امام سجاد(ع)

علی بن الحسین، امام سجاد(ع)، مطابق مشهورترین نقل، در روز پنج شنبه، پنجم شعبان سال 38ق دیده به جهان گشود.
در سال تولد آن حضرت، برخی از مورخان و محدثان به سال 37، 36 و 35 و حتی 33ق، اشاره کرده اند. در روز و ماه ولادت آن امام دو قول عمده وجود دارد: یکی، پنج شنبه، پنجم شعبان و دیگری جمعه یا یک شنبه نیمه ماه جمادی الاولی.
نام آن بزرگوار، علی و کنیه مشهورش، «ابوالحسن» و لقب های معروفش، «زین العابدین»، «سیدالساجدین»، «ذوالثفنات» و «سجاد» است.
این لقب ها را صرافان گوهرشناس و عارفان انسان جو به او دادند؛ بیشتر آنان گرچه نه شیعه بودند و نه او را امام و منصوب از جانب خدا می دانستند، اما نمی توانستند آنچه را در او می بینند ندیده بگیرند.
هریک از این لقب ها نشان دهنده مرتبه ای از کمال نفس و درجتی از ایمان و مرحله ای از تقوی و پایه ای از اخلاص است و بیان دارنده اعتماد و اعتقاد مردم به دارنده این لقب ها: سید عابدان، پیشوای زاهدان، مهتر پرهیزکاران، امام مؤمنان، زیور صالحان، چراغ شب زنده داران و پیشانی پینه بسته... او به حقیقت مظهر نمایان این صفت ها بوده است و این گفته ای است که همگی بر آنند.
مکان تولد آن حضرت را برخی کوفه (چون آن بزرگوار دو سال پیش از وفات امیرالمؤمنین به دنیا آمده است و در آن زمان امام حسین(ع) و اعضای خانواده، با امام امیرالمؤمنین(ع) در کوفه بوده اند و هیچ یک از ایشان در طول خلافت وی در مدینه اقامت نداشته اند) و بعضی مدینه می دانند.

دعای عرفه امام سجاد(ع) دعای چهل و هفتم و طولانی ترین دعای صحیفه سجادیه است که در ۱۳۳ فراز تنظیم شده است. این دعا بعد از دعای عرفه امام حسین (ع) از مشهورترین دعاهای روز عرفه است و در میان دعاهای صحیفه سجادیه، از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به گونه ای که برخی از منابع، فقط به شرح این دعا پرداخته اند.
آموزه های این دعا را می توان در چند موضوع اصلی برشمرد: خداشناسی، امام شناسی، درود بر رسول خدا(ص) و اهل بیتش، اعتراف به خطا و درخواست حوائج. امام سجاد(ع)به معرفی ائمه و ویژگی های ایشان می پردازد و امامان را برگزیدگان، خزانه داران علم الهی، حافظان دین، خُلفای الهی و وسیله نجات مردم می خواند.
دعای عرفه از جمله دعاهای معروف و پراهمیت صحیفه سجادیه است. علاوه بر آثاری که مجموع دعاهای صحیفه سجادیه را شرح کرده اند، آثاری نیز به صورت اختصاصی به شرح این دعا پرداخته اند.

اصحاب امام سجاد، به کسانی اشاره دارد که در منابع شیعه از آنها به عنوان راوی، شاگرد و صحابی امام سجاد (ع) یاد شده است.
آمار دقیقی از تعداد یاران و شاگردان امام سجاد (ع) در دست نیست. شیخ مفید در کتاب الاختصاص فقط نام پنج نفر را جزو شاگردان و اصحاب خاص امام سجاد ذکر کرده است. بر پایه روایتی که علامه مجلسی در بحار الانوار ذکر کرده، جبیر بن مطعم، یحیی بن ام طویل، ابوخالد کابلی و سعید بن مسیب از حواریون امام سجاد بوده اند.
شیخ طوسی در کتاب رجال در ذیل عنوان اصحاب ابی محمد علی بن الحسین (ع) و من روی عنه، اسامی بیش از ۱۷۰ نفر را آورده است.