تومان

/tumAn/

مترادف تومان: تومن، ده ریال، ده قران، ده هزار دینار، ده هزار سرباز امیرتومان

برابر پارسی: دریک

معنی انگلیسی:
toman

لغت نامه دهخدا

تومان. ( مغولی ، عدد، اِ ) ده هزار. ( ناظم الاطباء ) ( از آنندراج ). کلمه مغولی به معنی ده هزار است. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) ( حاشیه برهان چ معین ) : از هر ده یک نفر را امیر نُه دیگر کرده و از میان ده امیر یک کس را امیر صد نام نهاده و تمامت صد را در زیر فرمان اوکرده و بدین نسبت تا هزار شود و به ده هزار کشد، امیری نصب کرده و او را امیرتومان خوانند و بدین قیاس و نسق هر مصلحتی که پیش آید.... ( جهانگشای جوینی یادداشت ایضاً ). چون جغتای بازگشت و سلطان جلال الدین رانیافت چنگیزخان ، توربای تقشی را با دو تومان لشکر مغول نامزد کرد. ( جهانگشای جوینی ). پسر بزرگتر را با چند تومان از سپاهیان جلد و مردان مرد به حد.... ( جهانگشای جوینی ). بوقاتیمور با تومانی لشکر بر سر راه مداین و بصره نشسته بود. ( رشیدی ). با یک تومان بهادر نامدار. ( رشیدی ). امیر چوپان... با دو تومان لشکر... به کنار آب کر رسید. ( ذیل حافظ ابرو بر رشیدی ).
- امیرتومان ؛ فرمانده ده هزارسپاهی. رئیس ده هزار نفر.
|| مبلغی از پول ، معادل ده هزار. درهم سیمین تازی که تقریباً یک ثلث کمتر از درهم یونان است. ( ناظم الاطباء ). و به معنی زر نقد که به قدر بیست روپیه باشد. از لغات ترکی است. ( آنندراج ). ده هزار مسکوک زر. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) : پس گفته اند که چه مبلغ ضرورت باشد وزیر گفته پانصد تومان. ( مزارات کرمان ص 51 از یادداشت ایضاً ). || ده قران مسکوک معادل ده مثقال نقره. ده قران. ده هزار دینار. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ). ده ریال رایج امروز. چون ریال امروزی معادل قران سابق و قران سابق هزار دینار نامیده می شد لذا ده ریال امروزی را به همان اعتبارقران سابق یک تومان نامند. رجوع به حاشیه برهان چ معین شود. || هر یک از ایالاتی که از آنها ده هزار مرد جنگی خیزد، مانند ایالت سمرقند که دارای هفت تومان بوده و هفتاد هزار مرد جنگی از آنجا برمی خاسته. || قسمت بزرگ از هر طایفه. ( ناظم الاطباء ). || به معنی گروه و پرگند و میغ. ( آنندراج ).

فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱ - ده هزار ( ۲ . ) ۱٠ ٠٠٠ - ده هزار دینار . ۳ - سکه ای معادل ۱٠ قران یا۱٠ (( یک هزار ) ) بود( قاجاریان ) . ۴ - امروزه معادل ۱٠ ریال است . یا امیر تومان .فرمانده ۱٠ ٠٠٠ سرباز .

فرهنگ معین

[ تر - مغ . ] (اِ. ) ده ریال .

فرهنگ عمید

۱. ده هزار.
۲. (نظامی ) [قدیمی] ده هزار سرباز.
۳. در دورۀ قاجاریه، واحد غیررسمی پول ایران، معادل ده ریال.

