[ویکی نور] آشنایی با کشورهای اسلامی. آشنایی با کشورهای اسلامی، با همکاری جمعی از پژوهشگران مرکز تحقیقات استراتژیک، زیر نظر دکتر حسن روحانی تألیف شده است. این اثر، کوششی است در جهت آشنایی هرچه بیشتر خوانندگان با مسلمانان برخی از کشورهای مهم جهان اسلام تا به طور ساده و روان برخی اطلاعات ضروری در این زمینه در اختیار خوانندگان محترم قرار گیرد.
کتاب، مشتمل بر مقدمه در سه عنوان و متن در دو بخش کلی است. بخش نخست به سیاست خارجی و جهان اسلام اختصاص دارد و در آن به سیاست جهان سلطه در رابطه با اسلام و کشورهای اسلامی و نیز مواضع جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با جریان های مختلف موجود در کشورهای اسلامی پرداخته شده است. بخش دوم کتاب مشتمل بر آشنایی با جغرافیا، جمعیت، پیش زمینه تاریخی، نظام سیاسی، اقتصاد و فرهنگ کشورهای اسلامی نظیر عربستان سعودی، عراق، شیخ نشین های حاشیه جنوبی خلیج فارس، عمان، ترکیه، فلسطین، لبنان، سوریه، مصر، الجزایر، مراکش، تونس، پاکستان، هندوستان، مالزی و اندونزی است.
نویسنده در اولین مبحث از بخش اول کتاب، سیاست جهان سلطه در رابطه با اسلام و کشورهای اسلامی را با طرح خاورمیانه بزرگ به عنوان نقشه راه آینده آمریکا برای منطقه مورد بحث قرار داده است. وی اهداف چنین طرح هایی را این گونه توضیح می دهد: «بدین ترتیب اهداف آمریکا و غرب نه ایجاد اصلاحات و تغییرات مردمی حقیقی و دموکراتیزه کردن مناطق اسلامی (خاورمیانه و شمال آفریقا)، بلکه لیبرالیزه کردن و تغییر انگاره های قومی و دینی و گفتارها و رفتارهای متناسب با آن که در این جوامع موجود است، به قواعد و هنجارهای لیبرالیستی و هم سو با غرب است. ضمن آنکه قواعد موجود در جوامع شرق اسلامی از نظر غرب و جهان سلطه، دارای مبانی دینی و وابسته به دوران ماقبل مدرن تصور شده اند و نظم لیبرالیستی و قواعد مربوط به آن مترادف با مدرنیته انگاشته شده اند؛ لذا از نظر آنان تغییر قواعد موجود در این جوامع به قواعد مدرن، امری اجتناب ناپذیر عنوان شده است» .
در مبحث دوم از این بخش، مواضع نظام جهوری اسلامی ایران در ارتباط با جریان های مختلف موجود در کشورهای اسلامی بررسی شده است. در این بعد، گروه ها و احزاب مهم جهان اسلام به دو دسته کلی گروه ها و احزاب اسلام گرا (مذهبی) و گروه ها و احزاب غیر آن تقسیم شده است. به جهت تناسب موضوع، تنها به دسته اول پرداخته شده و از حزب الله لبنان و حماس یا جهاد اسلامی در فلسطین که دارای رابطه تعریف شده ای با جمهوری اسلامی ایران هستند یاد شده است .
نویسنده در انتهای این مبحث، تفکرات ایدئولوژیک و ماهیت فکری و فرهنگی «القاعده» را نیز بررسی می کند. وی لزوم شناخت ماهیت سازمان را چنین توضیح می دهد: «در سال های اخیر، شاهد تشکیل و گسترش گروهی سیاسی، نظامی با عنوان القاعده بوده ایم. آنچه در نخستین مرحله به ذهن متبادر می شود، مذهب سنی از نوع وهابیت، ملیّت های عمدتاً عربی، شیوه های مبارزاتی خشونت آمیز و تروریستی و ماهیت ظاهراً ضد آمریکایی و ضد غربی آن است. دلایل متعددی که نهایتاً به امنیت ملی کشورمان معطوف هستند، لزوم شناخت ماهیت این سازمان و سازمان های اقماری آن را اجتناب ناپذیر می نمایند، تا بدین وسیله این خطر از حیطه منافع و امنیت ملی ایران دور نگاه داشته شود» . ماهیت ضد شیعی جریان القاعده و رشد این تفکر در میان نسل جوان اهل سنت در نواحی سنی نشین ایران خصوصاً در سیستان و بلوچستان از دیگر دلایل اهمیت شناسایی ماهیت این تفکر است .
