[ویکی فقه] بیعت رضوان، عنوان بیعت جمعی از صحابه با پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در ذی القعده سال ششم هجری است که به بیعت تحت الشجره نیز معروف است.
حضرت محمد (صلی الله علیه و آله وسلّم) با در میان گذاشتن رؤیای صادق خویش مبنی بر اینکه پس از ورود به کعبه سر خود را تراشیده و با گرفتن کلید کعبه همراه با دیگران در عرفات وقوف می یابند، از اصحاب برای انجام عمره دعوت کردند. ایشان در ذی قعده سال ششم هجرت، پس از اینکه «نمیلة بن عبدالله» یا «عبداللّه بن امّ مکتوم» را به نیابت از خود در مدینه گماشتند، به همراه عده ای از مسلمانان مهاجر و انصار و اعراب قبایل که در بین راه به آنان پیوستند، به سمت مکه عزیمت نمودند. تعداد آنان از هزار و چهارصد تا هزار و ششصد نفر گزارش شده است. در این سفر چهار زن («امّ سلمه» همسر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، «امّ عماره»، «امّ منیع» و «امّ عامر») همراه آنان بودند.
جریان واقعه بیعت رضوان
در سال ششم پس از هجرت، پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) با گروهی از صحابه، که تنها شمشیری در غلاف به همراه داشتند و شمار آنان را هزار و چهارصد تا هزار و ششصد تن نوشته اند، به قصد زیارت خانه خدا و ادای مناسک عمره از مدینه خارج شدند. چون به حدیبیه - دهی در فاصله یک منزلی مکه و نُه منزلی مدینه- رسیدند، مردم مکه راه را بر آنان بستند و مانع رفتنشان به مکه شدند.
زمینه های انعقاد بیعت رضوان
سفر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به سرزمین مخالفان خود، بعد از حدود بیست سال روابط تیره ای که با جنگ های خونینی همچون بدر، احد، خندق (احزاب) و کشته شدن بسیاری از سران مشرک مکه همراه گردید، از یک سو بیانگر تحلیل قوای مشرکان به ویژه در جریان شکست در جنگ احزاب (که تمامی قوای داخلی و نفوذی خویش اعم از منافقین و یهودیان را به کار گرفته بودند) و از سوی دیگر تثبیت قدرت حکومت نبوی در مدینه و نیاز به فراهم نمودن زمینه های مناسب برای برقراری روابط با سایر مناطق جهت رساندن پیام اسلام بود.اقداماتی که از سوی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) و مسلمانان، اعراب قبایل مسیر راه و مشرکان مکه در طول این سفر انجام گرفت، هر کدام نشان دهنده آخرین تلاش هایی است که هر کدام از طرفین در محو قدرت دیگری و گذر از روابط خصمانه به دیپلماتیک، طی مراحل مختلف انجام دادند که در ذیل به آن اشاره می گردد.
← همراه نبردن جنگ افزار
...
حضرت محمد (صلی الله علیه و آله وسلّم) با در میان گذاشتن رؤیای صادق خویش مبنی بر اینکه پس از ورود به کعبه سر خود را تراشیده و با گرفتن کلید کعبه همراه با دیگران در عرفات وقوف می یابند، از اصحاب برای انجام عمره دعوت کردند. ایشان در ذی قعده سال ششم هجرت، پس از اینکه «نمیلة بن عبدالله» یا «عبداللّه بن امّ مکتوم» را به نیابت از خود در مدینه گماشتند، به همراه عده ای از مسلمانان مهاجر و انصار و اعراب قبایل که در بین راه به آنان پیوستند، به سمت مکه عزیمت نمودند. تعداد آنان از هزار و چهارصد تا هزار و ششصد نفر گزارش شده است. در این سفر چهار زن («امّ سلمه» همسر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، «امّ عماره»، «امّ منیع» و «امّ عامر») همراه آنان بودند.
