احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم (کتاب). احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، نام کتابی مشهور در جغرافیا ، به زبان عربی از آثار ربع ۴ سده ۴ ق/ ۱۰ م، تالیف شمس الدین ابو عبدالله محمد بن احمد مقدسی .
مقدسی در یک جا به صراحت می گوید که در ۳۷۵ ق ۴۰ ساله و در مرکز فارس بوده، و تالیف کتاب را به پایان برده است. وی همچنین گوید که دو سال بعد آن را در مکه به یک عالم اندلسی عرضه کرده است. اما با سورث بر پایه عبارتی از احسن التقاسیم چنین حدس می زند که این اثر در پایان دوران سعدالدوله پسر سیف الدوله حمدانی (د ۳۸۱ ق) تالیف شده است، زیرا در احسن التقاسیم از حکومت خاندان حمدانی بر شهر بدلیس به صورت گذشته یاد می شود.

[ویکی نور] اَحْسَنُ التَّقاسیمِ فی مَعْرِفَةِ الاَقالیم، نام کتابی مشهور در جغرافیا، به زبان عربی از آثار ربع 4 سدۀ 4 ق10/م، تألیف شمس الدین ابوعبداللّه محمد بن احمد مقدسی.
مقدسی در یک جا به صراحت می گوید که در 375ق 40 ساله و در مرکز فارس بوده، و تألیف کتاب را به پایان برده است. وی همچنین گوید که دو سال بعد آن را در مکه به یک عالم اندلسی عرضه کرده است. اما با سورث بر پایۀ عبارتی از احسن التقاسیم چنین حدس می زند که این اثر در پایان دوران سعدالدوله پسر سیف الدوله حمدانی (د 381 ق) تألیف شده است، زیرا در احسن التقاسیم از حکومت خاندان حمدانی بر شهر بدلیس به صورت گذشته یاد می شود.
کتاب به یک پیش گفتار و دو بخش تقسیم شده است. پیش گفتار که بیش از یک هفتم کتاب را در بر دارد؛ شامل این مطالب است: روش تدوین کتاب، پیشگامان جغرافیا، بیان اصطلاحات، تاریخ تألیف، چند تذکر، فهرست محتویات، دریاها و ترسگاه هایش، رودخانه ها، شهرهای هم نام، لهجه ها، شیوۀ بیان مؤلف، ویژگی های هر سرزمین، مذهب ها و دسته بندی آنها، راه ها، گنبد و بارگاه های افسانه ای، جدولی برای کارگزاران، اقلیم ها و نمای کشور اسلام.
در بخش نخست 6 اقلیم عربی، و در بخش دوم 8 اقلیم عجمی معرفی می شود. در بخش اول نصف جهان اسلام آن روز که در بیرون جزیرةالعرب قرار داشت، عرب نامیده شده است و مردم 5 اقلیم بین النهرین، اقور (احتمالا تصحیف شدۀ اقور اثور)، شام، مصر و مغرب (شمال افریقا که به سبب هم نژاد بودن با تازیان توانسته بودند، این زبان را بیاموزند)، عرب شمرده شده اند. در بخش دوم، به معرفی 8 اقلیم عجمی: خاوران، دیلم، رحاب (ارمنستان، اران و گرجستان)، کوهستان (آذربایجان و کردستان)، خوزستان، فارس، کرمان و سند پرداخته است. مؤلف در آغاز این بخش، مردم آن را خوشبخت تر، دانشمندتر و دین دارتر از دیگر مردمان دانسته است. این بخش کتاب با یک رسالۀ کوتاه در جغرافیا تألیف گواذ (قباد) پادشاه ساسانی آغاز می شود.
احسن التقاسیم؛ همانند صورة الأرض ابن حوقل و المسالک و الممالک اصطخری، حاصل سال ها سفر مؤلف، به کشورهای اسلامی آن روزگار است. در حقیقت مؤلف به بخش مرکزی جهان اسلام قناعت نکرده و به فلسطین و خراسان نیز سفر کرده است. مؤلف؛ فلسطین، شام، جزیرة العرب، عراق و ایران را درست می شناسد و لیکن باختر جهان اسلام (مراکش و اسپانیا) را ندیده است و در خاور نیز آگاهی درست او از حدود سند تجاوز نمی کند.

[ویکی نور] احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم (ترجمه). احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، نام کتاب جغرافیای عربی بسیار مشهوری از اواخر قرن چهارم هجری (دهم میلادی) است که محمد بن احمد بن ابی بکر بناء شامی مقدسی آن را در سال 375 هجری تألیف کرده است و در عصر حاضر به فارسی ترجمه گشته است.
تنها اطلاعی که درباره زندگانی مقدسی داریم، از مطالب کتاب خود او به دست می آید و گویا به ظاهر این تنها کتابی است که تألیف کرده است.
جد پدری او ابوبکر، بنا سازنده استحکامات عکا برای احمد بن طولان بوده است. جد مادرش ابوطیب شواء از بیار قومس(کومش) ایران، از بخش بیارجمند شهرستان شاهرود در استان سمنان واقع بر کرانه شمالی کویر مرکزی ایران است.
برای انجام کار ترجمه فارسی آن، ابتدا آقای دکتر خدا مراد مرادیان استاد زبان عربی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در نظر گرفته شد و نسخه های مورد نیاز کتاب نیز تهیه و در اختیار ایشان قرار گرفت. در این بین آقای دکتر مرادیان مأمور تدریس در دانشگاه الازهر مصر گردید و در نتیجه با موافقت و صلاحدید شرکت مؤلفان و مترجمان ایران به راهنمایی آقای دکتر مرادیان کار ترجمه فارسی این کتاب منیف به آقای دکتر علی نقی منزوی استاد فلسفه و ادبیات زبان عربی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران که برای انجام این کار اظهار تمایل و اشتیاق کرده بودند، محول شد.
مطالعه کتاب أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم (ترجمه) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور

[ویکی فقه] احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم (کتاب). احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، نام کتابی مشهور در جغرافیا ، به زبان عربی از آثار ربع ۴ سده ۴ ق/ ۱۰ م، تالیف شمس الدین ابو عبدالله محمد بن احمد مقدسی .
مقدسی در یک جا به صراحت می گوید که در ۳۷۵ ق ۴۰ ساله و در مرکز فارس بوده، و تالیف کتاب را به پایان برده است. وی همچنین گوید که دو سال بعد آن را در مکه به یک عالم اندلسی عرضه کرده است. اما با سورث بر پایه عبارتی از احسن التقاسیم چنین حدس می زند که این اثر در پایان دوران سعدالدوله پسر سیف الدوله حمدانی (د ۳۸۱ ق) تالیف شده است، زیرا در احسن التقاسیم از حکومت خاندان حمدانی بر شهر بدلیس به صورت گذشته یاد می شود.
ساختارکتاب
کتاب به یک پیش گفتار و دو بخش تقسیم شده است؛ در بخش نخست ۶ اقلیم عربی، و در بخش دوم ۸ اقلیم عجمی معرفی می شود.
احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، المقدسی البشاری، ج۱، ص۳.
...

پیشنهاد کاربران

بپرس