اشکال مختلطات

[ویکی فقه] اشکال مختلطات یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای شکل های به دست آمده از ترکیب موجهات مختلف در قیاس است.
هرگاه در مقدمات قیاس به جهت قضیه تصریح نشده باشد، آن قیاس را «مطلق» یا «غیرموجّه» خوانند و در صورتی که از قضایای موجّهه تشکیل شده باشد آن را «مختلط» گویند؛ بدین سان اشکال قیاس به تَبَع این تقسیم به «اَشکال مطلقات» و «اَشکال مختلطات» منقسم می شوند.
مقایسه اشکال مطلقات و مختلطات
تعداد شکل های قیاس مختلط، مانند اَشکال مطلقات چهار تاست. معیار اوّل، دوم، سوم و یا چهارم بودن هر شکل نیز دقیقاً مثل مطلقات است؛ یعنی تابع جایگاه حد وسط در موضوع و محمول، یا مقدم و تالی است، ولی ضروب آنها بیشتر ازضروب اشکال مطلقات است با این بیان که: هر یک از دو مقدمه قیاس، ممکن است به یکی از اصناف جهات (مرکب یا بسیط) موجه شود؛ پس برای هر ضربی از شکلی به تعداد حاصل ضرب اقسام موجهات در خودش اختلاط متصور است؛ مثلاً اگر تعداد جهات؛ چنان که معمول است، ۱۳ عدد اعتبار شود، حاصل ضرب عدد ۱۳ (۱۳حالت صغرا) در ۱۳ (۱۳حالت کبرا) که ۱۶۹ می شود مجموع مختلطات هر ضربی خواهد بود که نتایج هیچ یک از صورت ها یکسان نیست. پس باید از هر یک از اشکال به استقلال، بحث شود تا نتایج آنها دانسته شود.