حقوق اساسی

حقوق اساسی از شاخه های علم حقوق است که در آن به ساختار حکومت و روابط دولت با شهروندان پرداخته می شود. حقوق اساسی که حقوق سیاسی نیز خوانده می شود، کلیه قواعدی است که وضع و شکل حکومت یک ملت را معین نموده، اعضای رئیسه و قوای مهمه مملکت را تشکیل می دهد و همچنین روابط متقابله قوای مزبور را بیان کرده و حدود آن ها را نسبت به افراد ملت معلوم می کند، در تعریفی دیگر حقوق اساسی یکی از شاخه های مهم حقوق است که اختصاصاً به روابط سیاسی بین فرمانروایان و فرمانبران می پردازد منابع حقوق اساسی: برای شناخت کامل حقوق اساسی باید از ابزارها و وسایل مناسب این رشته بهره برد که در سه دسته قابل ذکر است.
۱. منابع نوشته الف:قانون اساسی ب:قوانین ارگانیک ج:قوانین عادی مصوب دستگاه های قانون گذار د:آراء دستگاه های کنترل کننده ه:اعمال قوه مجریه و…
واژه «حقوق اساسی» در زبان فارسی اولین بار توسط منصور السلطنه در کتاب خود بنام «حقوق اساسی یا اصول مشروطیت» در سال ۱۳۲۷ از کلمه فرانسوی "constitutionnel «که مأخوذ از»constitution" می باشد، به کار برده شده و به معنای تأسیس نمودن، مشروطیت و اساسنامه و نظامنامه و قانون هم آمده است.
به طور مشخص و عینی، آغاز دوره حقوق اساسی به قرن هجدهم و دوران روشنفکری و اندیشه نظام دمکراتیک و کنترل قدرت بر می گردد. رشته حقوق اساسی نخستین بار در جمهوری های ایتالیایی فرارا، پاویا، و بولونیا در حدود سال ۱۷۹۸ مطرح شد. سپس در سال ۱۸۳۴ مورخ و رجل سیاسی مشهور فرانسوی «گیزو»، در دانشکده حقوق پاریس صفت «اساسی» را در ادامه واژه «حقوق» مطرح کرد و رسماً در سال ۱۸۳۵ آن را در آکادمی فرانسه به تأیید رساند. از آن به بعد این اصطلاح به عنوان یک اصطلاح «فنی-حقوقی» معمول شد.

حقوق اساسی، یعنی آداب مشروطیت دول رساله ایست نوشتهٔ محمدعلی فروغی که یک سال پس از فرمان مشروطیت چاپ شده است. این رساله بیان به سامانی از مفاهیم کلی حقوق اساسی به دست می دهد. بسیاری از واژگان جاافتادهٔ حقوق در فارسی ریشه در این نوشته دارند.
مقدمه ای در معرفی حقوق اساسی و دو فصل دربارهٔ اختیارات دولت و حقوق ملت این رساله را شکل می دهند. تمایز میان قانون اساسی و سایر قوانین، شکل ها مختلف حکومت، شکل گیری دولت مدرن مشروطه، نقش پارلمان در احقاق حقوق شهروندان، و جایگاه قانون در نظم بخشی به جامعه از موضوعات این رساله اند.