نجف وند

🌛دریڪ یا زریڪ🌜
نام اولین سکه زر دوران باستان،
میراث ارزشمند و سندی معتبر از تاریخ کهن، معرف قدمت و ریشه اصلی دو ایل بزرگ زاگرس نشین (دیرڪ و زیرڪ)

دریڪ یا دیرڪ وند یکی از مهمترین ایلات کهن منطقه ی بکر و سرسخت رشته کوه زاگرس است، این ایل بزرگ در لرستان از طوایف فراوانی همچون میر، بهاروند، قلاوند، یاقوند، نجفوند، و ....... تشکیل شده و محل سکونتش جنوب غرب لرستان منطقه ای معروف به "بالاگریوه" که به معنای بالانشین است میباشد، منطقه ای که زمانی جایگاه شاهان ساسانی، اشکانی و هخامنشیان بوده و در دل خود یکی از ۶ گنجینه بزرگ جهان، همان (گنج بزرگ کلماکره) را جای داده و نشان از ناگفته های سر بر مهر بسیار دارد.
همچنین مردمان این ایل کهن بجز ایران در استانهای کردنشین کشورهای عراق، ترکیه و شهرستان (دیرک) استان حسکه سوریه نیز سکونت دارند.
▫نوشته؛ ولادیمیر مینورسکی تاریخدان و ایرانشناس روسی، دیرک وندها و اتابکان و والیان فیلی (سلورزی) از طایفه جنگرو بودند.
🔸امیدواریم روزی توسطه افراد محقق و تاریخ پژو، با کمک از میراث بجامانده از دوران کهن (اشیاء، نامها، منطقه و... ) بدور از داستان و روایات نادرست، بصورت علمی، مستند و صحیح به تاریخ واقعی این کهن دیار دست یابیم، باسپاس

🔹ڪهن دیار زاگرسیان
✔طایفه های دارای پسوند (وند) دو گروهند، ۱- گروهی که در دوران هخامنشیان بنام پیشه و شغل نیای خود به آن معروف شدند، مانند (دریک وند = خزانه دار ) . (سپه وند = نگهبان سپاه) . (دال وند = مسئول دالها (عقابها) . (ترکاش وند = مسئول تیر و کمانها و ...) ۲- گروهی که بعد از ظهور اسلام بنام پدران و محل سکونت خود به این نامها معروف شدند مانند (حسن وند) . (بیرن وند) . (کمال وند) . و ...

🔵ڪهن دیار بالاگریوه
🔸به استناد از منابع تاریخی، بالاگریوه به معنای بالانشین، زمانی جایگاه شاهان ساسانی اشکانی و هخامنشیان بوده و در دل خود یکی از 6 گنجینه بزرگ جهان، همان (گنج بزرگ کلماکره) را جای داده و نشان از ناگفته های سر بر مهر بسیار دارد.
💯بالاگریوه مهد تمدن ایرانزمین، سکونتگاه ایل بزرگ دیرڪ وند

🔰هسته ی تشکیل دهنده ڪهن ایل دیرڪ وند (دریڪ وند) زاگرس نشینان🔻🔻

🌳◀️ دریڪ
2⃣◀️ بهاروند ↙️
3⃣◀️ قلاوند ⏪ ایل دیرڪ وند
4⃣◀️ میر ↖️
5⃣◀️ مهاجر

📜ایل دیرڪ وند (دریڪ وند)

