[ویکی نور] «ابومدین شعیب بن حسین انصاری»، عارف مشهور سده 6ق در اندلس بود.
از زادروز او اطلاع دقیقی در دست نیست، اما از آنجا که منابع موجود به سالخوردگی او در هنگام وفات اشاره دارند، می توان گفت که ولادت او در نخستین یا دومین دهه سده 5ق، بوده است.
در باره زادگاه او نیز اختلاف نظر است. برخی، مولدش را حصن منتوجب دانسته و به آنجا منسوبش داشته اند و بعضی دیگر او را به قریه قنطیانه منسوب کرده اند. یکی از مریدان ابومدین، محمد بن ابراهیم انصاری به نقل از خود وی گفته است که در خردسالی، پدر را از دست داده و در پناه برادرانش می زیسته است و آنان نیز او را به چوپانی گماشته بودند، ولی او از این کار ناخشنود بوده و رغبت به آموختن تعالیم دین و شناخت شرایط و احکام عبادات داشته است؛ ازاین روی بر آن شد تا شبانی را رها سازد. سرانجام با وجود ممانعت برادر بزرگ، خانه را ترک کرد و از زادگاه خود بیرون شد. مدتی در سیاحت بود و به قول حسن غافقی، مریدی که 30 سال با ابومدین مصاحبت داشته است، نخست از طریق دریا رهسپار مغرب شد. پس از این سفر، به اشبیلیه بازگشت و سپس به شریش و از آنجا به جزیره خضراء سفر کرد و پس از آن از راه دریا به سبته رفت و در آنجا گاهی نزد ماهی گیران اجیر شد و سرانجام به مراکش کوچ کرد.
در مراکش، نام وی را در زمره سپاهیان نوشتند و به اندلس بردند. اگر درست باشد که با شیخ ابوسعود اندلسی آشنا بوده و یا نزد او سلوک داشته است، این آشنایی می بایست مربوط به همین دوره باشد. به هرحال ظاهرا در اندلس بوده است که آوازه مشایخ و فقیهان فاس را شنیده و برای کسب فضل و دانش به آنجا رفته است، اما در فاس از مجلس درس فقیهان و واعظان چندان بهره ای نمی برده است، تا آنکه به حلقه درس علی بن حرزهم پیوست و چون سخنان او را گرم و گیرا یافت، مدتی ملازم مجلس و درس او شد.
وی کتاب معروف «الرعایة لحقول الله» حارث محاسبی را نزد ابن حرزهم سماع کرد. و احتمال دارد که آشنایی او با «احیاء علوم الدین» و روش عرفانی ابوحامد غزالی نیز حاصل نشست و برخاست با ابن حرزهم بوده باشد، زیرا به قولی، ابومدین «احیاء» را نیز از همو استماع کرده است. ظاهرا در همین ایام، ابومدین از مجلس درس دیگر مشایخ مشهور فاس نیز بهره می گرفت؛ چنان که نزد علی بن غالب فاسی، سنن ترمذی را استماع کرد و به حفظ آن توفیق یافت و نزد وی و نزد ایوب بن عبدالله فهری فقه آموخت.
ابومدین در دوران اقامت در فاس، بر کنار ساحل، خلوتگاهی داشته است و چون از مجلس درس مشایخ فاس مطلبی یا نکته ای فرامی گرفته، به خلوتگاه خود پناه می برده و در آن باره به تفکر و تأمل می پرداخته است. علاوه بر آنچه گذشت، او در همین روزگار محضر ابوالحسن سلاوی را هم دریافته و نزد ابوعبدالله محمد دقاق به سلوک پرداخته است. گفته اند که ابومدین، نخست از دقاق، معارف صوفیه را آموخته و از دست او خرقه گرفته است، اما تعلق کلی و کامل او به هزمیری، از مشایخ امی مغرب بوده است.
از زادروز او اطلاع دقیقی در دست نیست، اما از آنجا که منابع موجود به سالخوردگی او در هنگام وفات اشاره دارند، می توان گفت که ولادت او در نخستین یا دومین دهه سده 5ق، بوده است.
در باره زادگاه او نیز اختلاف نظر است. برخی، مولدش را حصن منتوجب دانسته و به آنجا منسوبش داشته اند و بعضی دیگر او را به قریه قنطیانه منسوب کرده اند. یکی از مریدان ابومدین، محمد بن ابراهیم انصاری به نقل از خود وی گفته است که در خردسالی، پدر را از دست داده و در پناه برادرانش می زیسته است و آنان نیز او را به چوپانی گماشته بودند، ولی او از این کار ناخشنود بوده و رغبت به آموختن تعالیم دین و شناخت شرایط و احکام عبادات داشته است؛ ازاین روی بر آن شد تا شبانی را رها سازد. سرانجام با وجود ممانعت برادر بزرگ، خانه را ترک کرد و از زادگاه خود بیرون شد. مدتی در سیاحت بود و به قول حسن غافقی، مریدی که 30 سال با ابومدین مصاحبت داشته است، نخست از طریق دریا رهسپار مغرب شد. پس از این سفر، به اشبیلیه بازگشت و سپس به شریش و از آنجا به جزیره خضراء سفر کرد و پس از آن از راه دریا به سبته رفت و در آنجا گاهی نزد ماهی گیران اجیر شد و سرانجام به مراکش کوچ کرد.
در مراکش، نام وی را در زمره سپاهیان نوشتند و به اندلس بردند. اگر درست باشد که با شیخ ابوسعود اندلسی آشنا بوده و یا نزد او سلوک داشته است، این آشنایی می بایست مربوط به همین دوره باشد. به هرحال ظاهرا در اندلس بوده است که آوازه مشایخ و فقیهان فاس را شنیده و برای کسب فضل و دانش به آنجا رفته است، اما در فاس از مجلس درس فقیهان و واعظان چندان بهره ای نمی برده است، تا آنکه به حلقه درس علی بن حرزهم پیوست و چون سخنان او را گرم و گیرا یافت، مدتی ملازم مجلس و درس او شد.
وی کتاب معروف «الرعایة لحقول الله» حارث محاسبی را نزد ابن حرزهم سماع کرد. و احتمال دارد که آشنایی او با «احیاء علوم الدین» و روش عرفانی ابوحامد غزالی نیز حاصل نشست و برخاست با ابن حرزهم بوده باشد، زیرا به قولی، ابومدین «احیاء» را نیز از همو استماع کرده است. ظاهرا در همین ایام، ابومدین از مجلس درس دیگر مشایخ مشهور فاس نیز بهره می گرفت؛ چنان که نزد علی بن غالب فاسی، سنن ترمذی را استماع کرد و به حفظ آن توفیق یافت و نزد وی و نزد ایوب بن عبدالله فهری فقه آموخت.
ابومدین در دوران اقامت در فاس، بر کنار ساحل، خلوتگاهی داشته است و چون از مجلس درس مشایخ فاس مطلبی یا نکته ای فرامی گرفته، به خلوتگاه خود پناه می برده و در آن باره به تفکر و تأمل می پرداخته است. علاوه بر آنچه گذشت، او در همین روزگار محضر ابوالحسن سلاوی را هم دریافته و نزد ابوعبدالله محمد دقاق به سلوک پرداخته است. گفته اند که ابومدین، نخست از دقاق، معارف صوفیه را آموخته و از دست او خرقه گرفته است، اما تعلق کلی و کامل او به هزمیری، از مشایخ امی مغرب بوده است.
wikinoor: ابومدین_مغربی،_شعیب_بن_حسن