ابلیسک

دانشنامه عمومی

اُبِلیسک یا مسله [ ۱] یا هِرم سنگ[ ۲] ( به انگلیسی: Obelisk ) ( یونانی: اُوِلیکوس ὀβελίσκος، برگرفته از اُوِلوس ὀβελός، به معنای سوزن یا ستون نوک تیز[ ۳] ) ستون سنگی چهارگوش و بلندی است با نوک هرمی که گفته می شود برگزیدن شکل هرم برای همانندسازی با یک پرتوی سنگ شدهٔ قرص خورشید بوده است. در بسیاری از اماکن باستانی می توان یک جفت ابلیسک در برابر تیریک ها ( pylon ) پیدا کرد. ابلیسک های کهن از یک سنگ یکپارچه ساخته می شدند در حالی که ابلیسک های امروزی از چندین قطعه سنگ ساخته می شوند و می توانند لایه های درونی هم داشته باشند و مقطع پایین عریض تر از بالاست
این بنا در معماری مصر باستان، آشور، آکسومی اتیوپی، روم باستان و بیزانس ( روم شرقی ) به کار رفته است. در دوران نوین نیز این بنا در شماری از میدان های اصلی اروپا و آمریکا وجود دارد.
ابلیسک ها به فراوانی در معماری مصر باستان دیده شده اند. مصریان آن ها را به صورت جفت در ورودی معبدها می گذاشتند. امروزه کاربرد واژهٔ ابلیسک بیشتر به ریشهٔ یونانی آن بازمی گردد. چون هرودوت جهان گرد یونانی از نخستین کسانی بود که دربارهٔ ابلیسک ها مطلب نوشت. شماری از ابلیسک های مصر و همچنین ابلیسک ناتمام از گذر زمان جان سالم به در برده اند. آن ها در معدن سنگ مادر خودشان در اسوان، همانجایی که ساخته شده بودند پیدا شدند. این ابلیسک ها در سراسر جهان پراکنده شدند و تنها کمتر از نیمی از آن ها در مصر باقی ماند.
نخستین ابلیسک معبد که هنوز سر جایش هست، ۲۰٫۷ متر ( ۶۸ پا ) بلندی و ۱۲۰ تُن سنگینی دارد. [ ۴] این ابلیسک گرانیتی و قرمز رنگ است و به دستور سنوسرت یکم از دودمان دوازدهم مصر بر پا داشته شد، و در مطریه بخشی از هلیوپلیس جای دارد. [ ۵]
ابلیسک نمادی از خورشید خدا، رع، است در گذشته برخی بر این باور بودند که این بنا یک پرتوی سنگ شدهٔ آتون است که به دوران بازسازی مذهبی آخناتون بر می گردد. برخی دیگر هم بر این باور بودند که خدا، خود در این سازه زندگی می کند.
پاتریسیا بلکول گری ( Patricia Blackwell Gary ) مصرشناس دانشگاه نیویورک و ویراستار مجلهٔ آسترونومی، ریچارد تلکات ( Richard Talcott ) چنین گمان برده اند که شکل هرم مصر باستان و اُبلیسک از پدیدهٔ طبیعی مرتبط با خورشید ( رع یا خورشیدخدا، بزرگترین خدای مصری ) گرفته شده است. [ ۶] هرم و ابلیسک ممکن است از پدیده های ستاره شناسی مرتبط با طلوع، غروب، نور منطقةالبروجی و بازتابش پرتوهای خورشید الهام گرفته شده باشد.
عکس ابلیسکعکس ابلیسک
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

اُبِلیسْک (obelisk)
ستون سنگی باریک و مرتفعی که در معماری مصر باستان و روم بسیار متداول بود. تک ستون های هرمی کلئوپاترا۱ (۱۴۷۵ پ م)، که یکی از آن ها در لندن و دیگری در نیویورک نگهداری می شود، از آن جمله است.