✔زینیوند، یاقوند، نجفوند، طالبوند، ساتیاروند، طافی، گلالیون، کی رُفوند، شورابی، ترکارانی، شلووند، خورشیدوند، شروی، هلدی، میردورقی، میرچناری، کرکینی، کولچپی، آهوبرندی، کاویانی، کوشکی، گوران، هیکی، کهزاد، رشنو، بن زردی، مرادعلیوند، کردلیوند، فردیوند، مهوه ای، تجار، کناری، کولچپی، کوگانی، سیراون، درتنگی، شیخ، بابایی، بازگیر، کلاوه ایی، رهداروند، چوبتراش، پمه حر، هوتاون، قجر، قاضی، ماکنالی، گوشه ای، بابارباط، باباطالب، گاوسوار، ... و تعدادی خانوار مهاجر ازطوایف؛ (دالوند، بیرانوند، سگوند، حسنوند، ساکی و لوطی.
🔹همچنین در دورانهای گذشته تعداد زیادی از تبار این نام ڪهن به استانهای ایلام، کرمانشاه، همدان، مرکزی و شهرستانهای دورود و بروجرد مهاجرت نموده و در آنجا سکونت دارند،
باستناد از منابع تاریخی و بزرگان، معمرین شهرستان بدره (ایلام) طایفه بزرگ علیشروان از تبار و نسب دریک (دیرک) وند، میباشند.

⭕ ارنست هرتسفلد و بسیاری از تاریخدانان برجسته بر این باورند که�(دریڪ) از ریشه کلمه دارا گرفته شده که نام داریوش هخامنشی میباشد. داریوش یا داریوس یونانی شده نام دارا پادشاه هخامنشی میباشد. لذا داریوش پس از ضرب سکه طلا آن را بنام خود منتسب نمود. داریڪ یا دریڪ یعنی منسوب به دارا. بعدها نام این سکه به یونان هم کشیده شد بطوریکه هم اکنون واحد پول کشور یونان داخام میباشد که از نام دریڪ گرفته شده است. علاوه بر این در چندین کشور عربی همسایه نیز این نام برای واحد پول انتخاب شد. درهم که از نام دراخام یا دریڪ اقتباس شده است. در نتیجه با چنین مستندات تاریخی و نظرات پژوهشگران و محققین چنین استنبات میشود که دریڪ یا دیرڪ "وندها" منتسب موین داریوش هخامنش هستند.
البته برخی دیگر از محققان بر این باورند که سڪه ی دریڪ پیش از این هم ضرب میشده آنچه مسلم است اینکه ضرب این سڪه زر از امتیازات ویژه شاه بوده است.
✔طایفه های دارای پسوند (وند) دو گروهند؛
۱- گروهی که در دوران هخامنشیان بنام پیشه (شغل) نیای خود به آن معروف شدند، مانند (دریڪ "وند" = خزانه دار).(سپه "وند" = نگهبان سپاه).(باز "وند" = مسئول عقابها).(ترکاش "وند" = مسئول تیروکمانها) و ...
۲- گروهی که بعد از ظهور اسلام بنام پدران یا منطقه سکونت خود به این نامها معروف شدند، مانند (حسن "وند").(بیرن "وند").(چغل "وند"). و ...
🔰منبع: مرکز مطالعات و تحقیقات استراتژیک ایران

⭕حکومت والیان. اتابکان از کردهای آسیایی بودند و هیچ ربطی به طایفه میر ندارند.
پس از انقراض سلسله اتابکان خورشیدی لرستان توسط شاه عباس صفوی و کشته شدن آخرین اتابک �شاهوردی خان� در کنار رود سیمره، حکومت لرستان به والیان میرسد و حسین خان که از طایفه سلویزی بود به عنوان اولین والی، حکومت لرستان � پیشکوه و پشتکوه� را در دست می گیرد [ ۱ ]
🔹فرزندان حسین خان از سال ۱۰۰۶ تا ۱۳۰۸ خورشیدی در مناطق پیشکوه و پشتکوه (لرستان و ایلام کنونی) حکومت کردند و آخرین آنها غلامرضاخان، والی پشتکوه بود، البته کسان دیگری از والیان در مناطق لرستان حکومت میکردند ولی اخرین والی مقتدر غلامرضاخان والی پشتکوه از این طایفه بود.
🔹والیان لرستان مدت مدیدی در لرستان و ایلام حکومت کردند اما سرانجام در زمان حسن خان بنا به دلایلی حکومت انها به دو منطقه پیشکوه �لرستان� و پشتکوه �ایلام� تفکیک گردید و حکومت والیان محدود به پشتکوه (ایلام) شد، زمانی که والیان بر کل مناطق لرستان و ایلام حکمرانی می کردند مرکز حکومتشان در قلعه فلک الافلاک شهر خرم آباد بود، بعد مقًر حکومت آنها به پشتکوه و مرکز حکومتشان به شهر کنونی ایلام منتقل گردید [ ۲ ]
با روی کار امدن سلسله والیان لرستان مناطق لر شمالی به لرستان فِیلی مشهور شد چرا که والیان از فیلی ها بودند،
قبایل متعدد فیلی قسمتی از فامیل لُر را تشکیل میدهند و در نواحی کوهستانی ترکیه، سوریه و ایران سکونت دارند ( شوبرل ص ۲۰ )
فیلی ها از عناصر لک و از شعب فرعی لُرها هستند (کرزن، جلد دوم، ص ۲۶۹-۲۷۰)، [ ۳ ]

