[ویکی فقه] اَبوالْعَباسِ سَفّاح، عبدالله بن محمد بن علی بن عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب (۱۰۴ ـ ۱۳ ذیحجه ۱۳۶ ق/۷۲۲ ـ ۹ ژوئن ۷۵۴ م)، نخستین خلیفه عباسی.
شناختن زمینه ای سقوط خلافت اموی و مقتضیات تاریخی آن دوره، در بازشناسی شخصیت، زندگی و خلافت ابوالعباس سفاح اهمیت بسیار دارد، اما به رغم فزونی شمار مآخذ نمی توان اطلاع دقیقی از آنچه موجب خلافت ابوالعباس شد، به دست داد. زیرا دو علت بنیادین در ناشناخته تر ماندن این دوره سخت مؤثرند: نخست این که دعوت عباسی با پنهانکاری بسیار آغاز شد و ادامه یافت و در موارد فراوان با جهش های اعتقادی همراه بود و دیگر آن که این دعوت گرچه در پایان، موجب فروپاشی امویان ـ رقیب دیرین بنی هاشم شد، اما پس از پیروزی، رقابت میان تیره های خاندان بزرگ هاشمی را عمیق تر و آشکار ترساخت. نزاع های عمده ای که در آغاز کار میان داعیه داران خلافت و کسانی که برای خود در انقراض امویان سهم بیشتری می انگاشتند، درگرفت و در زمان ابوجعفر منصور به اوج خود رسید، موجب شد که آنان مبارزه خود را با امویان عمیق تر، اساسی تر و طولانی تر وانمود کنند و در ضمن تا حد امکان از عقاید گروه های گوناگون، برای کسب قدرت بیش تر سود جویند. بدین لحاظ، چنانکه خواهیم دید، این دوره بسیار رازآمیز و شگفت انگیز و از نظر منابع، آکنده از ابهام ها و گره های ناگشودنی است و بازشناسی حقیقت از میان انبوهی تناقضات ـ که غالب آن ها نتیجه دستکاری در روایات تاریخی و پراکندن اخبار بی پایه برای دست یابی به اهداف خاص است ـ اگر ناممکن نباشد، بسی دشوار خواهد بود. با این همه، کوشش می شود تا بخشی از مقتضیات این دوره که مرتبط با شخصیت ابوالعباس سفاح، به عنوان یکی از افراد مورد توافق غالب گروه های ضداموی است، بررسی شود. همچنین باید به این نکته اساسی توجه کرد که روح بشارت هایی که درباره ظهور یک «منجی» به پیامبر صلی الله علیه و اله نسبت داده می شد، در این دوره تاریخی بر اذهان مخالفان بنی امیه چیرگی ویژه داشت.
معرفی سفاح
ابوالعباس در ناحیه شرّاة که جایگاه عباسیان بود، زاده شد. مادرش ریطه (رائطه) دختر عبیدالله بن عبدالله از تیره بنی حارث بن کعب از قبیله مذحج بود و از همین رو، ابوالعباس ابتدا به «ابن الحارثیّه» شهرت یافت.
علت ازدواج محمد بن علی با ریطه
گزارش هایی در دست است دایر بر این که ازدواج محمد بن علی با ریطه برای تحقق بخشیدن به احادیث و روایاتی بود که براساس آنها، خلافت پس از امویان از آن فرزند این دو خواهد شد به همین سبب امویان موافقتی با آن نداشتند. بخشی از این روایات، نشان دهنده افسانه هایی است که عباسیان بعداً برای «موعود» جلوه دادن ابوالعباس برساختند اما پیوند میان تیره مذحجی و هاشمی را باید علت اصلی هراس امویان شمرد. نقش نسب مادر نیز در اینجا می باید مهم تلقی شود، چنان که بی گمان، همین مسأله یکی از علل عمده توجه به ابوالعباس برای خلافت و کنار نهادن برادر بزرگ تر، او ابوجعفر منصور (ز ۹۵ق/ ۷۱۲ م) شد که مادرش کنیزی بربری بود و محمد بن عبدالله بن حسن معروف به نفس زکیه بعدها همین امر را دستاویز طعن بر او قرار داد.
زندگی ابوالعباس قبل از خلافت
...
