استقراء ناقص

[ویکی فقه] استقرای ناقص یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق و اصول فقه بوده و به معنای استدلال بر حکم کلّی از طریق بررسی بعضی از افراد یک کلی است.
استقرای ناقص، استقرایی است که همه جزئیات آن بررسی و ارزیابی نمی شود، بلکه تنها تعدادی از آنها ملاحظه می گردد و پس از اطلاع از این که همگی در یک صفت اشتراک دارند، آن صفت به همه جزئیات تعمیم داده می شود. وقتی «استقرا» به صورت مطلق استعمال می شود، مراد استقرای ناقص است. بدیهی است، این نوع استقرا، یقین آور نیست و تنها موجب «ظن غالب» می شود.
توضیح اصطلاح
استقرای ناقص، آن است که تمام جزئیات در آن، ملاحظه نشود، بلکه تنها تعدادی از آنها را ملاحظه کنند و چون آنها را به صفتی متصف یابند، حکم به وجود آن صفت در همه جزئیات کنند؛ به این معنا که از حکم بخش قابل توجهی از جزئیات و مصادیقِ یک کلی برای رسیدن به یک حکمِ کلی تحقیق و تفحص می شود؛ مثلاً در یک سرشماری عمومی از همه افراد و خانواده های شهر، عده زیادی از خانواده ها را سرشماری می کنیم و در می یابیم که همه، مسلمان اند، آن گاه با این نظرسنجی، این نتیجه کلی را ادعا می کنیم که همه مردم این شهر مسلمان اند.این نوع استقرا، مفید علم حقیقی و یقین کامل نیست و تنها ظن غالب تولید می کند. وقتی استقرا، به طور مطلق استعمال می شود انصراف به این نوع استقرا، یعنی استقرای ناقص دارد که نقطه مقابل استقرای تام است.
شبهه
این مطلب که استقرای ناقص، تنها افاده ظن می کند باعث شبهه ای شده و آن این است: قیاس که مهم ترین دلیل برای اثبات مطلوب شمرده می شود، تعدادی مقدمات و قواعد کلی دارد و هر قاعده کلی، فقط از راه بررسی جزئیات حاصل می شود و با توجه به اینکه بیشتر قواعد عام، افراد بی شماری دارند، استقرای تام در آنها امکان پذیر نیست و فقط به صورت استقرای ناقص قابل بررسی اند و استقرای ناقص هم یقین آور نیست؛ به این ترتیب بیشتر دلایل، غیریقینی و غیربرهانی خواهند بود.
پاسخ اشکال
...