ارومیه تمدن های حوضه دریاچه

ارومیه، تمدّن های حوضۀ دریاچه
صخره مشت عثمان
تمدن های مکشوف از پیرامون دریاچۀ ارومیه. دریاچۀ ارومیه در مرکز سرزمین کوهستانی آذربایجان قرار داشته و حوضۀ آبریز آن با رودخانه های دایمی چون آجی چای، زرینه رود، سیمینه رود و نازلو و اقلیم معتدل و جلگه های حاصل خیز آبرفتی از کهن ترین ایام پیش از تاریخ محل استقرار و زیست جوامع انسانی بوده است؛ از این نظر، حوضۀ دریاچۀ ارومیه در شمار اولین و کهن ترین مراکز و خاستگاه های تمدن در فلات ایران به شمار می رود. پیرامون دریاچۀ ارومیه آثاری متعدد از فرهنگ های عصر نوسنگی تا دوران تمدن اسلامی به دست آمده است: تپۀ حسنلو، تپۀ حاجی فیروز، دالما، پیزدلی، یانیق تپه، هَفتَوان تپه، کُردلَر تپه، تپۀ اَهرَنجان، گوی تپه، دینخواه تپه، عقرب تپه، دژ بسطام، قلعۀ نصیر داغی، تپۀ شیرامین.