قضاوت

[ویکی فقه] «قضاوت» که عبارت از داوری کردن برای رفع نزاع و کشمکش در میان مردم است، یکی از منصب های بزرگی است که از جانب خداوند متعال برای پیغمبر صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام و از جانب آنان برای فقیه جامع الشرایط تعیین شده است.
منصب قضاوت در دیدگاه اسلام یکی از ارزشمندترین و در عین حال خطرناک ترین مناصب اجتماعی است؛ قاضی نیز در یک نگاه نماینده خدا و با فضیلت ترین انسان ها (ای داود! ما تو را نماینده خود در زمین قرار دادیم، پس در میان مردم بحق داوری کن)و در نگاه دیگر از شقی ترین مردم شمرده شده است؛ زیرا به تعبیر امیر مؤمنان علیه السلام او در جایگاهی می نشیند که یا انبیا و اوصیا در آن قرار می گیرند و یا اشقیا بر آن تکیه می زنند و فاصله این دو، فاصله بهشت و دوزخ است!
اقسام قضاوت
امام خمینی قدس سره قضاوت را به دو قسم مطلق و مأذون تقسیم کرده است.
← قضاوت مطلق
۱. ↑ خمینی، روح الله، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۴۰۴.
...

[ویکی شیعه] قضاوت به معنای صدور حکم، طبق احکام شرعی و با هدف احقاق حق است. طبق روایات شیعه، این منصب متعلق به پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) بوده و فردی که بدون اجازه آنان در این جایگاه قرار گیرد، ظالم شمرده شده و قضاوت وی باطل است. در عصر غیبت، فقهای شیعه قضاوت را با استناد به نیابت عامه خود از امام زمان(عج) بر عهده دارند. طرفین نزاع می توانند اختلاف خود را با مراجعه به داوری که اصطلاحا قاضی تحکیم خوانده می شود، برطرف نمایند.
قضاوت به معنای قرار گرفتن بر منصب صدور حکم، و رفع نزاع با استناد به حکم شرعی است. این منصب از جانب خداوند یا معصومین به کسی که توانایی صدور فتوا داشته باشد، واگذار می شود. در حقیقت قضاوت جزیی از ریاست عامه - که شأن پیامبر(ص) و ائمه(ع) است- محسوب می گردد. امام علی(ع) به شریح قاضی نوشت: «ای شریح بر مسندی نشسته ای که تنها شایسته نبی و وصیّ او، یا جایگاه انسان شقی است.» ایشان در عهدنامه مالک اشتر شروط لازم برای مسند قضاء را چنین شرح داده است:
«سپس از میان رعایای خود برترین فرد را نزد خود برای قضاوت در میان مردم برگزین. کسی که امور مختلف وی را در تنگنا قرار ندهد و برخورد مخالفان و خصوم با یکدیگر او را به خشم و لجاجت وا ندارد، در لغزش و اشتباهاتش پافشاری نکند و هنگامی که خطایش بر او روشن شود بازگشت به سوی حق بر او مشکل نباشد و نفس او به طمع تمایل نداشته باشد، در فهم مطالب به اندک تحقیق اکتفا نکند و تا پایان پیش رود و در شبهات از همه محتاط تر باشد، در تمسک به حجت و دلیل از همه بیشتر پافشاری کند و با مراجعه مکرر اطراف دعوا کمتر خسته شود، در کشف حقیقت امور شکیباتر و به هنگام آشکار شدن حق در انشای حکم از همه قاطع تر باشد. از کسانی که ستایش فراوان، او را مغرور نسازد (و فریب ندهد) و مدح و ثنای بسیار او را به ثنا خوان و مدح کننده متمایل نکند، البته این گونه افراد کم اند.»