🔰منابع ....
۱- جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان / دکتر منوچهر ستوده و علیمحمد ساکی / ص ۳۲۱
۲- تاریخ سرزمین ایلام / تالیف ناصر راد / ص ۱۹۱
۳- مردم شناسی ایران / هنری فیلد / ترجمه عبدالله فریار .

⭕ریشه یابی نامها
یکی از مباحث بسیار مهم در تحقیقات فرهنگی و جغرافیایی تاریخی، ریشه یابی (Etymology) نامهاست، چون ایرانیان به ویژه در دورة باستان به این مسأله بسیار مهم، توجه خاصی داشته و کوشش میکردند مظاهر دینی، فرهنگی، طبیعی، جغرافیایی و قومی را به نشانه تقدیس و احترام در نامگذاریها جلوه دهند. از این رو نامهایی که بر روی اقوام، شهرها، مناطق مختلف، و .. گذاشته شده به هیچ وجه اتفاقی و خود به خودی نبوده و از نظر تاریخی و فرهنگی ارزشمند میباشند و در صورتی که درست ریشه یابی شوند، برخی از گوشه های تاریک و نهفته ی تاریخ و فرهنگ ایران بازشناخته و روشن خواهد شد.

#بالاگریوه به معنای قامت آتشین (تیز و جسور) است،
با توجه به اینکه زبان دوران باستان ایرانیان (زاگرس نشینان) تقریبا همان زبان لکی و متشکل از کلمات اولیه؛ اَ، وَه، یَه، سَه، اَ وَه ،اَ وَه سَه، یَه سَه، و ... بوده، بالاگریوه به آن زبان به معنای قامت آتشین است.
بالا = قامت و، گِ رَه (گِ ری وَه) یعنی آتش (آتشین) اینکه بعضی افراد ندانسته یا دانسته سعی میکنند تاریخ را باب میل خود تفصیر کنند، مثلا بالاگریوه را (بالاگروه ها!) و یا نام ایل مینامند! جای تاسف دارد.
قبل از جنگ جهانی اول و جنگ چالدران که مناطق کرد نشین کشورهای ترکیه، سوریه و عراق جزء خاک ایران محسوب میشدند ساکنان مناطق (قامیشلو و حسکه) که اکثراً از طایفه اصیل ایرانی (دیرک) بودند به نام "دیرک بالاگریوه" (مردمان قامت آتشین) مشهور بودند، همچنین در ایران نیز منطقه ایی که مردمان این طایفه (دیرک وند) در آن سکونت داشتند به منطقه بالاگریوه (دیار قامت آتشینها) معروف است.
●در جنگ چالدران مناطق کردنشین کشورهای ترکیه، سوریه و عراق از ایران جدا شدند، این سه کشور پس از جنگ جهانی اول و فروپاشی عثمانی با توافق انگلستان در سال ۱۹۲۳ تاسیس شدند،