کتاب، مشتمل بر مقدمه در سه عنوان و متن در دو بخش کلی است. بخش نخست به سیاست خارجی و جهان اسلام اختصاص دارد و در آن به سیاست جهان سلطه در رابطه با اسلام و کشورهای اسلامی و نیز مواضع جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با جریان های مختلف موجود در کشورهای اسلامی پرداخته شده است. بخش دوم کتاب مشتمل بر آشنایی با جغرافیا، جمعیت، پیش زمینه تاریخی، نظام سیاسی، اقتصاد و فرهنگ کشورهای اسلامی نظیر عربستان سعودی، عراق، شیخ نشین های حاشیه جنوبی خلیج فارس، عمان، ترکیه، فلسطین، لبنان، سوریه، مصر، الجزایر، مراکش، تونس، پاکستان، هندوستان، مالزی و اندونزی است.
نویسنده در اولین مبحث از بخش اول کتاب، سیاست جهان سلطه در رابطه با اسلام و کشورهای اسلامی را با طرح خاورمیانه بزرگ به عنوان نقشه راه آینده آمریکا برای منطقه مورد بحث قرار داده است. وی اهداف چنین طرح هایی را این گونه توضیح می دهد: «بدین ترتیب اهداف آمریکا و غرب نه ایجاد اصلاحات و تغییرات مردمی حقیقی و دموکراتیزه کردن مناطق اسلامی (خاورمیانه و شمال آفریقا)، بلکه لیبرالیزه کردن و تغییر انگاره های قومی و دینی و گفتارها و رفتارهای متناسب با آن که در این جوامع موجود است، به قواعد و هنجارهای لیبرالیستی و هم سو با غرب است. ضمن آنکه قواعد موجود در جوامع شرق اسلامی از نظر غرب و جهان سلطه، دارای مبانی دینی و وابسته به دوران ماقبل مدرن تصور شده اند و نظم لیبرالیستی و قواعد مربوط به آن مترادف با مدرنیته انگاشته شده اند؛ لذا از نظر آنان تغییر قواعد موجود در این جوامع به قواعد مدرن، امری اجتناب ناپذیر عنوان شده است» .
در مبحث دوم از این بخش، مواضع نظام جهوری اسلامی ایران در ارتباط با جریان های مختلف موجود در کشورهای اسلامی بررسی شده است. در این بعد، گروه ها و احزاب مهم جهان اسلام به دو دسته کلی گروه ها و احزاب اسلام گرا (مذهبی) و گروه ها و احزاب غیر آن تقسیم شده است. به جهت تناسب موضوع، تنها به دسته اول پرداخته شده و از حزب الله لبنان و حماس یا جهاد اسلامی در فلسطین که دارای رابطه تعریف شده ای با جمهوری اسلامی ایران هستند یاد شده است .
نویسنده در انتهای این مبحث، تفکرات ایدئولوژیک و ماهیت فکری و فرهنگی «القاعده» را نیز بررسی می کند. وی لزوم شناخت ماهیت سازمان را چنین توضیح می دهد: «در سال های اخیر، شاهد تشکیل و گسترش گروهی سیاسی، نظامی با عنوان القاعده بوده ایم. آنچه در نخستین مرحله به ذهن متبادر می شود، مذهب سنی از نوع وهابیت، ملیّت های عمدتاً عربی، شیوه های مبارزاتی خشونت آمیز و تروریستی و ماهیت ظاهراً ضد آمریکایی و ضد غربی آن است. دلایل متعددی که نهایتاً به امنیت ملی کشورمان معطوف هستند، لزوم شناخت ماهیت این سازمان و سازمان های اقماری آن را اجتناب ناپذیر می نمایند، تا بدین وسیله این خطر از حیطه منافع و امنیت ملی ایران دور نگاه داشته شود» . ماهیت ضد شیعی جریان القاعده و رشد این تفکر در میان نسل جوان اهل سنت در نواحی سنی نشین ایران خصوصاً در سیستان و بلوچستان از دیگر دلایل اهمیت شناسایی ماهیت این تفکر است .
wikinoor: آشنایی_با_کشورهای_اسلامی