اکنه

[ویکی الکتاب] معنی أَکِنَّةً: پرده-پوشش-سرپوش
ریشه کلمه:
کنن (۱۲ بار)

«أَکِنَّه» جمع «کنان» (بر وزن زیان) در اصل به معنای هر پوششی است که چیزی را با آن مستور می کنند. اما «کِنّ» (بر وزن جنّ) به معنای ظرفی است که چیزی را در آن محفوظ می دارند. جمع «کِنّ»، «اکنان» است; سپس، این معنا توسعه یافته و به هر چیزی که سبب مستور شدن است، مانند پرده و خانه و اجسامی که انسان در پشت آن خود را پنهان می کند، گفته شده است. این واژه در سوره «فصّلت» پوشش های جهل و تعصب، پوشش لجاجت و عناد، پوشش تقلید کورکورانه و مانند آن، که قلب های آنها را فرا گرفته بود شامل می شود.

آکنه. آکْنِه (acne)
آکْنِه
(یا: جوش غرور جوانی) نوعی بثورات جلدی، عمدتاً در نوجوانان و جوانان. علت آن التهاب غدد سباسهاست. این غدد سبومترشح می کنند که نوعی مادۀ چرب و نرم کنندۀ طبیعی پوست است. زمانی که دهانۀ این غدد مسدود شود، برآمدگی هایی چرکین ایجاد می کند. آکنۀ نوجوانان بیشتر در ناحیۀ صورت، پشت، و سینه دیده می شود. کلر آکنهنوع دیگری از آکنه است که شیوع کمتری دارد و بر اثر تماس با مواد شیمیایی تحریک کننده ایجاد می شود. با آغاز بلوغ، ترشح «هورمون های آندروژنی» افزایش می یابد و باعث تحریک غدد سباسه و ترشح مقدار بیشتری سبوم می شود. به این حالت سبورهمی گویند. در آکنه، گاه ترکیب شیمیایی سبوم بر اثر فعالیت باکتری هایی با نام کورینه باکتریوم آکنه، که به صورت طبیعی در مجاری پیلوسباسهیافت می شوند، تغییر می کند. سبوم تغییریافته محرک قویِ پوست است. ورود سبومِ تغییریافته به نواحی مجاور جلد یا لایه های عمقی تر پوست باعث ایجاد پاپول (جوش سفت)یا «پوستول» (جوش چرکی)، و در موارد شدیدتر ندولو کیستمی شود. در این موارد، ممکن است پوست آسیب دایم ببیند. در آکنه، گاهی مسیر خروج سبوم را هسته ای از جنس مواد شاخی با پوششی حاوی رنگ دانه های ملانین مسدود می کند. این هسته را کومدویا سرسیاهمی نامند. کومدوها را نباید مالید یا فشار داد، زیرا باعث آسیب دیدگی دایمی پوست می شوند. کومدوها را می شود با ابزاری مخصوص خارج کرد. موارد خفیف آکنه با مصرف موضعی کر م های لایه بردار پوست و اشعۀ ماورای بنفشدرمان می شود. در موارد شدید، آنتی بیوتیک (پادزی) ها، مخصوصاً تتراسیکلین، مؤثرند. آکنۀ روزاسهرا نباید با آکنه اشتباه گرفت. وجه مشخصۀ این بیماری سرخ شدن بینی و تشکیل جوش است. سابقاً تصور می شد که الکلیسم علت ایجاد آکنه روزاسه است، اما این بیماری در کسانی که اصلاً الکل مصرف نمی کنند هم دیده شده است. احتمال بروز این حالت در شرایط گُرگرفتگیِشدید بیشتر است و بنابراین، در زمان یائسگیشایع تر است.