گویش مازنی

/toommaan/ تنبان

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تومان (یا تومن/ تُمان/ تُمن/ تومانه/ طومان)، واحد شمارش معادلِ ده هزار، قصبه ای مشتمل بر صد دِه، قشونی متشکل از ده هزار سپاهی، واحدِ پول.
ریشه واژه تومان را مغولی، ترکی ـ مغولی و ترکی آذری دانسته اند و بعضی بر آن اند که این واژه از زبان چینی کهن یا پیش از چینی به زبان تُخاری راه یافته است. تومان در تخاری کهن با ضبط تمان و در تخاری متأخر به شکل تومانه در معنای ده هزار به کار رفته است. به نوشته بوداگوف، تومان در اصل بر رقمهای کلان دلالت می کرده و تُومانْمَقْ به معنای ثروتمند شدن و زیاد شدن، از همین کلمه مشتق شده است.
پیشینه واژه
کاربرد تومان در سنگنبشته های ترکی حکایت از پیشینه کهن این واژه دارد؛ با وجود این، نخستین شواهد کاربرد تومان در زبان فارسی به متون تاریخی دوره مغول باز می گردد. (به گفته روشن و موسوی نخستین بار این واژه در سده ششم در کتاب قند یا قندیه به کار رفته اما متن این کتاب را محمد عبدالجلیل سمرقندی ، از مؤلفان دوره تیموری، بازنویسی کرده است و همه کاربردهای تومان در آن به دوره تیموری باز می گردد)
کاربردهای تومان
← واحد تقسیمات کشوری
...

دانشنامه عمومی

تومان (فیلم ۲۰۱۸). تومان ( چکی: Toman ) یک فیلم زندگی نامه ای درام تاریخی به کارگردانی اوندری ترویان است که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد.
یرژی ماخاچک
تاتیانا ویلهلمووا
میروسلاو تابورسکی
کاتژینا وینترووا
پاول لیشکا
• واتسلاف نوژل
عکس تومان (فیلم ۲۰۱۸)
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

واژه ای مغولی ایغوری به معنی ۱۰هزار از هر چیز (مثلاً ۱۰هزار سرباز). درپی استیلای مغول، جانشین مترادف فارسی آن، یعنی «بیور»، شد. تومان در مسکوکات در حکم ۱۰هزار واحد و به طور اخص به معنی ۱۰هزار دینارِ زَر بود. قرن ها این اصطلاح در شمارش پول به کار می رفت، اما سکه ای به این نام وجود نداشت. در دورۀ سلطنت نادرشاه بیست مسکوک نادری را معادل یک تومان درنظر می گرفتند. در بعضی از فرمان های کریم خان زند نیز از اصطلاح «تومان تبریز» به معنی ۱۰هزار دینار تبریز استفاده شده است. سکۀ طلای تومان نخستین بار در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار (۱۲۱۲ق) ضرب شد. وزن این سکه نخست۱۶.۱۶ گرم بود و سپس به۴.۵ و دست آخر به۳.۴ گرم کاهش یافت. وزن یک تومان طلا در ۱۲۲۴ق دقیقاً یک مثقال و ۲۸ نخود بود. در زمان سلطنت ناصرالدین شاه (۱۲۹۵ق) تومان طلای۵۳.۲۸ گندمی از طلای ۹۰ درصد ضرب شد. در این زمان تعدادی سکۀ دَه تومانی هم ضرب شد که هر تومان آن ده قران یا ۱۰ هزار دینار ارزش داشت؛ ولی سکه ای به نام دینار موجود نبود. در ۱۳۰۸ش، در دوران رضاشاه پهلوی، به موجب قانون مصوب مجلس شورای ملی، تقسیمات پولی ایران رسماً به ریال تغییر یافت. با این حال، لفظ تومان به مفهوم دَه ریال همچنان در محاورۀ روزمرۀ مردم و معادلات رایج کاربرد دارد.

