احمد خانی

دانشنامه عمومی

احمد خانی ( ۱۷۰۷–۱۶۵۱ م ) نویسنده، شاعر و فیلسوف کُردتبار بود. [ ۱] وی سراینده یکی از برجسته ترین داستانهای عاشقانه به زبان کردی به نام مم و زین است. خانی به دلیل سرودن این مجموعه و استفاده از درونمایه عاشقانه در شعرهایش در ادبیات کردی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. [ ۲]
احمد خانی از ایل خانی بود و در ناحیه حکاری در شمال کردستان یا ( شرق ترکیه ) امروزی به دنیا آمد. آن ناحیه به طور کلی جزیره بوتان نامیده می شد. وی از ۱۴ سالگی به نوشتن پرداخت و بعداً از دغوبایزید به ریتکان مهاجرت کرد. داستان منظوم مم و زین را در سن ۴۱ سالگی به پایان رساند.
خانی به زبان های کردی، فارسی و عربی تسلط داشت و در سال ۱۶۸۳ میلادی یک فرهنگ عربی - کردی به نام «نوبهار» برای کمک به کودکان عربی آموز نوشت.
خانی در شهر دغوبایزید در ترکیه درگذشت و مزار او به نام تربت خانی زیارتگاه مردم است.
• مم و زین: منظومه ای عاشقانه و عارفانه به کرمانجی در قالب مثنوی[ ۳] مه م و زین حکایتی است از ناهمواری های راه عشق میان دو نفر به نام های مم و زین که ۲۰۰ سال قبل از احمد خانی در کردستان ترکیه اتفاق افتاده و حکایت ناکامی های همیشگی عشق به صورت شفاهی و در قالب بیت در میان مردم دست به دست شده و آوازه خوان های سنتی راویان عشق مه م و زین بودند، سال ها بعد از این ماجرای تلخ احمد خانی در قرن هفدهم آن را جمع آوری و در اثری منظوم به نام مه م و زین آن را به تصویر کشیده است. [ ۴]
• دیوان خانی: مشتمل بر غزلیات و قصیده ها[ ۳] [ ۵]
عقیده ایمان ( عه قیده یا ئیمانێ ) : مثنوی به کردی کرمانجی در باب عقیده[ ۳]
• نوبارا بچووکان: لغت نامه عربی کردی برای کودکان[ ۳]
جان دوست نویسنده کرد رمان تاریخی میرنامه را در خصوص زندگی احمد خانی نوشته است. [ ۶]
عکس احمد خانیعکس احمد خانی
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

بپرس