انحراف
انحراف به معنای تمایل، کج روی، شیب، میل است و می تواند اشاره ای به یکی از موارد زیر باشد:
کج رفتاری، مفهومی در علوم اجتماعی و روان شناسی
انحراف محوری، اصطلاحی در ستاره شناسی
انحراف معیار، مفهومی در آمار
انحراف چشمزاویه انحراف، هر محل زاویه ای بین سطح نصف النهار مغناطیسی و سطح نصف النهار جغرافیایی آن محل
انحراف مغناطیسی، خطای ناشی از تأثیرات جاذبه های مغناطیسی موضعی و منطقه ای (مانند فلز و الکتریسیته)
میل مغناطیسیانحراف تیغه بینیانحراف جنسی
کژپشتی یا انحراف جانبی ستون فقرات
انحناجریان انحرافی، اصطلاحی سیاسی که
اصول گرایان برای اشاره به نزدیکان دولت
محمود احمدی نژاد به کار می برند.
در انحراف بینی (Septal Deviation) معمولاً کجی تیغه بینی در قسمت داخلی بینی است و تأثیری روی شکل ظاهری بینی نمی گذارد.
دورلند، فرهنگ اصطلاحات پزشکی
تیغه بینی دیواره ای است که فضای داخل بینی را به دو حفره مجزای راست و چپ تقسیم می کند. قسمت پایینی این تیغه غضروفی و قسمت بالایی آن استخوانی است. تیغه بینی نیز مانند سایر اجزای دستگاه اسکلتی تا پایان بلوغ رشد می کند و بزرگتر می شود. چندین مرکز غضروف سازی و استخوان سازی در رشد هماهنگ تیغه بینی مؤثرند.
بدیهی است اگر به هر دلیلی یکی یا چندتا از این مراکز غضروف سازی یا استخوان سازی کمتر یا بیشتر از حد معمول رشد کنند، تیغه بینی ممکن است از خط وسط منحرف شده و در ناحیه ای به سمت راست یا چپ کج شود. ضربه به بینی یا شکستگی تیغه میانی بینی نیز می تواند موجب انحراف بینی شود.
وارد آمدن ضربه به بینی تا قبل از کامل شدن بلوغ، می تواند باعث آسیب دیدن این مراکز غضروف سازی یا استخوان سازی شود. این ضربه ممکن است هنگام تولد نوزاد، در حین گذر از کانال زایمان به بینی وارد شود یا در طول زندگی اتفاق بیفتد. بسته به شکل و محل کجی تیغهٔ بینی، انحراف منجر به تنگی و گرفتگی یک یا هر دو مجرای بینی می شود.
هرگونه انحراف از هم راستایی صحیح چشم ها را لوچی یا استرابیسم (به انگلیسی: Strabismus) می گویند.
انحراف چشم عبارت است از عدم هماهنگی حرکت عضلات چشم یا عدم توانایی تمرکز بین دو چشم که باعث می شود چشم ها در جهات متفاوتی قرار بگیرند. این بیماری یکی از مشکلات شایع چشم پزشکی است و در ۴٪ موارد در گروه سنی اطفال و بزرگسالان دیده می شود.
سایت بیمارستان چشم پزشکی نور - استرابیسم
ممکن است یک یا هر دو چشم به داخل (چشم های ضربدری یا ایزوتروپی) یا خارج (چشم نهنگ یا اگزوتروپی) بچرخند. به ندرت انحراف چشمها به صورت بالا و پایین است. نوعی از انحراف چشم به صورت مخفی است و با حذف دید دو چشمی (بستن یک چشم) مشخص می شود که به استرابسیسم مخفی یا هتروفوریا (Heterophoria) معروف است. استرابیسم آشکار را هتروتروپی heterotropia یا تروپی می گویند. ایزوتروپی شایعترین نوع استرابیسم است.
در دید دو چشمی طبیعی، هر دو چشم به یک نقطه نگاه می کنند. بخش بینایی مغز، دو تصویر رسیده را به صورت یک تصویر سه بعدی ترکیب می کند. در استرابیسم وقتی یکی از چشم ها منحرف می شود، دو تصویر متفاوت به مغز ارسال می گردد. در یک کودک خردسال، مغز یاد می گیرد که تصویر چشم منحرف شده را نادیده گرفته و تنها تصویر چشم مستقیم یا چشم با دید بهتر را بپذیرد. این امر سبب از بین رفتن درک عمق و دید دو چشمی می شود. بالغینی که دچار استرابیسم می شوند چون مغز توانایی پذیرش یا دریافت تصویر هر دو چشم را دارد، دوبینی پیدا می کنند. استرابیسم در کودکان (دید تک چشمی) درصورت عدم درمان در نیمی از موارد منجر به آمبلیوپی (تنبلی چشم) می گردد.
هم راستایی چشم ها در بدو تولد کاملاً تکامل نیافته است. تکامل حقیقی چشم در ۴-۳ ماهگی خود را نشان می دهد ولی ممکن است در کودکی یا دیرتر رخ دهد لذا بررسی استرابیسم بعد از این سن قابل انجام است.
