[ویکی فقه] استوانه مقام جبرئیل به ستونی کنار در خانه حضرت فاطمه سلام الله علیه در مسجدالنبی اطلاق می شود که مکان ورود جبرئیل بوده است.
این ستون کنار در خانه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیه و در ردیف ستون های وفود و محرس قرار دارد و اکنون درون ضریح و در نهایت سمت شمالی حجره شریف جای گرفته و در دیدرس زائران نیست. این ستون از ستون های مشهور در روضه مطهره است. گویند این ستون تا هنگام توسعه مسجد به دست قایتبای (م. ۸۸۷ق.) بیرون ضریح و در دسترس زائران بوده است. از این رو دانشوران به قرار دادنش در ضریح اعتراض نمودند؛ اما اعتراض آن ها نتیجه نداد. این ستون از آن رو به این عنوان شهرت یافت که جبرئیل از آن جا نزد پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم فرود می آمده است.
نام های دیگر استوانه مقام جبرئیل
«مربعة القبر» نام دیگر این ستون است. سبب این نام گذاری آن است که به گزارش ابن شهرآشوب ، هنگامی که امیر مؤمنان علی بن ابی طالب علیه السلام به کمک سه تن از مهاجران، عباس و فرزندش فضل و اسامة بن زید ، خواست بدن شریف پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلّم را به خاک بسپارد، انصار از امیر مؤمنان علیه السّلام خواستند تا یکی از آنان نیز برای دفن بدن حضرت وارد قبر شود. علی ـ علیه السلام ـ اوس بن خولی را درون قبر فرستاد. پس از قرار دادن جسد مبارک پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در قبر، امیر مؤمنان علیه السلام به اوس گفت: «اخرج و ربع قبره: بیرون شو و قبر را چهار گوشه ساز.» وجه دیگر این نام آن است که این ستون درون شبکه ای جای گرفته که قبر چهار گوشه پیامبر در آن قرار دارد. این ستون در رکن شمال غربی مربعة القبر و به ادعای صبری پاشا میان دو استوانه وفود و مربعة القبر جای گرفته و در خانه فاطمه۳ کنار آن بوده است. بر پایه گزارش هایی، در این مکان، عروسی حضرت فاطمه سلام الله علیه رخ داده است. از این رو «استوانة المعرس» نیز نامیده شده است. اکنون این ستون درون شباک (پنجره ها) قرار دارد و مردم از تبرک جستن به آن که مستحب شمرده شده، محروم هستند.
فضیلت استوانه مذکور
در فضیلت این مکان، در روایتی مشهور آمده که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلّم ۴۰ روز با نهادن دست مبارکش بر چارچوب در، می فرمود: «السلام علیکم یا اهل البیت» و بدین سان، بر فاطمه سلام الله علیه و علی علیه السلام و حسنین (علیهما السلام) درود می فرستاد. سپس آیه تطهیر : {انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا... } را تلاوت می کرد. به روایتی دیگر، رسول خدا هر روز در خانه فاطمه سلام الله علیها و علی علیه السلام را می زد و می فرمود: «الصلاة، الصلاة.»
این ستون کنار در خانه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیه و در ردیف ستون های وفود و محرس قرار دارد و اکنون درون ضریح و در نهایت سمت شمالی حجره شریف جای گرفته و در دیدرس زائران نیست. این ستون از ستون های مشهور در روضه مطهره است. گویند این ستون تا هنگام توسعه مسجد به دست قایتبای (م. ۸۸۷ق.) بیرون ضریح و در دسترس زائران بوده است. از این رو دانشوران به قرار دادنش در ضریح اعتراض نمودند؛ اما اعتراض آن ها نتیجه نداد. این ستون از آن رو به این عنوان شهرت یافت که جبرئیل از آن جا نزد پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم فرود می آمده است.
نام های دیگر استوانه مقام جبرئیل
«مربعة القبر» نام دیگر این ستون است. سبب این نام گذاری آن است که به گزارش ابن شهرآشوب ، هنگامی که امیر مؤمنان علی بن ابی طالب علیه السلام به کمک سه تن از مهاجران، عباس و فرزندش فضل و اسامة بن زید ، خواست بدن شریف پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلّم را به خاک بسپارد، انصار از امیر مؤمنان علیه السّلام خواستند تا یکی از آنان نیز برای دفن بدن حضرت وارد قبر شود. علی ـ علیه السلام ـ اوس بن خولی را درون قبر فرستاد. پس از قرار دادن جسد مبارک پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در قبر، امیر مؤمنان علیه السلام به اوس گفت: «اخرج و ربع قبره: بیرون شو و قبر را چهار گوشه ساز.» وجه دیگر این نام آن است که این ستون درون شبکه ای جای گرفته که قبر چهار گوشه پیامبر در آن قرار دارد. این ستون در رکن شمال غربی مربعة القبر و به ادعای صبری پاشا میان دو استوانه وفود و مربعة القبر جای گرفته و در خانه فاطمه۳ کنار آن بوده است. بر پایه گزارش هایی، در این مکان، عروسی حضرت فاطمه سلام الله علیه رخ داده است. از این رو «استوانة المعرس» نیز نامیده شده است. اکنون این ستون درون شباک (پنجره ها) قرار دارد و مردم از تبرک جستن به آن که مستحب شمرده شده، محروم هستند.
فضیلت استوانه مذکور
در فضیلت این مکان، در روایتی مشهور آمده که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلّم ۴۰ روز با نهادن دست مبارکش بر چارچوب در، می فرمود: «السلام علیکم یا اهل البیت» و بدین سان، بر فاطمه سلام الله علیه و علی علیه السلام و حسنین (علیهما السلام) درود می فرستاد. سپس آیه تطهیر : {انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا... } را تلاوت می کرد. به روایتی دیگر، رسول خدا هر روز در خانه فاطمه سلام الله علیها و علی علیه السلام را می زد و می فرمود: «الصلاة، الصلاة.»
wikifeqh: استوانه_مقام_جبرئیل