ابوالبرکات نعمان خیرالدین الوسی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] ابوالبرکات نعمان خیرالدین آلوسی. ابوالبرکات نعمان خیرالدین (۱۲۵۲-۱۳۱۷ق/۱۸۳۷-۱۸۹۹م)، فرزند ابوالثناء شهاب الدین، معروف به آلوسی و ابن آلوسی، واعظ، فقیه، متکلم، مدرس و قاضی حنفی مذهب بوده است.
ابوالبرکات، وی در بغداد نزد پدر و شاگردان بزرگ او ادبیات و فقه و حدیث و منطق آموخت، سپس به ریاضیات و علوم عقلی روی آورد و در نوجوانی دانشمندی نامور شد. چندی به تدریس پرداخت و آنگاه در چندین شهر عراق بر مسند قضا نشست.در ۱۲۹۵ق/۱۸۷۸م به عزم حج ترک قضا گفت و در نیمۀ راه گویا به قصد چاپ تفسیر پدرش، روح المعانی، چندی در مصر توقف کرد. در ۱۳۰۰ق/۱۸۸۲م از راه شام و آناتولی به استانبول رفت و ۲ سال در آن جا بماند و از سوی دانشمندان گرامی داشته شد. آنگاه با چندین اجازۀ علمی به زادگاه خود بازگشت و با لقب «رئیس المدرسین» در مدرسۀ مرجانیه به تدریس پرداخت و تا پایان عمر کار تدریس و تألیف را فرو نگذاشت.
علاقه به دانش
خیرالدین شیفتۀ دانش و دانشمندان، و عالمی باذوق بود. دیوان شعری نیز به او نسبت داده اند. او طی سالیان کتابخانۀ گرانب هایی فراهم آورده بود که وقف مدرسۀ مرجانیّه کرد. این کتابخانه بعداً به ادارۀ اوقاف بغداد منتقل شد و اینک از گنجینه های معتبر این شهر به شمار می آید. او را زیر گنبد مدرسۀ مرجانیه بخاک سپردند.
آثار
• الآیات البینات فی عدم سماع الاموات عندالحنفیّة السادات، برلین، ۱۳۰۶ق/۱۸۸۹م؛• الاجوبة العقلیة لأشرفیة الشریعة المحمدیة، بمبئی، ۱۳۱۴ق/۱۸۹۶م؛• الاجوبة النعمانیة عن الاسئلة الهندیة؛• الاصابة فی منع النساء من الکتابة؛• جلاء العینین فی محاکمة الاحمدین، مصر، ۱۲۹۸ق/۱۸۸۱م؛• الجواب الفسیح لما لفقه عبدالمسیح، لاهور، ۱۳۰۶ق/۱۸۸۹م؛• العیون الحور فیما لنا من منظوم و منثور؛• حاشیةٌ علی شرح القطر؛• دیوان شعر؛• سلس الغانیات فی ذوات الطرفین من الکلمات، بغداد، ۱۳۰۶ق/۱۸۸۹م؛• شقائق النعمان فی رد شقاشق ابن سلیمان، قاهره، ۱۳۱۳ق/۱۸۹۶م؛• غالیة المواعظ و مصباح المتعظ و قبس الواعظ، مصر، ۱۳۰۱ق/۱۸۸۴م، ۲ج؛• تلخیص مطالع السعود، از عثمان بن البصری.

پیشنهاد کاربران

بپرس