پیشنهاد کاربران

تومان� در ایران، وام واژه ای مغولی به معنای ده هزار ( ۱۰۰۰۰ ) است. در بخش بندی های لشکری به ده هزار سرباز، تومان گفته و فرمانده آن را امیرتومان می نامیدند.
ریشه ی واژه ی تومان:
برخی ریشه واژه �تومان� را ترکی ـ مغولی دانسته اند. تومان در زبان های ترکی و مغولی بمعنای ده هزار است و در دوره ی هجوم مغولان به ایران ، به زبان فارسی راه پیدا می کند. اما آیا این واژه ریشه ی آلتایی دارد؟
...
[مشاهده متن کامل]

برپایه ی متون زبان های باستانی ، این واژه ریشه ی هندواروپایی دارد که به صورت وامواژه به زبان های آلتایی وارد شده است. این واژه نخستین بار در زبان باستانی تخاری ( که یکی از زبان های کهن هندواروپایی در نزدیکی چین بوده است ) بکار رفته است.
تومان در تخاری کهن با ضبط تمان و در تخاری متأخر به شکل تومانه در معنای ده_هزار به کار رفته است:
منب از زبان تخاری به سبب نزدیکی با آلتایی ها ( ترکان و مغولان ) واژگان زیادی وارد ترکی و مغولی شده است. خود این واژه در تخاری، احتمالاً از زبان چینی کهن یا پیش از چینی به زبان تُخاری راه یافته است.
۱ - دورفر، ج۲، ص۵۶۷ ـ ۵۶۸.
۲ - کلاوسون، ج۱، ص۵۰۷ ـ ۵۰۸.
۳ - بیلی٬ فرهنگ ختنی، ص ۱۲۰.
خود بن مایه های ترکیه هم این واژه را در اصل #ایرانی و تخاری دانسته اند. همچون سایت معروف �اتیمولوژی ترکجه� که درباره ی ریشه ی واژگان ترکی است. خودتان ببینید 👇👇 در این منبع ، واژه تومان را ساخته شده از دو جزه tu و māna دانسته که در کل یعنی اندازه زیاد
https://www. etimolojiturkce. com/kelime/t�men
Proto - İranca ( Ana - İranca ) yazılı �rneği bulunmayan *tu - māna "'b�y�k �l��', �ok b�y�k sayı, onbin sayısı" s�zc�ğ�nden alıntıdır. İrani kaynak i�in bkz. Bailey 1985: 120. Toharca tmān/tumane bir İrani dilden alıntı olmalıdır. Cf. Douglas Adams, A Dictionary of Tocharian B 301
زبان تُخاری شاخه ای از خانواده ی زبان های هندواروپایی است که دو زبان از آن شناخته شده است: تخاری شرقی ( یا تُرفانی یا تخاری A ) و تخاری غربی ( یا تخاری B ) . از این دو زبان آثاری مربوط به هزاره اول پس از میلاد در شمال حوضه تاریم در منطقه شینجیانگ چین بدست آمده است. این دو زبان پس از آمدن قوم ترک تبار اویغور در سده ی نهم میلادی منقرض شدند. این زبان ها در نتیجه ی حفریات در ناحیه ی تورفان شناخته شدند.

واژه تومان
معادل ابجد 497
تعداد حروف 5
تلفظ tu ( o ) mān
نقش دستوری اسم
ترکیب ( اسم ) [ترکی]
مختصات ( اِ. )
آواشناسی tumAn
الگوی تکیه WS
شمارگان هجا 2
منبع فرهنگ فارسی هوشیار
فرهنگ فارسی عمید
واژه ترکیِ �تومان� در اصل عدد و به معنیِ �ده هزار� بوده و به ویژه برای بیانِ تعدادِ سربازان به کار می رفته است؛ مثلاً می گفتند �یک تومان لشکر�، یعنی ده هزار سرباز.
در دوره مغول و ایلخانی ( قرنِ هفتم و هشتمِ هجری ) ، �تومان� سکه ای معادلِ ده هزار دینار بود.
امروزه هر تومان معادلِ ده ریال است
تومان. ( مغولی ، عدد، اِ ) ده هزار. ( ناظم الاطباء ) ( از آنندراج ) . کلمه مغولی به معنی ده هزار است. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا
به نقل از استاد شروین وکیلی: "تومان" تغییر یافته کلمه "دومان" در ترکی عثمانی است که دومان از کلمه یونانی "دوناموس" گرفته شده و آن از کلمه "دهیو" هخامنشی برگرفته شده که معادل یک و نیم خروار و یا 100 ارش است.
منبع: نشست بازآرایی شاهنشاهی هخامنشی - شروین وکیلی
واژه تومان یا تومن مال قوم ایرانی تبار آریایی تخارها که این واژه از زبان پارسی گرامی و دوست داشتنی و مادری خودمان در زبان ترکی و مغولی رفت است.
منابع به ها . https://fa. m. wikipedia. org/wiki/تومان
https://fa. m. wikipedia. org/wiki/تخارها
ریشهٔ واژه �تومان� در زبانِ قوم آریایی هندو - اروپاییِ تخارها یا تخاری است. این واژه از زبان تخاری - آ tmāṃ و تخاری - ب tmāne/tumane گرفته شده است که به معنی هزار می باشد. سپس این واژه از زبانِ تخاری وارد زبان های آسیای مرکزی شده است.
...
[مشاهده متن کامل]