شناختن زمینه ای سقوط خلافت اموی و مقتضیات تاریخی آن دوره، در بازشناسی شخصیت، زندگی و خلافت ابوالعباس سفاح اهمیت بسیار دارد، اما به رغم فزونی شمار مآخذ نمی توان اطلاع دقیقی از آنچه موجب خلافت ابوالعباس شد، به دست داد. زیرا دو علت بنیادین در ناشناخته تر ماندن این دوره سخت مؤثرند: نخست این که دعوت عباسی با پنهانکاری بسیار آغاز شد و ادامه یافت و در موارد فراوان با جهش های اعتقادی همراه بود و دیگر آن که این دعوت گرچه در پایان، موجب فروپاشی امویان ـ رقیب دیرین بنی هاشم شد، اما پس از پیروزی، رقابت میان تیره های خاندان بزرگ هاشمی را عمیق تر و آشکار ترساخت. نزاع های عمده ای که در آغاز کار میان داعیه داران خلافت و کسانی که برای خود در انقراض امویان سهم بیشتری می انگاشتند، درگرفت و در زمان ابوجعفر منصور به اوج خود رسید، موجب شد که آنان مبارزه خود را با امویان عمیق تر، اساسی تر و طولانی تر وانمود کنند و در ضمن تا حد امکان از عقاید گروه های گوناگون، برای کسب قدرت بیش تر سود جویند. بدین لحاظ، چنانکه خواهیم دید، این دوره بسیار رازآمیز و شگفت انگیز و از نظر منابع، آکنده از ابهام ها و گره های ناگشودنی است و بازشناسی حقیقت از میان انبوهی تناقضات ـ که غالب آن ها نتیجه دستکاری در روایات تاریخی و پراکندن اخبار بی پایه برای دست یابی به اهداف خاص است ـ اگر ناممکن نباشد، بسی دشوار خواهد بود. با این همه، کوشش می شود تا بخشی از مقتضیات این دوره که مرتبط با شخصیت ابوالعباس سفاح، به عنوان یکی از افراد مورد توافق غالب گروه های ضداموی است، بررسی شود. همچنین باید به این نکته اساسی توجه کرد که روح بشارت هایی که درباره ظهور یک «منجی» به پیامبر صلی الله علیه و اله نسبت داده می شد، در این دوره تاریخی بر اذهان مخالفان بنی امیه چیرگی ویژه داشت.
معرفی سفاح
ابوالعباس در ناحیه شرّاة که جایگاه عباسیان بود، زاده شد. مادرش ریطه (رائطه) دختر عبیدالله بن عبدالله از تیره بنی حارث بن کعب از قبیله مذحج بود و از همین رو، ابوالعباس ابتدا به «ابن الحارثیّه» شهرت یافت.
علت ازدواج محمد بن علی با ریطه
گزارش هایی در دست است دایر بر این که ازدواج محمد بن علی با ریطه برای تحقق بخشیدن به احادیث و روایاتی بود که براساس آنها، خلافت پس از امویان از آن فرزند این دو خواهد شد به همین سبب امویان موافقتی با آن نداشتند. بخشی از این روایات، نشان دهنده افسانه هایی است که عباسیان بعداً برای «موعود» جلوه دادن ابوالعباس برساختند اما پیوند میان تیره مذحجی و هاشمی را باید علت اصلی هراس امویان شمرد. نقش نسب مادر نیز در اینجا می باید مهم تلقی شود، چنان که بی گمان، همین مسأله یکی از علل عمده توجه به ابوالعباس برای خلافت و کنار نهادن برادر بزرگ تر، او ابوجعفر منصور (ز ۹۵ق/ ۷۱۲ م) شد که مادرش کنیزی بربری بود و محمد بن عبدالله بن حسن معروف به نفس زکیه بعدها همین امر را دستاویز طعن بر او قرار داد.
زندگی ابوالعباس قبل از خلافت
...
wikifeqh: سفاح
[ویکی اهل البیت] کلیدواژه: ابوالعباس سفاح، اولین خلیفه عباسی، بنی الحسن، 10 ذی الحجه
ابوالعباس، عبدالله بن محمد بن علی بن عبدالله بن عباس، معروف به "سفاح" نخستین کسی است که از طایفه بنی عباس به خلافت رسید.
در أواخر حکومت امویان، نهضتی بزرگ تحت پوشش "الرضا من آل محمد صلی الله علیه و آله" بر ضد حکومت بنی امیه، سراسر جهان اسلام را فراگرفت و هر روز نفرت مردم نسبت به امویان و علاقه و محبتشان به هاشمیان و وابستگان به خاندان رسالت، زیادتر می شد.