انحراف شست (به انگلیسی: Bunion) یا هالوکس والگوس (Hallux valgus) که در فارسی به آن قوز شست پا و شصت کجی هم گویند، نوعی بدشکلی انگشت شست پا است. هالوکس والگوس یا قوز شست پدیده شایعی در انگشتان پا است و ۹۰٪ موارد آن در زنان اتفاق می افتد.
شست
بیرون زدگی مفصل انگشت شست پا از مهم ترین بیماری های انگشتان پا است که در اثر فشار بلندمدتِ نامتعارف به مفصل (مثلاً با پوشیدن کفش تنگ و نامناسب) ایجاد می شود. هرچند پوشیدن «کفش های نوک باریک» می تواند بیماری را تشدید نماید ولی عامل اصلی زمینه ارثی موجود در خانواده است.
بین منابع پزشکی بر سر علت اصلی انحراف شست اختلاف نظر وجود دارد. برخی منابع علت اصلی را پوشیدن کفش نامناسب در طول زمان میدانند ولی برخی دیگر علت اصلی را زمینهٔ ژنتیکی در فرد میدانند که کفش نامناسب فقط روند پیدایش انحراف شست پا را تشدید می کند.
بیماری ممکن است زمینه خانوادگی داشته باشد. کفش نامناسب شامل کفش هایی با پنجه تنگ و باریک و کفش های پاشنه بلند است که از مهم ترین علل ایجادکننده این بیماری به شمار می آید.
انحراف شست پا که در انگلیسی آن را بانیون می نامند، بعلت فشار ممتد به کنار شست پا و انحراف آن به سمت انگشتهای کناری ایجاد می شود. به دلیل این فشار بافت های اطراف مفصل و غضروف شست پا ممکن است متورم و ملتهب و دردناک شوند.
در تحقیقی متوجه شدند که در فرهنگ هایی که پوشیدن کفش چندان رایج نیست، هیچ موردی از وجود انحراف شست پا گزارش نشده است و این تحقیق به تئوری کفش نامناسب به عنوان علت اصلی ایجاد انحراف شست پا اعتبار بیشتری افزود
بخشی از برآمدگی و تورم اطراف مفصل شست پا به دلیل تورم کیسهٔ بورسا اطراف مفصل یا به دلیل رشد استخوان اضافی حول مفصل می باشد. بخشی دیگر از این برجستگی در واقع سر استخوان متاتارسال اول است که به سمت جانبی منحرف شده است.
انحراف محوری اصطلاحی در ستاره شناسی است و به زاویهٔ بین محور چرخش اجسام و خط عمود بر صفحهٔ مداری آنها گفته می شود. طی حرکت جسم در مسیر مداری خود، مقدار
انحراف محوری تغییری نمی کند؛ اما خط انحراف سیاره در هنگام یک دور گردش کامل به دور خورشید در یک دایره و به میزان ۳۶۰ درجه حرکت می کند.
دایرةالبروج
دوران
میزان این انحراف برای کره زمین به اندازهٔ ۲۳٫۴ درجه است. در بین اجرام منظومه شمسی، انحراف از محور زهره ۱۷۷٫۳ درجه است که باعث شده تا از غرب به شرق بچرخد و قطب شمال و جنوب جغرافیایی آن جابجا شود؛ نیز سیارهٔ غیرعادی دیگر اورانوس است که با ۹۷ درجه
انحراف محوری، قطب شمال آن همیشه رو به خورشید است.
صفحهٔ مداری زمین در منظومهٔ شمسی، صفحهٔ دایرةالبروج نامیده می شود و در نتیجه انحراف محوری زمین را انحراف یا میل دایرةالبروج می گویند نماد آن حرف یونانی ε است. انحراف ۲۳٫۴ درجه ای زمین دلیل اصلی پیدایش فصل هاست.
در صورتی که میزان انحراف محوری زمین کم می بود، مناطق قطبی زمین از نور بسیار کمتری بهره می بردند؛ چرا که این انحراف باعث می شود تا در فصلی از سال (تابستان نیم کره ها) بر قطبی که به طرف خورشید منحرف شده است نور بیشتری بتابد. تغییر در اندازهٔ انحراف محوری تاثیر مستقیمی بر میزان شدت گرما و سرما در فصل ها می گذارد.
انحراف مداری (به انگلیسی: Orbital inclination) فاصلهٔ زاویه بین صفحهٔ مداری و یک صفحهٔ دیگر، به عنوان صفحهٔ مرجع (معمولا صفحهٔ دایره البروج یا صفحهٔ استوای سماوی) است. این زاویه، یکی از ۶ پارامتر اصلی مداری است که جهت گیری و شکل مدار سماوی را نشان می دهد.
در منظومهٔ شمسی انحراف مداری به زاویهٔ میان صفحهٔ مداری سیارات و صفحهٔ دایرةالبروج، می باشد.
