اعتاب الکتاب

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] اعتاب الکتاب کتابی است به زبان عربی نوشته ابوعبدالله محمد بن عبدالله بن ابی بکر قضاعی، معروف به ابن ابّار متوفای 658ق. و موضوع آن سرگذشت منشیان و دبیرانی است که در روزگاران گذشته مورد خشم و بی مهری حاکمان قرار گرفته، سپس عفو شده و به مناصب خود بازگشته بودند.
این کتاب در حدود سال های 638تا 646ق. نگارش یافته و مولف آن را به ابویحیی؛ ولیعهد پادشاه تونس؛ امیر ابوزکریا یحیی از امیران آل ابی حفص، که بر شمال افریقا حکم می راند، تقدیم داشته است.
از محتوای کتاب می توان به انگیزه مولف از نگارش کتاب دست یافت. مولف پس از آنکه در اثر ارتکاب خطایی مورد خشم و غضب سلطان قرار گرفت، تلاش نمود با نگارش این کتاب و یادآوری حلم و بردباری برخی سلاطین در برابر لغزش های کاتبان خویش و بخشودگی ایشان از سوی سلاطین، سلطان را به نادیده گرفتن خطای خویش ترغیب و تشویق کند.
کتاب مشتمل بر مقدمه ای به قلم محقق، آقای صالح الاشتر، مقدمه ای به قلم مولف و شرح حال هفتاد و پنج تن از کاتبان و یک خاتمه است.
در این کتاب زندگینامه مختصر 75 تن از منشیان و دبیران و سرزمین های اسلامی فراهم آمده است. گفته اند که مولف آن را در مدت 3 روز املاء کرد. از آن جا که رهایی از مشکلی که نویسنده خود بدان دچار شده بود، محور اصلی موضوع کتاب است، وی در شرح حال افراد قسمت هایی را که ارتباط با موضوع مورد نظر ندارد، مسکوت می گذارد.

[ویکی فقه] اعتاب الکتاب (کتاب). این کتاب در حدود سال های ۶۳۸ تا ۶۴۶ ق. نگارش یافته و مولف آن را به ابویحیی؛ ولیعهد پادشاه تونس؛ امیر ابوزکریا یحیی از امیران آل ابی حفص ، که بر شمال افریقا حکم می راند، تقدیم داشته است.
از محتوای کتاب می توان به انگیزه مولف از نگارش کتاب دست یافت. مولف پس از آنکه در اثر ارتکاب خطایی مورد خشم و غضب سلطان قرار گرفت، تلاش نمود با نگارش این کتاب و یادآوری حلم و بردباری برخی سلاطین در برابر لغزش های کاتبان خویش و بخشودگی ایشان از سوی سلاطین، سلطان را به نادیده گرفتن خطای خویش ترغیب و تشویق کند.
ساختار کتاب
کتاب مشتمل بر مقدمه ای به قلم محقق، آقای صالح الاشتر، مقدمه ای به قلم مولف و شرح حال هفتاد و پنج تن از کاتبان و یک خاتمه است.
گزارش محتوا
در این کتاب زندگینامه مختصر ۷۵ تن از منشیان و دبیران و سرزمین های اسلامی فراهم آمده است. گفته اند که مولف آن را در مدت ۳ روز املاء کرد. از آن جا که رهایی از مشکلی که نویسنده خود بدان دچار شده بود، محور اصلی موضوع کتاب است، وی در شرح حال افراد قسمت هایی را که ارتباط با موضوع مورد نظر ندارد، مسکوت می گذارد. شرح حال های ارائه شده در این کتاب از نقطه نظر بلندی و کوتاهی، مختلف است. شرح حال های موجود به دو بخش قابل تقسیم است: بخش اول شرح حال کاتبان و منشیانی که در شرق اسلامی می زیسته اند. بخش دوم شرح حال کاتبان و منشیانی که در مغرب اسلامی (شمال افریقا و اندلس ) روزگار می گذرانده اند. هر چند این تقسیم بندی به نحو دقیق در همه جا مراعات نمی گردد؛ به عنوان مثال ما شاهد شرح حال امثال داود قیروانی و عبدالله بن محمد زجالی اندلسی در بخش مشرق اسلامی هستیم؛ در حالی که این دو از شخصیت های مغرب اسلامی هستند، چنان که در قسمت معرفی شخصیت های مغرب اسلامی نیز شاهد معرفی شخصیتی چون صلاح الدین یوسف ابن ایوب هستیم. ناگفته نماند که ترتیب بیان شرح حال افراد، ترتیب زمانی است، از این رو شرح حال افراد مشرق اسلامی با کاتبان عثمان ابن عفان آغاز و با معرفی کاتبان امویان و عباسیان، یکی پس از دیگری، ادامه می یابد و بخش معرفی شخصیت های مغرب اسلامی نیز با معرفی عبدالرحمن الناصر ، قبل از کاتبان حاجب منصور آغاز و با معرفی کاتبان بعد از وی ادامه می یابد.
← روش مولف در نگارش شرح حال
...

پیشنهاد کاربران

بپرس