�تومان� در ایران، وام واژه ای مغولی به معنای ده هزار ( ۱۰۰۰۰ ) است. در بخش بندی های لشکری به ده هزار سرباز، تومان گفته و فرمانده آن را امیرتومان می نامیدند. این واژه از دوران امپراتوری مغول ( سدهٔ ۷ ) در سرزمین ایران متداول گردید.
" از هر ده یک نفر را امیر نُه دیگر کرده و از میان ده امیر یک کس را امیر صد نام نهاده و تمامت صد را در زیر فرمان او کرده و بدین نسبت تا هزار شود و به ده هزار کشد، امیری نصب کرده و او را امیرتومان خوانند و بدین قیاس و نسق هر مصلحتی که پیش آید…. ( جهانگشای جوینی ) "

تومان یک واحد شمارش دسته هایی سرباز ها هست نه یک واحد شمارش پول و سکه
مین در تورکی یعنی هزار
تومن یعنی ده هزار

۱۰۰۰ تومان بنظرم برا گفتن تک تمنی اشتباههه چرا؟!
چون تومن یعنی ده هزار و باید بگیم یک تومن
دینار و ریال اسپانیایی هستند
یوآن و چاو و تومان واحو های پول تورکی موغولیند
تومان ( Tuman ) :در زبان روسی به معنی مِه است
ریشه یابی واژه ی #تومان ✅
این واژه در کتیبه های اورخون به صورت t�men آمده و به معنی ده هزار بوده این عدد معامله ی تعداد بوده که گفته میشود ده هزار ارزش کالا ها در حکومت به ارزش ده هزار سرباز بوده یا اینکه در بخش بندی های لشکری به ده هزار سرباز تومان گفته و فرمانده آن را امیرتومان می نامیدند آقای دهخدا بدون اطلاع از اعداد مغولی از گفتن ترکی بودن این واژه خودداری کردند. 🔴
...
[مشاهده متن کامل]

واژه ی تومن متشکل از دو بخش است
t�n min
تون شکل سابق واژه ی اون به معنی عدد 10 است
که در اعداد اروپایی و هندی به صورت ten chen ده داس و امثالهم دیده میشود❎
( احتمالات )
که تفسیر اعداد بخاطر نداشتن معانی خاصی سخت است اما صد درصد امثال اعداد دیگر ترکی فعل رایج دارد
بنظر بنده این واژه از بن دونماق - donmaq به معنی منجمد شدن است که به هیبت و بزرگی عدد 10 اشاره دارد یا اینکه دون - d�n به معنی تاریک و شب است که نماد پلیدی بوده که روش درستی برای تفسیر چنین اعدادی نیست
باید بن آن را از تفسیر های اساطیری دنبال گشت.

( در زبان گیلکی ) = شلوار
در گویش برخی از شهرستان های کرمان ، تُمن است.
تومان در زبان ترکی ( آذربایجانی ) بمعنای شلوار ( پوشاننده از کمر به پایین و پاها ) مورد استفاده میباشد.
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ١٥)

بپرس