اصطلاحات تجوید

[ویکی فقه] علم تجوید، به معنای دانشی است که به بررسی مخارج حروف و صفات آنها و احکام حاصل شده از ترکیب حروف در کلام منطوق (گفتاری)، بپردازد در این دانش اصطلاحاتی وجود دارد.
به کسر همزه به معنای عوض کردن است، و در اصطلاح علم تجوید، بدل کردن تاء تانیث به «هاء» و کلمات منصوب به الف است.تاء تانیث مانند: صلوة ـ زکوة ـ فاکهه ـ مره ـ حمره که در حال وقف به جای تاء (ة) هاء (ه) تلفظ می شود مثلا صلوة می شود صلوه. البته در کلمات: توریة و تقیة و امثال آن بعضی با ابدال و برخی بدون ابدال می خوانند.و نیز کلماتی که در رسم الخط قرآن با تاء مبسوطه (یعنی کشیده) نوشته شده اند به همان تاء وقف می گردند. مانند: جنات ـ البینات ـ بالآیات ـ ثمرات ـ سنت. مثلا جنات می شود جنات. و کلمات منصوب مثل: رحیما ـ شکورا ـ ماء ـ مسمی ـ بیاتا به هنگام وقف، تنوین به الف بدل می گردد رحیما می شود رحیما. ابدال یکی از اقسام وقف است.
اثبات
به معنی باقی گذاردن حرف آخر کلمه ای که می خواهند بر آن وقف کنند (موقوف علیها) می باشد. مانند: واق. هاد که در اصل واقی و هادی بوده و حرف یاء به سبب اعلال، حذف شده است.ابن کثیر به این شیوه وقف کرده، گر چه وقف به اسکان و حفظ رسم الخط قرآن بهتر است. یعنی وقف به صورت واقی و هادی. اثبات از اقسام وقف می باشد.
اختلاس
«اختلاس» به معنی ربودن با شتاب و عجله است و آن ضد اشباع می باشد. و در اصطلاح علم تجوید، ربودن و طلب شتاب در حرکت هنگام تلفظ حرف است. به طوری که نه متحرک و نه ساکن گفته شود. بدین معنی که ربودن یک سوم حرکت ضمه و کسره و باقی گذاردن دو سوم دیگر را در حال وصل، اختلاس می گویند. و در این حالت آن کلمه با صوت و صدای خفی و پنهان ادا می شود که در اختلاف قرائات بکار می رود.مانند: «فسیکفیکهم الله» که ضمه هاء کلمه آخر اختلاس می شود و نعما. که در اصل «نعم ما» است، که میم اول ساکن بوده و در میم دوم ادغام شده و با اختلاس خوانده می شود.
اخفاء
...