اسناد و مکاتبات تاریخی ایران دوره افشاریه

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] «اسناد و مکاتبات تاریخی ایران (دوره افشاریه)»، گردآوری محمدرضا نصیری است. نویسنده در فاصله سال های 57- 1352ش فرصتی پیدا می کند که در بایگانی های کشور ترکیه، به مطالعه بپردازد و اسناد و مدارک تاریخی ارزشمندی را به دست می آورد. وی با توجه به این که این اسناد در بررسی مسائل تاریخی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است، تصمیم به نگارش کتاب حاضر می گیرد.
کتاب، مشتمل بر یک دیباچه، مقدمه ای با عنوان نگاهی به روابط ایران و عثمانی و متن بیش از 30 سند و مدرک گردآوری شده است. سبک ارائه اسناد بدین ترتیب است که متن سند بدون اضافات و حواشی ذکر گردیده و اگر مطلبی خارج از متن بوده، در پرانتز و یا در پاورقی تذکر داده شده است.
کتاب، با مقدمه ای از محقق کتاب آغاز شده است که به اختصار روابط ایران و عثمانی را در دوره افشاریه مورد بررسی قرار داده است. به جهت این که خواننده بتواند از اسناد کتاب استفاده کند، لازم است که از فضای حاکم بر آن ها مطلع باشد و لذا خلاصه ای از تاریخ آن مقطع زمانی در این نوشتار ارائه می گردد: همزمان با آخرین سال های سلطنت شاه سلطان حسین، شورش ایل غلجایی، بر ضد دولت مرکزی به اوج خود رسیده بود. محمود افغان، پس از غلبه بر عموی خود عبدالعزیز، در اندک مدتی قلمرو خویش را تا سرحد سیستان گسترش داد و بر کرمان دست یافت، سپس از راه کرمان و یزد رو به اصفهان آورد و در گلون آباد بر سپاه شاه سلطان حسین پیروز گردید. به دنبال این نبرد، اصفهان به محاصره محمود درآمد و سرانجام سقوط کرد.
در این سال های نکبت بار تاریخ ایران، دولت های روس و عثمانی اوضاع داخلی کشور ما را دقیقاً مورد مطالعه قرار می دادند. روابط ایران و عثمانی، که براساس معاهده زهاب 1049ق استوار شده بود، هنوز به قوت خود باقی بود. هر دو دولت، برای احتراز از هر گونه درگیری، مفاد عهدنامه را محترم می شمردند. شکست دولت عثمانی از اتریش و عقد معاهده پاسارو ویتز 1718 نقطه عطفی در تغییر سیاست برون مرزی باب عالی به شمار می رفت.
دولت عثمانی، که قسمت اعظمی از متصرفات اروپایی خود را از دست داده بود، مصمم بود که از وضع آشفته ایران سود برده، شکست خود را در آسیا جبران کند.

پیشنهاد کاربران

بپرس