[ویکی نور] «ابن بَرّی، ابومحمد عبد الله»، (رجب 499 - 27 شوال 582)، نحوی و لغت شناس شافعی مذهب مصری بوده است. خاندان ابن بری اصلاً اهل بیت المقدس بودند. او خود در قاهره مسکن گزید و از مشایخ آن شهر، کسب دانش کرد. نزد عبد الجبار بن محمد قرطبی و محمد بن عبد الملک شنترینی نحوی، عربیت آموخت و از ابوصادق مدینی و ابو عبد الله رازی حدیث شنید، اما اندک اندک خود در شمار بزرگان ادب درآمد و در نحو و لغت، امام و به قول ابن خلکان، یگانه زمان گردید، آنگاه در مسجد عمرو بن عاص در قاهره به کار تعلیم پرداخت و رسماً عهده دار تدریس قرآن و زبان عربی شد و احتمالاً در یکی از غرفه های همان مسجد منزل گزید.
ابن بری پس از چندی تصحیح مکاتبات رسمی را در «دیوان انشاء» به عهده گرفت. این منصب حدود 40 سال پیش از او به عهده ابن بابشاذ بود. ابن بابشاذ ضمن انجام دادن کارهای دیوانی به تدوین تعلیقه ای پرداخته بود که به 15 مجلد می رسید و بعدها ابزار کار کاتبان گردید و به تکمیل آن پرداختند. این سمت پس از ابن بابشاذ به محمد بن برکات واگذار شده بود. از زمان اشتغال ابن بری به این منصب، اطلاع دقیقی در دست نیست و نیز روشن نیست که آیا به هنگام تصدی این سمت از کار تعلیم در مسجد عمرو دست کشیده بود یا نه؟ شاید او کار تعلیم را فرونگذاشته باشد؛ زیرا پیوسته از گوشه و کنار مصر یا نقاط دیگر نزد او می آمدند و کسب دانش می کردند. نام بسیاری از شاگردان او معروف است. از همه معروف تر شاید ابوموسی جزولی باشد که سالیان دراز نزد او نحو و لغت آموخت. ابن خلکان خود، شاگردان او را در قاهره دیده و از آنان روایت کرده است. همچنین قفطی اضافه می کند که بیشتر «رؤسای» مصر نزد او درس گرفته اند. گفتار عبد القادر دمشقی این سخن را تأیید می کند. وی گوید که هم الملک العزیز عثمان و هم الملک الظاهر غازی نزد او آموزش دیده بودند.
ابن بری به شهادت سبکی مردی ساده دل، نیک نفس و خوش مصاحبت بود. ساده دلی او موجب شده است که برخی حکایات در غفلت و بی مبالاتی و عدم توجه به درستی و اعراب کلمات هنگام سخن گفتن به او نسبت دهند. قفطی مقام ابن بری را از این گونه نکته ها برتر می داند و از ذکر آنها خودداری می کند. از مجموعه این حکایات که گویند «بسیار» است، جز تمایل او به زبان عامیانه یا برخی رفتارهای نامعهود، به چیزی اشاره نشده است.
از ابن بری چند اثر در زمینه لغت و نحو به جای مانده که ذکر آنها خواهد آمد، اما کسی به شاعر بودن او اشاره نکرده است؛ بااین همه ابن تغری بردی دو بیت غزل گونه از اشعار او را نقل کرده است که مایه ای جز استعارات نحوی ندارد.
2. حواشی بر درة الغواص فی أوهام الخواص حریری؛
3. ردی بر انتقادات ابن خشاب بر اغلاط مقامات حریری؛
ابن بری پس از چندی تصحیح مکاتبات رسمی را در «دیوان انشاء» به عهده گرفت. این منصب حدود 40 سال پیش از او به عهده ابن بابشاذ بود. ابن بابشاذ ضمن انجام دادن کارهای دیوانی به تدوین تعلیقه ای پرداخته بود که به 15 مجلد می رسید و بعدها ابزار کار کاتبان گردید و به تکمیل آن پرداختند. این سمت پس از ابن بابشاذ به محمد بن برکات واگذار شده بود. از زمان اشتغال ابن بری به این منصب، اطلاع دقیقی در دست نیست و نیز روشن نیست که آیا به هنگام تصدی این سمت از کار تعلیم در مسجد عمرو دست کشیده بود یا نه؟ شاید او کار تعلیم را فرونگذاشته باشد؛ زیرا پیوسته از گوشه و کنار مصر یا نقاط دیگر نزد او می آمدند و کسب دانش می کردند. نام بسیاری از شاگردان او معروف است. از همه معروف تر شاید ابوموسی جزولی باشد که سالیان دراز نزد او نحو و لغت آموخت. ابن خلکان خود، شاگردان او را در قاهره دیده و از آنان روایت کرده است. همچنین قفطی اضافه می کند که بیشتر «رؤسای» مصر نزد او درس گرفته اند. گفتار عبد القادر دمشقی این سخن را تأیید می کند. وی گوید که هم الملک العزیز عثمان و هم الملک الظاهر غازی نزد او آموزش دیده بودند.
ابن بری به شهادت سبکی مردی ساده دل، نیک نفس و خوش مصاحبت بود. ساده دلی او موجب شده است که برخی حکایات در غفلت و بی مبالاتی و عدم توجه به درستی و اعراب کلمات هنگام سخن گفتن به او نسبت دهند. قفطی مقام ابن بری را از این گونه نکته ها برتر می داند و از ذکر آنها خودداری می کند. از مجموعه این حکایات که گویند «بسیار» است، جز تمایل او به زبان عامیانه یا برخی رفتارهای نامعهود، به چیزی اشاره نشده است.
از ابن بری چند اثر در زمینه لغت و نحو به جای مانده که ذکر آنها خواهد آمد، اما کسی به شاعر بودن او اشاره نکرده است؛ بااین همه ابن تغری بردی دو بیت غزل گونه از اشعار او را نقل کرده است که مایه ای جز استعارات نحوی ندارد.
2. حواشی بر درة الغواص فی أوهام الخواص حریری؛
3. ردی بر انتقادات ابن خشاب بر اغلاط مقامات حریری؛
wikinoor: ابن_بری،_بری_بن_عبدالجبار