختر می‏باشد از این‏رو با حسرت به درگاه خدا عرض کرد: «رَبِّ اِنّی وَضَعْتُها اُنْثی».
پروردگارا، دختر به دنیا آوردم!آری، فرزند دختر است و خداوند بهتر از هر کس از دختر بودن نوزاد آگاه است و برای اراده‏ای که خدا دارد، دختر شایسته است و هیچ گاه در این مورد پسر به پای دختر نمی‏رسد. خداوند می‏خواهد آیتی بی ‏نظیر ارایه دهد و اگر این فرزند پسر باشد، نمی تواند تحقق‏ بخش اراده خدا گردد چون در آن صورت حداکثر مانند عیسی خواهد شد که در گهواره سخن گوید، بیماران لاعلاج و کوران مادرزاد را شفا دهد، از پنهانی های مردم خبر دهد، مردگان را به اذن خدا زنده کند و... و این معجزات یا مانند آنها از دیگر پیامبران نیز صادر شده است ولی خداوند می ‏خواهد در اینجا معجزه‏ای بی‏ نظیر ارایه دهد و برای تحقق این معجزه، نوزاد باید دختر باشد:«اَللّه‏اَعْلَمُ بِما وَضَعَتْ وَ لَیْسَ الذَّکَرُ کَالاُنْثی».خداوند به نوزاد داناتر است و پسر (در این مورد) به مانند دختر نیست. حنه قبل از زایمان نذر کرده که فرزندش از حقوق مادری آزاد و وقف عبادت و خدمت به معبد باشد و به هنگام تولد، او و ذریه‏اش را به خدا سپرده است و خداوند که نذر حنه را به نیکویی پذیرفته، می‏خواهد کفالت مریم را به بهترین بنده‏ اش واگذارد تا او را به نیکوترین وجه پرورش دهد و این چنین بود که حق تعالی بنده برگزیده‏ اش زکریای پیامبر را برای این مهم تعیین فرمود:«فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَ اَنْبَتَها نَباتا حَسَنا وَ کَفَّلَها زَکَریّا».
پروردگار حنه، نذر او را (مریم را) به نیکویی پذیرفت و پرورش نیکو داد و زکریا را کفیل و سرپرستش گرداند.گرچه نوزاد دختر بود ولی حنه در عمل به نذر خود، او را «مریم» نامید؛ یعنی خدایازکریا محرابی مرتفع در قسمت شرقی معبد بیت‏ المقدس برای مریم ساخته و فقط خودش حق دارد بر خلوت مریم وارد شود ولی مدتی است که هر گاه بر مریم وارد می‏شود رزق و روزی نایاب و غیر متعارفی نزد او می‏یابد.
در تابستان میوه زمستان و در زمستان میوه تابستان را؛ می‏خواهم آن چنان که نذر کرده‏ام این فرزند عابده تو و خادمه معبد تو باشد و در همان لحظه اول تولد، مؤمنانه و موحدانه عرض کرد:«اِنّی سَمَّیْتُها مَرْیَمَ و اِنّی اُعیذُها بِکَ وَ ذُرِیَّتَها مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ او را مریم نامیدم و او و فرزندانش را از شیطان رانده شده، به تو سپردم.

