[ویکی فقه] یکی از کتب ادبی که جنبه ی ادبی و تاریخی در تاریخ شیعه و ادبیات فارسی دارد، ابومسلم نامه می باشد. این کتاب داستان و حماسه ابومسلم در تقابل با امویان و دفاع از حقوق بنی هاشم را به رشته تحریر درآورده است.
ابومسلم نامه، حماسه ای برگرفته از زندگی و قهرمانی های "ابومسلم خراسانی" (متوفّی ۱۳۷ق)، سردار عبّاسیان و یاران و هم رزمان او، که در گذشته دست مایۀ قصّه پردازان متعدّد بوده است و روایت های متفاوت در نسخه های متعدّد از آن باقی ماند است.این قصّه، از یک سو، در حوزۀ داستان های تاریخی – ملّی ایرانی، همچون بابک نامه، داستان المقنّع و حمزه نامه، جای دارد و از سوی دیگر، از حماسه های دینی، از نوع جنگ نامه های امامان و مؤمنان، به شمار می آید که موضوع اصلی آن ها کشمکش های عقیدتی و جنگ های پردامنه میان نحله های متخاصم اسلامی، و به ویژه تقابل امویان با خاندان پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) است.
افسانه سازی
این رویداد تاریخی در دست داستان سرایان، به اقتضای افسانه پردازی، چنان از داده های تاریخی دور شده است که قهرمان داستان اصل و نسب ساختگی می یابد و هاله ای از افسانه، تولّد و حیات او را فرا می گیرد و در کنار چند شخصیت اصلی تاریخی، بیشترِ شخصیت ها جعلی می شوند؛ و دامنۀ جغرافیایی رویدادها، گستردگی وقایع و طول زمانی حوادث ابعادی افسانه ای می یابد.
موضوع داستان
موضوع اصلی داستان، جنگ و تضادّی است که میان "مروان حمار"، آخرین خلیفۀ اموی (۱۲۷-۱۳۲ق)، به عنوان سرکردۀ خارجیان (=مخالفان اهل بیت و خاندان پیامبر) و ابومسلم، به عنوان سپهسالار دوستداران رسول و محبّان علی (علیه السلام) ومؤمنان درگرفته است و به پیروزی نهایی مؤمنان و انقراض خلافت امویان می انجامد. در غالب روایت های موجود از این داستان، ابومسلم منشور خروج خود را از دست امام محمّدباقر (علیه السلام) (گرچه در واقع چنین نبوده است.) و نیز لقبِ «ابومسلم» را از امام محمدباقر (علیه السلام)، و حتّی در یک روایت از امام حسین (علیه السلام) و امام ابراهیم عبّاسی به دست آورد. در داستان، نام واقعی ابومسلم، "عبدالرحمان بن اسد بن جنید" است که از هاشمیان فرض شده است و در شهر مرو خروج می کند. گروهی از پیشه وران شهر، با خلق وخوی عیاری، به او ملحق می شوند. کار ابومسلم، با کسب تأیید از امام محمدباقر (علیه السلام)، به تدریج بالا می گیرد تا آن جا که پادشاهان و امیران به دور او گرد می آیند و نصر سیار، والی خراسان، را شهر به شهر از خراسان می رانند و مروان حمار را در چندین جنگ شکست می دهند.مروان به مصر می گریزد و با تمام کمک هایی که از شاهان مغرب دریافت می کند، تاب ایستادگی در برابر سپاه ابومسلم را نمی آورد و به دیار نصرانیان پناه می برد. سرانجام، مؤمنان او را به چنگ می آورند و به خواری هلاک می کنند. بدین ترتیب، انتقام خون حسین (علیه السلام) را از مروانیان می گیرند و سبّ علی (علیه السلام) را ممنوع می کنند. ابومسلم پس از نابود کردن مروانیان و بیعت با سفّاح، خلیفۀ عبّاسی (۱۳۲-۱۳۶ق)، به خراسان باز می گردد و آخرین جهاد خود را با پیروزی برابر ترکان ماوراءالنهر به پایان می برد.