جریان واقعه بیعت رضوان
در سال ششم پس از هجرت، پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) با گروهی از صحابه، که تنها شمشیری در غلاف به همراه داشتند و شمار آنان را هزار و چهارصد تا هزار و ششصد تن نوشته اند، به قصد زیارت خانه خدا و ادای مناسک عمره از مدینه خارج شدند. چون به حدیبیه - دهی در فاصله یک منزلی مکه و نُه منزلی مدینه- رسیدند، مردم مکه راه را بر آنان بستند و مانع رفتنشان به مکه شدند.
زمینه های انعقاد بیعت رضوان
سفر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به سرزمین مخالفان خود، بعد از حدود بیست سال روابط تیره ای که با جنگ های خونینی همچون بدر، احد، خندق (احزاب) و کشته شدن بسیاری از سران مشرک مکه همراه گردید، از یک سو بیانگر تحلیل قوای مشرکان به ویژه در جریان شکست در جنگ احزاب (که تمامی قوای داخلی و نفوذی خویش اعم از منافقین و یهودیان را به کار گرفته بودند) و از سوی دیگر تثبیت قدرت حکومت نبوی در مدینه و نیاز به فراهم نمودن زمینه های مناسب برای برقراری روابط با سایر مناطق جهت رساندن پیام اسلام بود.اقداماتی که از سوی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) و مسلمانان، اعراب قبایل مسیر راه و مشرکان مکه در طول این سفر انجام گرفت، هر کدام نشان دهنده آخرین تلاش هایی است که هر کدام از طرفین در محو قدرت دیگری و گذر از روابط خصمانه به دیپلماتیک، طی مراحل مختلف انجام دادند که در ذیل به آن اشاره می گردد.
← همراه نبردن جنگ افزار
...
wikifeqh: بیعت_شجره
[ویکی شیعه] بیعت رضوان یا بیعت شجره، پیمان مجدّد جمعی از صحابه با پیامبر(ص) است که در سال ششم هجری در نزدیکی مکه و قبل از صلح حدیبیه انجام گرفت. آیه ۱۸ سوره فتح به این واقعه اشاره کرده و نام بیعت رضوان و بیعت شجره نیز از همین آیه گرفته شده است.
اهل سنت معتقدند رضایت الهی از بیعت کنندگان در این آیه رضایتی بی قید و شرط و ابدی است و از این رو، برای همۀ صحابه حاضر در آن پیمان حرمتی ویژه قائلند؛ ولی شیعیان معتقدند رضایت الهی مذکور در آیه ناشی از جانفشانی و بیعت در آن روز است که دوام آن مشروط به استقامت آنها در پیروی از پیامبر(ص) بوده است.
این واقعه در قرآن، در آیه ۱۸ از سوره فتح، ذکر شده و نام بیعت رضوان و بیعت شجره نیز از همین آیه گرفته شده است:
اهل سنت معتقدند رضایت الهی از بیعت کنندگان در این آیه رضایتی بی قید و شرط و ابدی است و از این رو، برای همۀ صحابه حاضر در آن پیمان حرمتی ویژه قائلند؛ ولی شیعیان معتقدند رضایت الهی مذکور در آیه ناشی از جانفشانی و بیعت در آن روز است که دوام آن مشروط به استقامت آنها در پیروی از پیامبر(ص) بوده است.
این واقعه در قرآن، در آیه ۱۸ از سوره فتح، ذکر شده و نام بیعت رضوان و بیعت شجره نیز از همین آیه گرفته شده است:
wikishia: بیعت_رضوان
[ویکی حج] بیعت رضوان (بیعت شجره، بیعت حدیبیه) بیعت اصحاب با رسول خدا(ص) در حدیبیه به سال ششم ق، بود.
بیعت رضوان، بیعتی بود که مسلمانان به سال ششم ق، در حدیبیه زیر درختی، با پیامبر(ص) بسته و به موجب آن پیمان وفاداری و فرمانبرداری خود را نسبت به پیامبر برای رویارویی با مشرکان مکه را اعلام نمودند، این پیمان سبب شد که مشرکانی که آماده پیکار با مسلمانان بودند، متزلزل شده و به هراس افتادند و به جای برپایی جنگ، با پیامبر و مسلمانان صلح کردند و اجازه دادند که مسلمانان سال بعد هم به مکه آمده و عمره خود را انجام دهند.
