اشکال حملی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اشکال حملی یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای شکل های به دست آمده از اختلاف موقعیت حدوسط در مقدمات قیاس اقترانی حملی است.
برای قیاس اقترانی به حسب کیفیت انتساب حدوسط آن به دو حد دیگرش چهار صورت متصور است، بدین قرار: ۱. حدوسط در صغرا، محمول و در کبرا، موضوع باشد.۲. حدوسط در هر دو مقدمه محمول باشد.۳. حدوسط در هر دو مقدمه موضوع باشد.۴. عکس صورت اول، یعنی حدوسط در صغرا، موضوع و در کبرا، محمول باشد.این صور را به ترتیب، شکل نخست، شکل دوم، شکل سوم و شکل چهارم گویند.
کامل ترین شکل
طبیعی ترین و کامل ترین شکل از اشکال چهارگانه، شکل نخست است، از این روی شکل چهارم چون عکس شکل اول است به کلی بر خلاف طبع و از همه اشکال ناقص تر و اخس است؛ به همین سبب منطقی های قدیم به آن توجه نکرده و آن را در عِداد اَشکال به شمار نیاورده و شکل های معتبر را سه شکل شمرده اند؛ بدین سان اصطلاح «اشکال ثلاثه» در برابر «اشکال اربعه» پدیدار شده است.
تعریف شکل قیاس
بنابراین شکل قیاس عبارت است از: هیئتی که از کیفیت ارتباط حدوسط با دو حد دیگر (اصغر و اکبر) در دو مقدمه قیاس از لحاظ موضوع یا محمول بودن حاصل می شود.منطقیان معمولاً شکل و انواع آن را ابتدا در قیاس حملی (قیاسی که هر دو مقدمه اش قضیه حملیه است) مطرح و سپس قیاس شرطی را به آن تنظیر می کنند؛ بدین سان اشکال قیاس اقترانی حملی به بیانی که گذشت، چهار تا است.
اشکال اربعه در شعر
...

پیشنهاد کاربران

بپرس