ایت الله العظمی جعفر سبحانی

[ویکی فقه] آیت الله العظمی جعفر سبحانی. استاد معظم حضرت آیت الله سبحانی در ۲۸ شوال المکرم۱۳۴۷ق(۲۰ فروردین ۱۳۰۸ش) در تبریز در خانواده علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود.پدر بزرگوار ایشان زاهد وارسته، مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد حسین سبحانی خیابانی است.
آیت الله حاج شیخ جعفر سبحانی، پس از فراغت از تحصیلات ابتدایی، در مکتبخانه مرحوم میرزا محمود فاضل (فرزند فاضل مراغی از شاگردان شیخ اعظم انصاری) به فراگیری متون ادب پارسی پرداخت و کتابهایی مانند: گلستان، بوستان، تاریخ معجم، نصاب الصبیان، ابواب الجنان و غیره را فراگرفت .سپس در ۱۴ سالگی (۱۳۶۱ق) رهسپار مدرسه علمیه طالبیه تبریز گردید و به آموختن مقدمات علوم و سطوح پرداخت. علوم ادبی را نزد مرحومان: حاج شیخ حسن نحوی و شیخ علی اکبر نحوی، و بخشی از مطول، منطق منظومه و شرح لمعه را در محضر علاّمه بزرگوار میرزا محمد علی مدرس خیابانی صاحب ریحانة الأدب (م۱۳۷۳ق) بیاموخت و این همه پنج سال (تا ۱۳۶۵ق) به طول انجامید.استاد سبحانی، در آن زمان سخت مشغول تعلیم وتعلم (دروس مقدمات) و مباحثه و تأیف بود. یادگار قلمی ایشان از آن زمان (با اینکه نوجوانی ۱۷ ساله بود) دوکتاب است که هم اینک موجود می باشد:۱.معیار الفکر (در منطق);۲.مهذب البلاغة(در علم معانی، بیان و بدیع).
مهاجرت به حوزه علمیه قم
دگرگونی در آذربایجان و ظهور فرقه دمکرات به رهبری پیشهور و غلام یحیی(در شهریور ۱۳۲۵ش) و تشکیل حکومت وابسته به شوروی، عرصه را برای تحصیل تنگ کرد و به همین جهت، استاد لازم دید محیط تحصیل را عوض کرده و رهسپار حوزه علمیه قم گردد. لذا در مهرماه ۱۳۲۵ شمسی وارد قم شد و به تکمیل سطوح، همت گماشت. باقیمانده فرائد الاُصول را نزد مرحوم آیت الله حاج میرزا محمد مجاهدی تبریزی (۱۳۲۷ـ ۱۳۷۹ق) و آیت الله حاج میرزا احمد کافی (۱۳۱۸ـ۱۴۱۲ق) آموخت و کفایة الاصول را هم نزد مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی (م۱۴۱۴ق) بیاموخت.
اساتید
آیت الله سبحانی پس از تکمیل سطوح عالیه در ۱۳۶۹ق، به درسهای خارج فقه و اصول راه یافت و به خوشه چینی از محضر بزرگان زیر پرداخت:۱. مرحوم آیت الله العظمی بروجردی (۱۲۹۲ـ۱۳۸۰ق) که در آن روزها مبحث وقت از کتاب صلاة را تدریس می فرمود.۲. مرحوم آیت الله حاج سید محمد حجت کوهکمری(۱۳۰۱ـ۱۳۷۲ق) که در آن زمان تدریس خارج بیع را آغاز کرده بود.۳. مرحوم آیت الله العظمی امام خمینی (۱۳۲۰ـ۱۴۰۹ق) که در آن زمان بحث استصحاب را مطرح می فرمود. معظم له تا پایان دوره اوّل درس اصول حضرت امام، به درس ایشان حاضر گشت آنگاه بر آن شد تا مجموع درسهای ایشان را به دقت ضبط کند و تحریر نماید،ه این کار در ضمن ۷ سال (۱۳۳۰ـ ۱۳۳۷ش) انجام گرفت و در همان زمان به چاپ رسید. امام راحل قدس سرَّه در آغاز کتاب مزبور ـ در تقریظی ـ چنیین نگاشته اند:----الحمد للّه ربّ العالمین و صلّی اللّه علی محمد و آله الطاهرین و لعنة اللّه علی أعدائهم أجمعین. وبعد فممّا منّ اللّه تعالی علی هذا العبد اتّفاق صحابة جمّ من الأفاضل و عدّة من الأعلام أیّدهم اللّه تعالی و منهم العالم العلم التقیّ صاحب الفکر الثاقب و النظر الصائب الآغا میرزا جعفر السبحانی التبریزی وفّقه اللّه تعالی لمرضاته و کثّر اللّه أمثاله و لقد جدّ و اجتهد فی تنقیح مباحث الألفاظ من بحث هذا الفقیر بحسن سلیقته و توضیحها بجودة قریحته فصار بحمد اللّه و له المنة صحیفة کافلة لمهمات المسائل... .فی تاریخ ۲۴ شهر ربیع المولود ۱۳۷۵قروح اللّه الموسوی الخمینی----چاپ این کتاب به وسیله استاد سبحانی مایه شگفتی بود. چه ، در آن زمان ۲۸ بهار بیشتر از عمر وی نمی گذشت و سبک نگارش کتاب هم به عربی شیوا و سلیس بود.حضرت آیت الله سبحانی به غیر از تحصیل دروس فقه و اصول ، به آموختن فلسفه و کلام و تفسیر نیز اشتغال داشت. استاد از دوران نوجوانی به مسائل فکری و عقلی کشش بسیار زیادی داشت و به شخصیتهای متفکر و اساتید منطق و معقول ارجی شایان می نهاد.از همین رو در تبریز به محضر مرحوم آیت الله حاج سید محمد بادکوبه ای (م ۱۳۹۰ق) شتافت و از او شرح قواعد العقائد علامه را بیاموخت. سپس در حوزه علمیه قم مطالعات فلسفی خویش را با شرکت در درسهای منطق و فلسفه حضرت آیت الله علامه سید محمد حسین طباطبائی(م۱۴۰۲ق) تکمیل نمود و در سالهای ۱۳۲۸تا ۱۳۳۰ ش شرح منظومه و پس از آن بخش اعظم اسفار را نزد ایشان فرا گرفت و همزمان، در جلسه شبهای پنجشنبه و جمعه علامه طباطبائی ، که در آن فلسفه مادی به نقد کشیده می شد و نگارش کتاب ارزشمند "اصول فلسفه و روش رئالیسم" و پاورقی آن توسط استاد شهید آیت الله مطهری حاصل آن جلسات بود، شرکت جست و پس از پایان این دوره به خواست حضرت استاد علاّمه، کتاب اصول فلسفه رابه عربی بازگرداند که نخستین جلد آن با تقریظ علامه طباطبائی به چاپ رسید.
تدریس
...