[ویکی اهل البیت] کلید واژه: احکام قضاوت، قضاوت، منصب قضاوت، قاضی، آداب قضاوت، ملاک قضاوت، داوری،
«قضاوت» که عبارت از داوری کردن برای رفع نزاع و کشمکش در میان مردم است، یکی از منصب های بزرگی است که از جانب خداوند متعال برای پیغمبر صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام و از جانب آنان برای فقیه جامع الشرایط تعیین شده است.
منصب قضاوت در دیدگاه اسلام یکی از ارزشمندترین و در عین حال خطرناک ترین مناصب اجتماعی است؛ قاضی نیز در یک نگاه نماینده خدا و بافضیلت ترین انسان ها و در نگاه دیگر از شقی ترین مردم شمرده شده است؛ زیرا به تعبیر امیرالمومنین علیه السلام او در جایگاهی می نشیند که یا انبیا و اوصیا در آن قرار می گیرند و یا اشقیا بر آن تکیه می زنند و فاصله این دو، فاصله بهشت و دوزخ است!
در فقه اسلامی، ویژگی هایی برای قاضی بیان شده که عبارتند از: بلوغ، عقل، ایمان، عدالت، مردبودن، حلال زاده بودن، اجتهاد در دین و اعلم بودن نسبت به کسانی که در حوزه قضاوت وی هستند.
تصدی مقام قضاوت، بر آنان که ویژگی های یادشده را داشته باشند، واجب کفایی است مگر این که این ویژگی ها منحصر در فرد خاصی باشد که در این صورت قضاوت بر او واجب عینی خواهد بود.
در تشکیل دادگاه و قوام قضاوت، چند چیز نقش اساسی دارد که بدون آن ها، قضاوت انجام نمی گیرد. آن ها عبارتند از:
قاضی در برخورد با شاکی و متشاکی باید آدابی را به کار گیرد که عبارتند از:
گفتنی است در اسلام، برای حفظ جان، مال و ناموس مردم اهتمام بیشتری شده و دستورهای احتیاطی در این زمینه ها به گونه ای است که حق کسی ضایع نشود.

قضاوت (پس از مرگ). قضاوت ( انگلیسی: Judgement ) در زندگی پس از مرگ، که در آن اعمال و ویژگی های زندگی فرد تعیین کننده مجازات یا پاداش است، موضوع اصلی بسیاری از ادیان است. تقریباً همه ادیان به شدت به زندگی پس از مرگ اختصاص دارند، و تأکید می کنند که آنچه در زندگی فعلی خود انجام می دهید، بر آنچه پس از مرگ برای شما اتفاق می افتد تأثیر می گذارد.
یونانیان باستان معتقد بودند که پس از مرگ، فردی وارد قلمرو هادس، دنیای زیرین یونان می شود و توسط مینوس، آیاکوس و رادامانتوس قضاوت می شود. بسته به اعمال فرد در زندگی، فرد به یکی از سه سطح مختلف فرستاده می شود: الیسیوم، دشت آسفودل یا تارتاروس. الیزیوم برای کسانی است که در زندگی عادل بوده اند و مختص افراد خوب و قهرمانان افسانه ای است. [ ۱] در الیسیوم، مردم استراحت می کنند و از یک زندگی با شادی ابدی در زمینی زیبا و راحت با درختان و خورشید لذت می برند. [ ۲] [ ۳] دشت آسفودل سرزمین بی طرفی است، جایی که آنهایی که یا بی طرف بودند یا اعمال خوب و بدشان تقریباً برابر است، اقامت داشتند. این مکان خنثی ای است که نماد عدم شهرت ساکنان آن در زندگی است. قلمرو نهایی، تارتاروس، قلمرو شریران است. این عمیق ترین قلمرو هادس است و کسانی که اعمال بدانجام داده اند در اینجا برای ابد مجازات می شوند. [ ۴] مجازات در اینجا منعکس کننده اعمال شرورانه ای است که در زندگی فرد مرتکب شده است ( به عنوان مثال، تانتالوس پسرش را کشته و به خدایان داده است، بنابراین او را با ایستادن در استخری که با درختان میوه احاطه شده بود، تنبیه کردند، اما نمی توانست از آب و میوه بخورد. [ ۵] ) . .

قضاوت (مجموعه تلویزیونی). قضاوت و یا داوری ( به ترکی استانبولی: Yargı ) مجموعهٔ تلویزیونی در ژانر درام جنایی ساخت ترکیه و محصول شرکت آی یاپیم دارنده جایزه بین المللی امی ( Emmy ) به کارگردانی علی بیلگین، نوشته ی سما ارگنکون و به تهیه کنندگی کرم چاتای است که اولین قسمت آن در ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۱ پخش شد و با استقبال بسیار بینندگان مواجه شد نقش های اصلی را کان اورگانجی اوغلو و پینار دنیز ایفا کرده اند. از دیگر بازیگران آن می توان به اوعور اصلان، محمت ی شوکران اوالی و اوعور پولات اشاره کرد. فصل اول آن با ۳۴ قسمت یکی از پربیننده ترین سریال های ترکیه شده و فصل دوم آن در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲ شروع به پخش کرده است. [ ۱]
ایلگاز ( کان اورگانجی اوغلو ) که دادستانی درستکار است برای برادرش که متهم به قتل است، جیلین ( پینار دنیز ) یک وکیل جوان را که بسیار سرکش و موفق است را به عنوان وکیل انتخاب می کند. آن دو در مسیر حل این پرونده با اتفاقات عجیب و گاهی تلخ و شیرینی که زندگی برایشان رقم زده رو به رو می شوند و موجب به وجود آمدن احساساتی در آنها می شود که فکرش را نمی کردند.

