آدریاتیک مسیله. آدریاتیک، مسئله (Adriatic question)
مسئله کنترل دریای آدریاتیک که چهار کشور ساحلی ایتالیا، یوگسلاوی، آلبانی، و یونان درگیر آن بودند. مسئلۀ نظارت بر ساحل دالماسیدر دریای آدریاتیک، صرف نظر از ضرورت تأمین امنیت سرحدّ شمالی، عمدتاً تعیین کنندۀ سیاست ایتالیا در قبال کشورهای درگیر در جنگ جهانی اول که در ۱۹۱۵ بنابر پیمان سرّی لندن میان ایتالیا، بریتانیای کبیر، و فرانسه قرار شد تریست، پولا، و بخشی از دالماسی به ایتالیا واگذار شود و این توافق با اعتراض صرب ها مواجه شد که آن را خلاف آموزۀ وودرو ویلسون (چهارده اصل) می دانستند. در کنفرانس صلح پس از جنگ جهانی اول تریست به ایتالیا واگذار شد، اما با دعاوی دیگر این کشور در مورد فیوم، ایستریا، و دالماسی موافقت نشد. ایتالیا از ۱۹۱۵ تا ۱۹۴۵، بنابر دلایل امنیتی و نیز به انگیزه نیات امپریالیستی خواستار کنترل بیشتر بر دریای آدریاتیک بود. سیاستمداران ایتالیایی همواره بر این عقیده بودند که تا آرامش به دریای آدریاتیک بازنگردد، ایتالیا امنیت لازم را نخواهد داشت. سرانجام، موسولینیدر ۱۹۳۹ با تصرف آلبانی عملاً کنترل مطلق دریای آدریاتیک را به دست آورد. در جنگ جهانی دوم کنترل ایتالیا بر این دریا به چند علت تضعیف شد، ازجمله حملۀ بریتانیا به ناوگان جنگی ایتالیا در تارانتو (۱۱نوامبر ۱۹۴۰)، و ازبین رفتن نیمی از ناوگان ایتالیا در نزدیکی دماغۀ ماتاپان(۲۸ مارس ۱۹۴۱) و عملیات موفقیت آمیز ژنرال تیتودر یوگسلاوی که کنترل ایتالیا بر این دریا را با مخاطرۀ بیشتری روبه رو کرد و با حملۀ ارتش های بریتانیا و امریکا به ایتالیا، آدریاتیک کاملاً از کنترل ایتالیا خارج شد.
توافق های پس از جنگ. برمبنای پیمان صلح ایتالیا در ۱۹۴۷، ایتالیا تقریباً پایگاه خود را در دریای آدریاتیک کاملاً ازدست داد. با وجود این، براساس پیمان ایتالیا و یوگسلاوی در ۱۹۵۴ که امریکا و بریتانیا به آن ملحق شدند (و شوروی نیز تلویحاً آن را تأیید کرد)، شهر تریست به عنوان بندری آزاد به ایتالیا و منطقۀ اطراف آن (شبه جزیرۀ ایستریا) به یوگسلاوی واگذار شد.
مسئله کنترل دریای آدریاتیک که چهار کشور ساحلی ایتالیا، یوگسلاوی، آلبانی، و یونان درگیر آن بودند. مسئلۀ نظارت بر ساحل دالماسیدر دریای آدریاتیک، صرف نظر از ضرورت تأمین امنیت سرحدّ شمالی، عمدتاً تعیین کنندۀ سیاست ایتالیا در قبال کشورهای درگیر در جنگ جهانی اول که در ۱۹۱۵ بنابر پیمان سرّی لندن میان ایتالیا، بریتانیای کبیر، و فرانسه قرار شد تریست، پولا، و بخشی از دالماسی به ایتالیا واگذار شود و این توافق با اعتراض صرب ها مواجه شد که آن را خلاف آموزۀ وودرو ویلسون (چهارده اصل) می دانستند. در کنفرانس صلح پس از جنگ جهانی اول تریست به ایتالیا واگذار شد، اما با دعاوی دیگر این کشور در مورد فیوم، ایستریا، و دالماسی موافقت نشد. ایتالیا از ۱۹۱۵ تا ۱۹۴۵، بنابر دلایل امنیتی و نیز به انگیزه نیات امپریالیستی خواستار کنترل بیشتر بر دریای آدریاتیک بود. سیاستمداران ایتالیایی همواره بر این عقیده بودند که تا آرامش به دریای آدریاتیک بازنگردد، ایتالیا امنیت لازم را نخواهد داشت. سرانجام، موسولینیدر ۱۹۳۹ با تصرف آلبانی عملاً کنترل مطلق دریای آدریاتیک را به دست آورد. در جنگ جهانی دوم کنترل ایتالیا بر این دریا به چند علت تضعیف شد، ازجمله حملۀ بریتانیا به ناوگان جنگی ایتالیا در تارانتو (۱۱نوامبر ۱۹۴۰)، و ازبین رفتن نیمی از ناوگان ایتالیا در نزدیکی دماغۀ ماتاپان(۲۸ مارس ۱۹۴۱) و عملیات موفقیت آمیز ژنرال تیتودر یوگسلاوی که کنترل ایتالیا بر این دریا را با مخاطرۀ بیشتری روبه رو کرد و با حملۀ ارتش های بریتانیا و امریکا به ایتالیا، آدریاتیک کاملاً از کنترل ایتالیا خارج شد.
توافق های پس از جنگ. برمبنای پیمان صلح ایتالیا در ۱۹۴۷، ایتالیا تقریباً پایگاه خود را در دریای آدریاتیک کاملاً ازدست داد. با وجود این، براساس پیمان ایتالیا و یوگسلاوی در ۱۹۵۴ که امریکا و بریتانیا به آن ملحق شدند (و شوروی نیز تلویحاً آن را تأیید کرد)، شهر تریست به عنوان بندری آزاد به ایتالیا و منطقۀ اطراف آن (شبه جزیرۀ ایستریا) به یوگسلاوی واگذار شد.
wikijoo: آدریاتیک،_مسیله