حضرت مریم(ع)در قرآن
«وَ آتَینا عِیسی بْنُ مَرْیمَ البَیناتِ وَ اَیدْناهُ بِرُوحِ القُدُسِ». «عیسی پسر مریم را حجت و دلیل دادیم و او را به وسیله روح‏القدس قدرت بخشیدیم یا تأیید نمودیم».
منظور از روح ‏القدس در این آیه، روح عیسی(ع) است که در او دمید. روح به قدس خداوند اضافه کرده شده است و کلماتی به قدس اضافه شده است مثل ملک‏ القدوس که اضافه شده است در روح القدس هم حالت اضافی وجود دارد.
بعضی دیگر گفته ‏اند منظور از قدس، پاکیزگی و طهارت است و برای این پاکیزه خوانده شد که هیچ مرد و زنی با هم تماسی نداشتند تا نطفه او بسته شود. پس او پاک بود. او از آب نطفه آفریده نشده بود.
بعضی گفته ‏اند منظور از روح‏ القدس جبرئیل است چون یکی از نامهای جبرئیل روح است و معنی قدس هم برکت است پس معنی روح القدس به تعبیر آنها فرشته با برکت است و دلیل خود را با این آیه استنباط کرده‏ اند:«قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ القُدُسِ مِنْ رَبِّک بِالحَقِّ».«تِلْک الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ کلَّمَ اللّهُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ وَ آتَینا عِیسی ابْنَ مَرْیمَ البَیناتِ وَ أَیدْناهُ بِرُوحِ القُدُسِ». «از میان پیغمبران بعضی را بر بعض دیگر فضیلت و برتری دادیم بعضی از آنها با خداوند گفتگو کردند و برخی ترفیع درچه یافتند مثلاً به عیسی (ع) پسر مریم معجزات آشکاری دادیم و او را به وسیله روح ‏القدس مؤید و نیرومند ساختیم».

دیدار جبرئیل با مریم مقدس
«فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجابا فَأَرْسَلْنا إِلَیها رُوحَنا فَتَمثَّلَ لَها بَشَرا سَوِیا قالَتْ إِنِّی أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْک إِنْ کنْتَ تَقِیا قالَ إِنَّما أَناَ رَسُولُ رَبِّک لاِءهَبَ لَک غُلاما زَکیا. قالَتْ أَنّی یکونُ لِی غُلامٌ وَ لَمْ یمْسَسْنِی بَشَرٌ وَ لَمْ أَک بَغِیا». «و آنگاه که از همه خویشان به کنج تنهایی پنهان گردید، ما روح خود را (روح‏ القدس که فرشته اعظم است) بر او (در صورتی زیبا) مجسّم ساختیم. مریم که آن روح مجسم را در آن صورت نیکو دید، به او گفت: من از تو به خدای رحمان پناه می‏برم که تو پرهیزگاری کنی. روح ‏القدس در پاسخ مریم گفت: من فرستاده خدا به سوی تو هستم آمده‏ام تا به امر او تو را فرزندی بخشم بسیار پاکیزه و پاک‏سیرت».
در تفسیر آیات بالا آمده است که خداوند به پیامبر اسلام (ص) می‏فرماید: یاد کن امت خویش را از مریم که چون از مردمان خویش دور رفت و به جایی خلوت و جایی که آفتاب بود، رسید و لباسهایش را درآورد تا کسی او را نبیند که سر و تن بشوید. چون تن شست و سرش را شانه زد، و جامه پوشید، ناگهان جوانی را با روی خوب و بوهای خوش و لباسهای نیکو دید و به او نزدیک شد. وقتی مریم علیها‏السلام او را دید، ترسید و به خدا پناه برد، مریم فکر و خیالهایی از جبرئیل به ذهنش رسید تا این که جبرئیل خودش را معرفی نمود و او را بشارت به فرزند پاکیزه داد.
مریم گفت چکونه فرزندی داشته باشم در حالی که که من با هیچ مردی نبوده‏ ام؟!.«قالَتْ رَبِّ أَنّی یکونُ لِی وَلَدٌ وَ لَمْ یمْسَسْنِی بَشَرٌ قالَ کذلِک اللّهُ یخْلُقُ ما یشاءُ إِذا قَضی أَمْرا فَانَّما یقُولُ لَهُ کنْ فَیکونُ». «مریم گفت: چگونه فرزندی داشته باشم در حالی که که من با هیچ مردی نبوده ‏ام و خداوند در پاسخ می ‏فرماید: مثال خلقت عیسی علیه‏السلام در پیشگاه خدا مانند خلقت آدم است که او را از خاک آفرید و به او امر کرد موجود شو» «إِنَّ مَثَلَ عِیسی عِنْدَ اللّهِ کمَثَلِ آدَم خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ کنْ فَیکونُ».

ولادت حضرت عیسی (ع)
...