پیشنهاد کاربران

یک ستون بلند با نوکی شبیه هرم.
این ستون به طرز قابل توجهی مورد ستایش و احترام فرقه ای از کافران و پرستش کنندگان خدای خورشید و در شهر های مختلفی در اروپا وجود دارد.
اکنون آن یک سمبل از وجود فلسفه فرعونیان در عصر حاضر است.
...
[مشاهده متن کامل]

اینکه این ستون از کجای تاریخ در ادامه:
در تمدن مصر
ابلیسک ها در معماری مصریان باستان برجسته بودند و نقش حیاتی در آیین آنها داشتند و آنها را به صورت جفت در ورودی معابد قرار می دادند. کلمه "ابلیسک" که امروزه در انگلیسی استفاده می شود، ریشه یونانی دارد تا مصری، زیرا هرودوت ، مسافر یونانی، یکی از اولین نویسندگان کلاسیک بود که این اشیاء را توصیف کرد. تعدادی از ابلیسک های مصر باستان باقی مانده اند، به علاوه � ابلیسک ناتمام � که بخشی از آن از معدن آن در اسوان تراشیده شده است. این ابلیسک ها اکنون در سراسر جهان پراکنده شده اند و کمتر از نیمی از آنها در مصر باقی مانده اند.
پلینی بزرگ در تاریخ طبیعی خود به انتقال ابلیسک از مصر به روم به دستور امپراتور گایوس ( کالیگولا ) به عنوان یک رویداد برجسته اشاره می کند. بارجی که آن را حمل می کرد، دکل عظیمی از چوب صنوبر داشت که بازوهای چهار مرد نمی توانستند آن را احاطه کنند. برای بالاست صد و بیست عدس لازم بود. پس از تحقق هدف خود، کشتی غول پیکر دیگر مورد نظر نبود. بنابراین، پر از سنگ و سیمان، برای تشکیل پایه های اصلی ترین اسکله بندر جدید در Ostia غرق شد . [12]
همه ابلیسک های مصری در امپراتوری روم در رم نصب نشدند: هرود کبیر از حامیان رومی خود تقلید کرد و یک ابلیسک مصری گرانیتی قرمز را در هیپودروم شهر جدیدش قیصریه در شمال یهودیه برپا کرد . این یکی حدود 40 فوت ( 12 متر ) قد و حدود 100 تن متریک ( 110 تن کوتاه ) وزن دارد. [17] توسط باستان شناسان کشف شد و دوباره در محل قبلی خود ساخته شده است.
در تمدن آشوری
بناهای یادبود ابلیسک نیز از تمدن آشور شناخته شده است، جایی که آنها به عنوان یادبودهای عمومی برای بزرگداشت دستاوردهای پادشاه آشور ساخته می شدند.
موزه بریتانیا دارای چهار ابلیسک آشوری است:
ابلیسک سفید آشورناسیرپال یکم ( که به دلیل رنگ آن نامگذاری شده است ) توسط هرمزد رسام در سال 1853 در نینوا کشف شد . ابلیسک توسط آشورناسیرپال اول ( 1050 - 1031 قبل از میلاد ) یا آشورناسیرپال دوم ( 883 - 859 قبل از میلاد ) ساخته شد. ابلیسک دارای کتیبه ای است که اشاره به تصرف اموال، مردم و گله های پادشاه دارد که به شهر آشور بازگردانده شده است. نقش برجسته های ابلیسک مبارزات نظامی، شکار، ضیافت های پیروزی و صحنه هایی از ادای احترام را به تصویر می کشند.
ابلیسک رسام که به نام کاشف آن هرمزد رسام نامگذاری شده است، در قلعه نمرود ( کلهو باستان ) یافت شد. این بنا توسط آشورنصیرپال دوم ساخته شد، اگرچه تنها به صورت قطعاتی باقی مانده است. بخش های باقی مانده از نقش برجسته ها، صحنه هایی از ادای احترام به پادشاه را از سوریه و غرب به تصویر می کشند.
Wikipedia

بپرس