🔰دانشنامه جهان اسلام�مردم لک�را�کرد�تبار معرفی می‌کند [۲۳][۲۴][۲۵]�لک‌ها جنوبی ‌ترین گروه از طوایف کرد ایران هستند.[۲۶][۲۷]�حمدالله مستوفی�در قرن هفتم اضحار میدارد که طوایف لک از کردستان ترکیه و سوریه�کنونی کوچ کرده‌اند و این نظریه را می‌توان به علت شباهت زبان لکی اصیل با هورامی و�کرمانجی�تصدیق کرد. [۱۱] ولادیمیر مینورسکی�معتقد است لک‌ها قبایلی از کردها بوده‌اند که به سکونتگاه فعلی خود کوچ کرده و در اثر همزیستی با مردمان بومی فرایند ادغام فرهنگی و قومی میان لکها و بومیان صورت گرفته است.[۹]
ابن فضل الله العمری (درگذشت ۷۴۰ ه ق) در کتاب مسالک الابصار فی ممالک الامصار، اضحار میدارد که لرها (لک) در سوریه و مصر نیز زندگی می کرده اند و صلاح الدین ایوبی ( ۵۶۳ - ۵۸۹ ) از چالاکی و زبردستی آنها در بالا رفتن از صخره های سرسخت به وحشت افتاد و دستور قتل عام آنها را صادر کرد .
✔قبایل متعدد فیلی در نواحی کوهستانی ترکیه، سوریه و ایران سکونت دارند (شوبرل ص ۲۰)
-- فیلی ها از عناصر لک و از شعب فرعی لرها هستند (کرزن، جلد دوم (ص ۲۶۹-۲۷۰)

🔰دیرک یا دریک وند، با قدمتی به بلندای تاریخ، یکی از مهمترین ایلات غرب کشور محسوب میشود.
باستناد از منابع تاریخی و میراث بجا مانده از دوران باستان (اشیاء، نامها، نشانه های معتبر و...) مردمان این ایل بزرگ زاگرس نشین از قبیله جنگرویی jangrui بجز ایران در نواحی کوهستانی کشورهای ترکیه، سوریه و عراق کنونی نیز سکونت دارند.
#بالا_گری_وه (قامت آتشین) منطقه ایی که مردمان دیرک (دریک وند) در آن سکونت داشتند، به منطقه بالاگری وه (دیار قامت آتشینها) معروف بود، این منطقه بکر و سرسخت در رشته کوه زاگرس زمانی جایگاه شاهان ساسانی، اشکانی و هخامنشیان بوده و در دل خود یکی از 6 گنجینه بزرگ جهان، همان (گنج بزرگ کلماکره) را جای داده و نشان از ناگفته های بسیار دارد.
این ایل بزرگ متشکل از طوایف:
بهاروند، قلاوند، میر، یعقوبوند، زینیوند، نجفوند، طالب وند، ساتیاروند، طافی، گلالیوند، کی رفوند، شورابی، ترکارانی، خورشیدوند، شلووند، شیروی، کردلیوند، مرادعلیوند، رشنو، میردورقی، میرچناری، هلدی، آهوبرندی، کوشکی، کهزاد، کرکینی، هیکی، کاویانی، کولچپی، گوران، سیروان، بن زردی، فردیوند، کوگانی، هوتاوند، تجار، مهوه ای، درتنگی، پمه حر، بابایی، ماکنالی، بازگیر، رهداروند، شیخ، کلاوه ایی، قاضی، کپنک زرد، گوشه ایی، بیراوک، باباطالب، بابارباط، کناری، گاوسوار ... و تیره های زیادی از این طوایف بزرگ با تعدادی مهاجر از دیگر طوایف میباشد.
●مردمان این ایل بزرگ بجز لرستان در استانهای کرمانشاه، ایلام، همدان، خوزستان و مرکزی نیز سکونت دارند .
#دیرک_بالاگری_وه