حسن تقی زاده

سیدحسن تقی زاده یکی از اشخاص سیاسی ایرانی است که درباره وی دو نظر متفاوت وجود دارد؛ گروهی وی را بسیار خدمتگذار به ایران و مشروطه و عامل پیشرفت ایران می دانند و برخی نیز وی را خائن به ایران و مشروطه و عامل عقب ماندگی و وابستگی ایران به شمار می آورند. این مقاله درصدد است که با بررسی زندگی وی برای این ابهام پاسخی مناسب بیابد.
سیدحسن در خانواده ای مذهبی در سال ۱۲۵۷ش (برابر با ۱۲۹۵ هجری قمری) در تبریز به دنیا آمد. پدر وی سیدتقی از اهالی قفقاز روسیه بود.سیدحسن پس از فوت پدر یک بار برای فروش باغ پدری از رود ارس گذشت و به قفقاز رفت و آن باغ را به عمویش فروخت و به تبریز بازگشت. وی دروس حوزوی را ابتدا در تبریز و سپس به مدت هفده سال در نجف از محضر بزرگانی چون شیخ مرتضی انصاری گذراند و سپس به تبریز آمد و در آن جا به تدریس و امامت جماعت و امور مردم پرداخت و در سال ۱۳۱۴ش وفات یافت که سیدحسن در آن زمان نوزده ساله بود. مادر وی معصومه خانم نیز از اهالی شبستر بود که وی نیز از خانواده ای مذهبی بزرگ شده بود.سیدحسن از کودکی به یادگیری علوم حوزوی و سپس به یادگیری علوم ریاضی و زبان های خارجه پرداخت. وی در سال ۱۳۲۱ هجری قمری به ترکیه و مصر و لبنان سفر نمود و پس از بازگشت به ایران به کارهای سیاسی پرداخت؛ وی در سه دوره نخست نماینده مردم تبریز در مجلس ملی بود و سپس سه دوره بعد از ناحیه تهران به نمایندگی مجلس شورای ملی برگزیده شد و هم چنین نماینده مردم تبریز در دوره پانزدهم نیز شد. وی در سال ۱۳۴۸ش در سن ۹۱ سالگی درگذشت.

سید حسن تقی زاده (۱۲۵۶ ش تا ۱۳۴۸ ش) محقق و سیاست مدار ایرانی
•