صحنه گردانان این نهضت عظیم، فرزندزادگان امام حسن مجتبی علیه السلام، معروف به بنی الحسن علیه السلام و اولاد و احفاد عباس بن عبدالمطلب، عموی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بودند.
ابومسلم خراسانی در خراسان و شرق عالم اسلام و ابوسلمه خلال در مناطق عرب نشین، داعیان بزرگ آنان بودند و با فراگیرکردن نهضت، امویان را وادار به شکست نمودند و با کشتن مروان بن محمد، معروف به مروان حمار به خلافت امویان پایان بخشیدند.
اما در تصاحب خلافت، بنی عباس پیش دستی کرده و آن را از رقیب داخلی اش، یعنی بنی الحسن ربوده و برای خویش از مردم بیعت گرفتند. ابوالعباس سفاح، اولین خلیفه عباسی است که در ربیع الاول سال 133 قمری، زمام امور مسلمان را بدست گرفت. در زمان او، هوادارانش با سپاهیان مروان بن محمد و بازماندگان آنان نبرد کردند و بنی امیه را در شام، قتل عام نمودند.
ابوسلمه خلال که در پیروزی نهضت عباسیان نقش بسزایی داشت، پس از استقرار ابوالعباس سفاح در مقام خلافت، مورد کینه و خشم باطنی وی قرار گرفت و ناجوانمردانه در تاریکی شب به قتل رسید. سفاح قتل وی را به گردن خوارج انداخت و از این راه بر جنایت خویش پرده ای پوشید.
سفاح دارای معانی متعددی از جمله خونریز و بخشنده است. گروهی وجه تسمیه سفاح به بخشنده را از این جهت می دانند که به کوفیان پشتیبان انقلاب، وعده افزایش مقرری داد و گروهی معتقدند وجه تسمیه سفاح به خونریز از آن روست که وی در خطبه اش خود را مردی نامید که خونریز است و همه چیز را حلال می شمارد و مردی انقلابی است که هر چیزی را نابود می کند.
ابوالعباس، عبدالله بن محمد بن علی بن عبدالله بن عباس، معروف به "سفاح" نخستین کسی است که از طایفه بنی عباس به خلافت رسید.
در أواخر حکومت امویان، نهضتی بزرگ تحت پوشش "الرضا من آل محمد صلی الله علیه و آله" بر ضد حکومت بنی امیه، سراسر جهان اسلام را فراگرفت و هر روز نفرت مردم نسبت به امویان و علاقه و محبتشان به هاشمیان و وابستگان به خاندان رسالت، زیادتر می شد.
صحنه گردانان این نهضت عظیم، فرزندزادگان امام حسن مجتبی علیه السلام، معروف به بنی الحسن علیه السلام و اولاد و احفاد عباس بن عبدالمطلب، عموی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بودند.
ابومسلم خراسانی در خراسان و شرق عالم اسلام و ابوسلمه خلال در مناطق عرب نشین، داعیان بزرگ آنان بودند و با فراگیرکردن نهضت، امویان را وادار به شکست نمودند و با کشتن مروان بن محمد، معروف به مروان حمار به خلافت امویان پایان بخشیدند.
اما در تصاحب خلافت، بنی عباس پیش دستی کرده و آن را از رقیب داخلی اش، یعنی بنی الحسن ربوده و برای خویش از مردم بیعت گرفتند. ابوالعباس سفاح، اولین خلیفه عباسی است که در ربیع الاول سال 133 قمری، زمام امور مسلمان را بدست گرفت. در زمان او، هوادارانش با سپاهیان مروان بن محمد و بازماندگان آنان نبرد کردند و بنی امیه را در شام، قتل عام نمودند.
ابوسلمه خلال که در پیروزی نهضت عباسیان نقش بسزایی داشت، پس از استقرار ابوالعباس سفاح در مقام خلافت، مورد کینه و خشم باطنی وی قرار گرفت و ناجوانمردانه در تاریکی شب به قتل رسید. سفاح قتل وی را به گردن خوارج انداخت و از این راه بر جنایت خویش پرده ای پوشید.
سفاح دارای معانی متعددی از جمله خونریز و بخشنده است. گروهی وجه تسمیه سفاح به بخشنده را از این جهت می دانند که به کوفیان پشتیبان انقلاب، وعده افزایش مقرری داد و گروهی معتقدند وجه تسمیه سفاح به خونریز از آن روست که وی در خطبه اش خود را مردی نامید که خونریز است و همه چیز را حلال می شمارد و مردی انقلابی است که هر چیزی را نابود می کند.
wikiahlb: ابوالعباس_سفاح