اثار بی توجهی به برهان

[ویکی فقه] آثار بی توجهی به برهان. در بسیاری از آیات قرآن هر جا دلیل و برهان یا علم و دانایی نفی شده در کنار آن پیروی از گمان و تکیه بر تخمین مطرح گردیده است.
خداوند به مشرکان می گوید: بتهایی که شما آن ها را می پرستید جز اسمهایی بی مسمّا که شما و پدرانتان بر آن ها نهاده اید واقعیتی ندارند و خدا هیچ حجّت و برهانی را بر معبود بودن آن ها نازل نکرده است، آنگاه می افزاید: اینها جز گمان باطل خود را پیروی نمی کنند: «اِن هِیَ اِلاّ اَسماءٌ سَمَّیتُموها اَنتُم وءاباؤُکُم ما اَنزَلَ اللّهُ بِها مِن سُلطـن اِن یَتَّبِعونَ اِلاّ الظَّنَّ»
نجم/سوره۵۳، آیه۲۳.
آدمی یا باید از بیّنه و برهان پیروی کرده، همه شئون خویش را بر پایه آن تنظیم و مرتّب سازد یا بر طبق هواها و خواسته های نفسانی خود عمل کرده، هدفی جز تأمین آن ها نداشته باشد. بی تردید کسی که حجّت و برهان را رها کند ناگزیر در دسته دوم جای می گیرد و افکار و اعمال فاسد خویش را زیبا دیده، در نتیجه فرجامی جز نابودی ابدی ندارد. تقابل این دو دسته از افراد به وضوح در آیه ۱۴ سوره محمّد
محمّد/سوره۴۷، آیه۱۴.
حضرت صالح (علیه السلام) هنگامی که بت پرستان ( قوم ثمود ) خواستند با تعبیر «تو پیش از این میان ما مایه امید بودی» او را به همراهی با خود وادار کنند به آنان فرمود: ای قوم من! شما خود نظر دهید اگر من با وجود حجّتی روشن از جانب پروردگار خویش و رحمتی که به من ارزانی داشته است نافرمانیش کنم چه کسی در برابر او مرا یاری می کند؟ بنابراین شما جز بر زیان من نمی افزایید: «قالوا یـصــلِحُ قَد کُنتَ فینا مَرجُوًّا قَبلَ هـذا... قالَ یـقَومِ اَرَءَیتُم اِن کُنتُ عَلی بَیِّنَة مِن رَبّی وءاتـنی مِنهُ رَحمَةً فَمَن یَنصُرُنی مِنَ اللّهِ اِن عَصَیتُهُ فَما تَزیدونَنی غَیرَ تَخسیر».
هود/سوره۱۱، آیه۶۲ ۶۳.
...