قضاوت (کارت تاروت). کارت قضاوت ( ۲۰ ) کارت شماره بیستم تاروت است که بخشی از دسته کارت های کبیر می باشد. کارت های کبیر معمولاً شامل ۲۲ کارت است.
• داوری
• تجدید حیات، تولد دوباره
• گوش دادن به ندای درونی
• تبرئه[ ۱]
• آمرزش گناهان
• کارما[ ۲]
• علیت، رابطهٔ بین علت و معلول[ ۲]
• شانس دوم، فرصت دوم[ ۲]
صحنه سنتی از تصاویر مسیحی از رستاخیز و آخرین قضاوت الگوبرداری شده است. فرشته ای که احتمالاً فرشته متاترون یا احتمالاً فرشته اسرافیل، در حال دمیدن در شیپور بزرگ به تصویر کشیده شده است که از آن پرچم سنت جورج آویزان است. این بع معنی اشاره به فصل پانزدهم کتاب اول قرنتیان است. [ ۳] گروهی از زنده شدگان ( زن و مرد و کودک ) با چهره هایی بی رنگ ایستاده اند، دست ها را باز کرده اند و با هیبت به فرشته نگاه می کنند. مردگان خفته از دخمه ها یا گورها بیرون می آیند و به کتاب مکاشفه فصل ۲۰ بازمی گردند، جایی که دریا مردگان خود را تسلیم می کند. [ ۴] کوه های پوشیده از برف در پس زمینه وجود دارند که تم زمستانی مشابه زاهد را به عنوان یک پایان نمادین نشان می دهند.
• در دسته وررق تاروت توث، داوری به عنوان آئون نامیده می شود و شامل بازنمایی تصویری از شب، حدیث و را - هور - خویت و هارپوکراتس است.
• در دسته تاروت دارکانا، از قضاوت به عنوان احتیاط یاد می شود تا نمادگرایی چهار فضیلت اصلی ( استقامت، عدالت، اعتدال، احتیاط ) را بهتر منعکس کند.

(یا: قضاء) در اصطلاح شیعه، ولایت شرعی بر حکم در مصالح عامه از سوی امام معصوم (ع). به گفتۀ شهید ثانی در مسالک، قضاء را بدان سبب قضاء نامیدند که قاضی، خصومت را تمام می کند. صاحب جواهر گفته است که قضا واجب کفایی است. قاضی بر دو نوع است: قاضی منصوب و قاضی تحکیم. قاضی منصوب کسی است که از سوی امام (ع) یا نایبش تعیین شده باشد، و قاضی تحکیم کسی است که طرفین به حکم او در رفع خصومت رضایت داده باشند. در زمان غیبت امام معصوم (ع)، نصب قاضی، از سوی امام به شکل عام برای کسانی که متصف به صفات ویژه ای باشند، صورت گرفته است. البته بعضی اعتقاد دارند که چنین نصبی صورت نگرفته است. به عقیدۀ کسانی که نظریۀ ولایت فقیه را قبول دارند، فقیه می تواند به نیابت از امام معصوم (ع) اشخاصی را برای قضاوت در زمان غیبت منصوب کند. دربارۀ شرایط قاضی، فقیهان اتفاق نظر ندارند. دسته ای شرط کرده اند که قاضی باید مجتهد مطلق باشد. عده ای تجزی در اجتهاد را کافی دانسته اند و حتّی گروهی گفته اند که قاضی باید مجتهد اعلم باشد. بعضی نیز علم به احکام شرعی را ولو از روی تقلید، برای قضاوت کافی می دانند. در شرط بودن بلوغ، عقل، رشد و اسلام کمتر اختلاف است، و همین طور مرد بودن که البته اخیراً در این باره اختلاف نظرهایی پدید آمده است. اما در شرط بودن عدالت، گرچه در تبیین معنی عدالت توافقی وجود ندارد، هیچ اختلافی مشاهده نمی شود. قاضی حتی اگر خود بی نیاز باشد حق دارد از بیت المال ارتزاق کند. همچنین می تواند به علم خود عمل کند و به بیّنه و اقرار و قسم توجه نداشته باشد. قاعدۀ اصلی در باب قضا آن است که مدّعی باید بیّنه بیاورد و منکر باید قسم بخورد.