بیعت از ماده بیع «ب ـ ی ـ ع» به معنای پیمان و پذیرش ریاست و حکومت کسی یا اعلام وفاداری و فرمانبرداری است.
بیعت رضوان، بیعتی بود که مسلمانان به سال ششم ق، در حدیبیه زیر درختی، با پیامبر(ص) بسته و به موجب آن پیمان وفاداری و فرمانبرداری خود را نسبت به پیامبر برای رویارویی با مشرکان مکه را اعلام نمودند، این پیمان سبب شد که مشرکانی که آماده پیکار با مسلمانان بودند، متزلزل شده و به هراس افتادند و به جای برپایی جنگ، با پیامبر و مسلمانان صلح کردند و اجازه دادند که مسلمانان سال بعد هم به مکه آمده و عمره خود را انجام دهند.
بیعت از ماده بیع «ب ـ ی ـ ع» به معنای پیمان و پذیرش ریاست و حکومت کسی یا اعلام وفاداری و فرمانبرداری است.
wikihaj: بیعت_رضوان
[ویکی فقه] بیعت رضوان (قرآن). بیعت رضوان، بیعت با پیامبر -صلی الله علیه و آله وسلم- در سرزمین حدیبیه است. که مؤمنان، ضمن آن متعهد شدند با مشرکان مکه بجنگند و از میدان نبرد فرار نکنند.
این بیعت پس از آن بود که قریش، فرستاده پیامبر -صلی الله علیه و آله وسلم - را حبس کرده، شایعه قتلش به آن حضرت و مؤمنان رسیده بود و از آنجا که خدای متعال در آیه ۱۸ سوره فتح خشنودی خود را از مؤمنان، به جهت این بیعت بیان فرمود به بیعت رضوان شهرت یافت و به سبب اینکه در حدیبیه اتفاق افتاد، بیعت حدیبیه هم خوانده می شود.
آثار بیعت رضوان
از کلمه (فعلم ما فی قلوبهم) در آیه ۱۸ سوره فتح آگاهی خداوند، به اخلاص و انگیزه های مؤمنان در بیعت رضوان ففهمیده می شود :لقد رضی الله عن المؤمنین اذ یبایعونک تحت الشجرة فعلم ما فی قلوبهم... «به راستی خدا هنگامی که مؤمنان زیر آن درخت با تو بیعت می کردند از آنان خشنود شد و آنچه در دلهایشان بود بازشناخت و بر آنان آرامش فرو فرستاد و پیروزی نزدیکی به آنها پاداش داد.»
اهمیت بیعت رضوان
...
این بیعت پس از آن بود که قریش، فرستاده پیامبر -صلی الله علیه و آله وسلم - را حبس کرده، شایعه قتلش به آن حضرت و مؤمنان رسیده بود و از آنجا که خدای متعال در آیه ۱۸ سوره فتح خشنودی خود را از مؤمنان، به جهت این بیعت بیان فرمود به بیعت رضوان شهرت یافت و به سبب اینکه در حدیبیه اتفاق افتاد، بیعت حدیبیه هم خوانده می شود.
آثار بیعت رضوان
از کلمه (فعلم ما فی قلوبهم) در آیه ۱۸ سوره فتح آگاهی خداوند، به اخلاص و انگیزه های مؤمنان در بیعت رضوان ففهمیده می شود :لقد رضی الله عن المؤمنین اذ یبایعونک تحت الشجرة فعلم ما فی قلوبهم... «به راستی خدا هنگامی که مؤمنان زیر آن درخت با تو بیعت می کردند از آنان خشنود شد و آنچه در دلهایشان بود بازشناخت و بر آنان آرامش فرو فرستاد و پیروزی نزدیکی به آنها پاداش داد.»
اهمیت بیعت رضوان
...
wikifeqh: بیعت_رضوان_(قرآن)