در فراسیاره ها این زاویه، زاویهٔ میان صفحهٔ مداری فراسیاره و صفحهٔ آسمان (صفحهٔ عمود بر راستای دید) است.
میل (ستاره شناسی)
میل مغناطیسی
انحراف، لغت نامه دهخدا
زاویه انحراف، شبکه ملی مدارس
در آمار انحراف معیار (به انگلیسی: standard deviation) (که با نماد σ نشان داده می شود) یکی از شاخص های پراکندگی است که نشان می دهد به طور میانگین داده ها چه مقدار از مقدار متوسط فاصله دارند. اگر انحراف معیار مجموعه ای از داده ها نزدیک به صفر باشد، نشانه آن است که داده ها نزدیک به میانگین هستند و پراکندگی اندکی دارند؛ در حالی که انحراف معیار بزرگ بیانگر پراکندگی قابل توجه داده ها می باشد. انحراف معیار برابر با ریشه دوم واریانس است. خوبی آن نسبت به واریانس، این است که هم بعد با داده ها می باشد.
امیدریاضی
واریانس
انحراف معیار برای تعیین ضریب اطمینان در تحلیل های آماری نیز به کار می رود. در مطالعات علمی، معمولاً داده های با اختلاف بیشتر از دو انحراف معیار از مقدار میانگین به عنوان داده های پرت در نظر گرفته و از تحلیل، خارج می شوند.
نام انحراف معیار نخستین بار از سوی کارل پیرسون در سال ۱۸۹۴ پیشنهاد شد پیش از او نام های دیگری برای این مفهوم پیشنهاد شده بود برای نمونه، گاوس به آن خطای میانگین می گفت.
انحراف معیار برای یک مجموعه متناهی، برابر است با جذر میانگین مربعات اختلاف داده ها با میانگینشان. نمونه عددی زیر می تواند نحوه محاسبه انحراف معیار را نشان دهد. نمرات یک کلاس به صورت زیر اعلام شده است:
انحراف مغناطیسی خطای ناشی از تأثیرات جاذبه های مغناطیسی موضعی و منطقه ای (مانند فلز و الکتریسیته) ااست، که باید در کنار
میل مغناطیسی در نظر گرفته شود.
هر گاه قطب نما در نزدیکی اشیای آهنی یا فولادی یا منابع الکتریکی قرار گرفته باشد، عقربه اش از جهت قطب مقداری منحرف می شود. کلاً به همراه داشتن اشیایی از جنس آهن یا انواع مشابه آن می تواند باعث اختلال در حرکت عقربه شود. حتی وجود یک گیره کاغذ روی نقشه ممکن است مسئله ساز شود؛ بنابراین، هنگام استفاده از قطب نما باید مطمئن شویم که از اشیای انحراف دهنده آن، به طور کلی دور است. همچنین احتمال تأثیرگذاری
جاذبه های مغناطیسی موجود در خاک نیز وجود دارد، که بسیار نادر است؛ ولی در مکان هایی که مثلاً معدن آهن وجود دارد باید در نظر گرفته شود.
Deviation curve of magnetic compass: Method explained and free software
در جدول زیر حداقل فاصلهٔ وسایل مختلف از قطب نما -برای این که قطب نما شمال مغناطیسی را به درستی نشان دهد- آمده است:
در علم آمار، میانه قدر مطلق انحراف (MAD)، معیاری مقاوم از میزان تغییرات یک نمونه از داده تک متغییره کمّی است. برای داده تک متغیره مثل X1, X2, ..., Xn کمیت MAD به صورت میانه قدر مطلق انحراف از میانه کل داده تعریف می شود:
Russell, Roberta S.; Bernard W. Taylor III. (2006). Operations Management. John Wiley & Sons. pp. 497–498. ISBN 0-471-69209-3.
Venables, W.N.; B.D. Ripley (1999). Modern Applied Statistics with S-PLUS. Springer. p. 128. ISBN 0-387-98825-4.
به دیگر سخن، ابتدا فاصله نمونه ها با میانه آنها را به دست می آوریم. سپس میانه قدر مطلق این فاصله ها را به عنوان خروجی آزمون اعلام می کنیم.
کاربرد این آزمون در محاسبه میزان پراکندگی داده است. به عبارت دیگر، MAD یک آماره مقاوم نسبت به داده های پرت است. این آزمون در زمینه داده های پرت مقاوم تر از انحراف استاندارد عمل می کند. در انحراف استاندارد مجذور فاصله ها از میانگین محاسبه می شوند و در نتیجه داده های دورتر وزن بیشتری می گیرند. از این روست که داده های پرت تاثیر فراوانی بر آن می گذارند. در آزمون MAD ولی انحراف تعداد کمی از داده های پرت بی تاثیر خواهد بود. از آنجایی که آزمون MAD از انحراف استاندارد یا واریانس مقاوم تر است، با توزیع هایی که میانگین یا واریانس ندارند همچون توزیع کوشی بهتر عمل می کند.