[ویکی فقه] در این مقاله به بررسی آیات و روایاتی که در مورد احترام به پدر و مادر آورده شده می پردازیم.
وقضی ربک الا تعبدوا الا ایاه وبالوالدین احسانا اما یبلغن عندک الکبر احدهما او کلاهما فلاتقل لهما اف ولا تنهرهما وقل لهما قولا کریما واخفض لهما جناح الذل من الرحمة وقل رب ارحهما لها ربیانی صغیرا؛ و پروردگارت «چنین»حکم کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر، نیکی کنید. اگر یکی از آن دو یا هر دوی آنها در نزد تو به «سن» پیری رسند «حتی» به آنان «اف» مگو و بر آنان بانگ مزن و به نیکی با آنان سخن گوی و از «روی» مهربانی بال فروتنی بر آنان بگستران و بگو: پروردگارا! به آنان رحمت آور، چنان که «به سن» خردسالی مرا پروراندند.
تفسیر آیه
یکی از شاگردان امام صادق علیه السّلام به نام «ابی ولاد» می گوید: از امام صادق درباره آیه «... وبالوالدین احسانا...» پرسیدم و گفتم: مراد از این نیکی چیست؟ حضرت فرمود: «نیکی آن است که با پدر و مادر خوش رفتاری کنی و ایشان را وانداری که آنچه را به آن نیازمندند از تو درخواست کنند، اگرچه بی نیاز هم باشند. مگر خداوند عزوجل نمی فرماید: هرگز به نیکی نمی رسید مگر از آنچه دوست می دارید ببخشید». سپس فرمود: «اما این که خداوند فرمود: چنان که یکی یا هر دوی ایشان در نزد تو به پیری رسیدند، کلمه ای رنجش آور با آنان نگو و تندی نکن؛ یعنی اگر تو را آزردند به آنان کلمه اف نگو و اگر تو را کتک زدند تندی نکن و با بزرگواری با ایشان سخن بگو؛ یعنی اگر تو را زدند، بگو: خدا شما را بیامرزد که این سخنی بزرگوارانه از سوی توست. و مراد از این کلام خدا که فرمود: به آنها با افتادگی مهربانی کن؛ یعنی نگاهت را جز به مهر و دل سوزی به آنان ندوز، صدایت را بالا نبر، دستت را بالاتر از دستشان نبر و از آنان در راه رفتن پیش نیفت».
کمترین عاق والدین
امام صادق علیه السّلام در حدیثی دیگر درباره جمله «ولاتقل لهما اف» فرمود: «کم ترین عاق والدین، گفتن اف به پدر و مادر است و اگر خداوند ـ عزوجل ـ چیزی را کمتر از آن می دانست از آن نهی می فرمود».
اهمیت احترام به پدر و مادر
...
وقضی ربک الا تعبدوا الا ایاه وبالوالدین احسانا اما یبلغن عندک الکبر احدهما او کلاهما فلاتقل لهما اف ولا تنهرهما وقل لهما قولا کریما واخفض لهما جناح الذل من الرحمة وقل رب ارحهما لها ربیانی صغیرا؛ و پروردگارت «چنین»حکم کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر، نیکی کنید. اگر یکی از آن دو یا هر دوی آنها در نزد تو به «سن» پیری رسند «حتی» به آنان «اف» مگو و بر آنان بانگ مزن و به نیکی با آنان سخن گوی و از «روی» مهربانی بال فروتنی بر آنان بگستران و بگو: پروردگارا! به آنان رحمت آور، چنان که «به سن» خردسالی مرا پروراندند.
تفسیر آیه
یکی از شاگردان امام صادق علیه السّلام به نام «ابی ولاد» می گوید: از امام صادق درباره آیه «... وبالوالدین احسانا...» پرسیدم و گفتم: مراد از این نیکی چیست؟ حضرت فرمود: «نیکی آن است که با پدر و مادر خوش رفتاری کنی و ایشان را وانداری که آنچه را به آن نیازمندند از تو درخواست کنند، اگرچه بی نیاز هم باشند. مگر خداوند عزوجل نمی فرماید: هرگز به نیکی نمی رسید مگر از آنچه دوست می دارید ببخشید». سپس فرمود: «اما این که خداوند فرمود: چنان که یکی یا هر دوی ایشان در نزد تو به پیری رسیدند، کلمه ای رنجش آور با آنان نگو و تندی نکن؛ یعنی اگر تو را آزردند به آنان کلمه اف نگو و اگر تو را کتک زدند تندی نکن و با بزرگواری با ایشان سخن بگو؛ یعنی اگر تو را زدند، بگو: خدا شما را بیامرزد که این سخنی بزرگوارانه از سوی توست. و مراد از این کلام خدا که فرمود: به آنها با افتادگی مهربانی کن؛ یعنی نگاهت را جز به مهر و دل سوزی به آنان ندوز، صدایت را بالا نبر، دستت را بالاتر از دستشان نبر و از آنان در راه رفتن پیش نیفت».
کمترین عاق والدین
امام صادق علیه السّلام در حدیثی دیگر درباره جمله «ولاتقل لهما اف» فرمود: «کم ترین عاق والدین، گفتن اف به پدر و مادر است و اگر خداوند ـ عزوجل ـ چیزی را کمتر از آن می دانست از آن نهی می فرمود».
اهمیت احترام به پدر و مادر
...
wikifeqh: احترام_به_والدین