ارتش روم ( به لاتین: exercitus Romanus ) نام نیروهای مسلح مستقر در پادشاهی روم ( ۷۵۳ قبل از میلاد تا سال ۵۰۹ ق. م. ) و جمهوری روم ( ۵۰۹ تا ۲۷ ق. م. ) امپراتوری روم ( ۲۷ ق. م. تا ۳۹۵ میلادی ) و جانشینان آن، امپراتوری روم غربی و روم شرقی، است. این ارتش در طول ۲۰۰۰ سال کنترل نواحی مختلف روم را به عهده داشت.
برطبق آنچه نیکولو ماکیاولی ـ که خودش هم از تیتوس لیویوس نقل کرده است ـ ارتش روم از سه بخش اصلی تشکیل می شد: بخش نخست را نیزه داران[ یادداشت ۱] و دومی را جلوداران[ یادداشت ۲] و سومی را تریاریان[ یادداشت ۳] می نامیدند و هر یک از این بخش ها دارای یک هنگ سوار نیز بود. در آرایش جنگی، نیزه داران در جلو قرار می گرفت، پشت سر آن جلوداران و در ردیف سوم نیز تریاریان. سواران در سمت چپ و راست هر بخش مستقر می شدند و آن ها را جناح[ یادداشت ۴] می نامیدند؛ چون به مثابه ی دو بال لشکر بودند. بخش نیزه داران چنان فشرده صف می بست که می توانست منتظر حمله ی دشمن باشد و در برابر آن ایستادگی کند. بخش دوم، جلوداران، در آغاز نبرد حرکتی نمی کرد ولی موظف بود بخش اول را اگر عقب رانده می شد، حمایت کند. از این رو، این بخش فشرده نمی ایستاد بلکه میان صفهایش را باز می گذاشت تا بخش اول را ـ اگر زیر فشار دشمن عقب می نشست ـ میان صف های خود جای دهد بی آنکه دچار بی نظمی گردد. میان صف های بخش سوم ( تریاریان ) حتی بیش از صفهای بخش دوم فاصله وجود داشت تا بخش های اول و دوم اگر پس رانده می شدند، بتوانند در آن فاصله ها جای گیرند. [ ۱]
ارتش روم پس از آنکه بدین سان صف آرایی می کرد، دست به نبرد می زد. نیزه داران اگر عقب زده می شدند، به جلوداران ( بخش دوم ) می پیوستند و این دو با هم دوباره بر دشمن می تاختند و اگر این ها نیز مجبور به عقب نشینی می گردیدند، وارد فاصله های میان صف های بخش سوم ( تریاریان ) می شدند و هر سه بخش که بدین ترتیب گروهی واحد تشکیل می دادند بار دیگر نبرد را آغاز می کردند؛ و اگر باز هم عقب زده می شدند، نبرد را می باختند. هر بار، وقتی که تریاریان وارد نبرد می شدند، سپاه در خطر می افتاد و از اینجا این ضرب المثل پیدا شد که «کار به تریاریان رسیده است»[ یادداشت ۵] و این جمله بدین معنی بود که کار به جاهای باریک کشیده شده و آخرین ذخیره ی خود را بکار انداخته ایم. [ ۲]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبرطبق آنچه نیکولو ماکیاولی ـ که خودش هم از تیتوس لیویوس نقل کرده است ـ ارتش روم از سه بخش اصلی تشکیل می شد: بخش نخست را نیزه داران[ یادداشت ۱] و دومی را جلوداران[ یادداشت ۲] و سومی را تریاریان[ یادداشت ۳] می نامیدند و هر یک از این بخش ها دارای یک هنگ سوار نیز بود. در آرایش جنگی، نیزه داران در جلو قرار می گرفت، پشت سر آن جلوداران و در ردیف سوم نیز تریاریان. سواران در سمت چپ و راست هر بخش مستقر می شدند و آن ها را جناح[ یادداشت ۴] می نامیدند؛ چون به مثابه ی دو بال لشکر بودند. بخش نیزه داران چنان فشرده صف می بست که می توانست منتظر حمله ی دشمن باشد و در برابر آن ایستادگی کند. بخش دوم، جلوداران، در آغاز نبرد حرکتی نمی کرد ولی موظف بود بخش اول را اگر عقب رانده می شد، حمایت کند. از این رو، این بخش فشرده نمی ایستاد بلکه میان صفهایش را باز می گذاشت تا بخش اول را ـ اگر زیر فشار دشمن عقب می نشست ـ میان صف های خود جای دهد بی آنکه دچار بی نظمی گردد. میان صف های بخش سوم ( تریاریان ) حتی بیش از صفهای بخش دوم فاصله وجود داشت تا بخش های اول و دوم اگر پس رانده می شدند، بتوانند در آن فاصله ها جای گیرند. [ ۱]
ارتش روم پس از آنکه بدین سان صف آرایی می کرد، دست به نبرد می زد. نیزه داران اگر عقب زده می شدند، به جلوداران ( بخش دوم ) می پیوستند و این دو با هم دوباره بر دشمن می تاختند و اگر این ها نیز مجبور به عقب نشینی می گردیدند، وارد فاصله های میان صف های بخش سوم ( تریاریان ) می شدند و هر سه بخش که بدین ترتیب گروهی واحد تشکیل می دادند بار دیگر نبرد را آغاز می کردند؛ و اگر باز هم عقب زده می شدند، نبرد را می باختند. هر بار، وقتی که تریاریان وارد نبرد می شدند، سپاه در خطر می افتاد و از اینجا این ضرب المثل پیدا شد که «کار به تریاریان رسیده است»[ یادداشت ۵] و این جمله بدین معنی بود که کار به جاهای باریک کشیده شده و آخرین ذخیره ی خود را بکار انداخته ایم. [ ۲]
wiki: ارتش روم