سرانجام ابومسلم
...
ابومسلم نامه، حماسه ای برگرفته از زندگی و قهرمانی های "ابومسلم خراسانی" (متوفّی ۱۳۷ق)، سردار عبّاسیان و یاران و هم رزمان او، که در گذشته دست مایۀ قصّه پردازان متعدّد بوده است و روایت های متفاوت در نسخه های متعدّد از آن باقی ماند است.این قصّه، از یک سو، در حوزۀ داستان های تاریخی – ملّی ایرانی، همچون بابک نامه، داستان المقنّع و حمزه نامه، جای دارد و از سوی دیگر، از حماسه های دینی، از نوع جنگ نامه های امامان و مؤمنان، به شمار می آید که موضوع اصلی آن ها کشمکش های عقیدتی و جنگ های پردامنه میان نحله های متخاصم اسلامی، و به ویژه تقابل امویان با خاندان پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) است.
افسانه سازی
این رویداد تاریخی در دست داستان سرایان، به اقتضای افسانه پردازی، چنان از داده های تاریخی دور شده است که قهرمان داستان اصل و نسب ساختگی می یابد و هاله ای از افسانه، تولّد و حیات او را فرا می گیرد و در کنار چند شخصیت اصلی تاریخی، بیشترِ شخصیت ها جعلی می شوند؛ و دامنۀ جغرافیایی رویدادها، گستردگی وقایع و طول زمانی حوادث ابعادی افسانه ای می یابد.
موضوع داستان
موضوع اصلی داستان، جنگ و تضادّی است که میان "مروان حمار"، آخرین خلیفۀ اموی (۱۲۷-۱۳۲ق)، به عنوان سرکردۀ خارجیان (=مخالفان اهل بیت و خاندان پیامبر) و ابومسلم، به عنوان سپهسالار دوستداران رسول و محبّان علی (علیه السلام) ومؤمنان درگرفته است و به پیروزی نهایی مؤمنان و انقراض خلافت امویان می انجامد. در غالب روایت های موجود از این داستان، ابومسلم منشور خروج خود را از دست امام محمّدباقر (علیه السلام) (گرچه در واقع چنین نبوده است.) و نیز لقبِ «ابومسلم» را از امام محمدباقر (علیه السلام)، و حتّی در یک روایت از امام حسین (علیه السلام) و امام ابراهیم عبّاسی به دست آورد. در داستان، نام واقعی ابومسلم، "عبدالرحمان بن اسد بن جنید" است که از هاشمیان فرض شده است و در شهر مرو خروج می کند. گروهی از پیشه وران شهر، با خلق وخوی عیاری، به او ملحق می شوند. کار ابومسلم، با کسب تأیید از امام محمدباقر (علیه السلام)، به تدریج بالا می گیرد تا آن جا که پادشاهان و امیران به دور او گرد می آیند و نصر سیار، والی خراسان، را شهر به شهر از خراسان می رانند و مروان حمار را در چندین جنگ شکست می دهند.مروان به مصر می گریزد و با تمام کمک هایی که از شاهان مغرب دریافت می کند، تاب ایستادگی در برابر سپاه ابومسلم را نمی آورد و به دیار نصرانیان پناه می برد. سرانجام، مؤمنان او را به چنگ می آورند و به خواری هلاک می کنند. بدین ترتیب، انتقام خون حسین (علیه السلام) را از مروانیان می گیرند و سبّ علی (علیه السلام) را ممنوع می کنند. ابومسلم پس از نابود کردن مروانیان و بیعت با سفّاح، خلیفۀ عبّاسی (۱۳۲-۱۳۶ق)، به خراسان باز می گردد و آخرین جهاد خود را با پیروزی برابر ترکان ماوراءالنهر به پایان می برد.
سرانجام ابومسلم
...
wikifeqh: ابو_مسلم_نامه