اصول الفقه المقارن فیما لا نص فیه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] أصول الفقه المقارن فیما لا نصّ فیه (کتاب). «اصول الفقه المقارن فی ما لا نص فیه»، اثر آیة الله سبحانی ، به زبان عربی است.
یکی از دلایل اختلافات فقهای شیعه و سنی در فتاوی، به اختلاف آنها در دلیل احکامی که در مورد آنها نصی وارد نشده باز می گردد و این کتاب، در همین باره نوشته شده است.نویسنده، در مقدمه می گوید: در میان شیعه و سنی، کتابی که بیان گر نظریات هر دو گروه در مورد ما لا نص فیه باشد، وجود ندارد و ایشان برای باز کردن راه تفاهم و هم یاری علمی، اقدام به تدوین این کتاب نموده اند.

[ویکی فقه] اصول الفقه المقارن فیما لا نص فیه (کتاب). «اصول الفقه المقارن فی ما لا نص فیه»، اثر آیة الله سبحانی ، به زبان عربی است.
یکی از دلایل اختلافات فقهای شیعه و سنی در فتاوی، به اختلاف آنها در دلیل احکامی که در مورد آنها نصی وارد نشده باز می گردد و این کتاب، در همین باره نوشته شده است.نویسنده، در مقدمه می گوید: در میان شیعه و سنی، کتابی که بیان گر نظریات هر دو گروه در مورد ما لا نص فیه باشد، وجود ندارد و ایشان برای باز کردن راه تفاهم و هم یاری علمی، اقدام به تدوین این کتاب نموده اند.
ساختار
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه ۹ فرعی و دو باب و یک خاتمه است و با روش مطالعه تطبیقی، به بررسی منابع استنباط حکم در موارد عدم دست یابی به نصوص شرعی در میان اصولیان و فقهای شیعه و اهل سنت پرداخته و برای تحقق این منظور، از منابع فقهی و اصولی هر دو مکتب بهره گرفته است.
گزارش محتوا
قرآن کریم ، در آیه سوم سوره مبارکه مائده ، کامل شدن دین را اعلام نموده و این به آن معنی است که آنچه پیامبر در دو حوزه عقیدتی و شریعتی از جانب خداوند آورده، کامل است و مسلمانان را در همه زمان ها از تفکرات وارداتی و قوانینی که با وحی ارتباطی ندارند، بی نیاز می کند.روایات متعددی نیز این مطلب را تایید کرده است و البته استخراج احکام همه موضوعات از کتاب و سنت منوط به دارا بودن تخصص در این زمینه است.افق های دلالت قرآن کریم بسیار وسیع است، به طوری که برخی از فقها از یک سوره کوچک قرآنی بیست و چهار حکم شرعی استخراج کرده اند و بنا بر این منحصر کردن آیات احکام قرآن به پانصد آیه یا کمتر صحیح نیست چون دلالت بسیاری از آیات بر احکام شرعی دلالت مطابقی نیست و شامل دلالت التزامی و... نیز می شود.دومین منبع استنباطی بعد از قرآن، سنت نبوی است، چه منقول به لفظ باشد و چه منقول به معنا. سنت نبوی، گاه ناظر به تفسیر قرآن کریم است و گاهی خود، منبع قانون گذاری به شمار می آید که در هر دو حالت، مستند به وحی می باشد.یکی از مسائلی که بستر تحقق پدیده عدم وجود نص شرعی را بعد از وفات رسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم فراهم ساخت، عدم تدوین سنت نبوی تا سال ۳۴۱ ق، بود و دلیل مهم دیگر، اعراض امت اسلامی از ائمه اهل بیت علیه السّلام است که حافظان سنت نبوی و حاملان علم و حدیث اویند، در حالی که پیامبر بارها بر رجوع به آنها تاکید کرده و آنها را قرین قرآن قرار داده بود.ادعای اینکه سنت نبوی، تنها شامل ۵۰۰ حدیث است، ناشی از محدودیت نگاه به روایات اهل سنت است، در حالی که با توجه به آنچه از اهل بیت علیه السّلام روایت گردیده، این مجموعه، بالغ بر پنجاه هزار حدیث می شود؛ در این صورت، موارد غیر منصوص، بسیار کم است و می توان آنها را از نصوص موجود استخراج کرد.نویسنده، سپس، به دلایل حجیت احادیث اهل بیت علیه السّلام اشاره کرده که شامل احادیث متعددی، مانند حدیث ثقلین ، حدیث سفینه و... است.بعد از ذکر این مقدمات، در باب اول، اصول عملیه چهارگانه اصول فقه شیعی که وظیفه را در حالت عدم وجود حکم شرعی روشن می کنند، به بحث گذاشته می شود. مکلفی که به حکمی از احکام شرعی توجه می نماید، در مورد آن، یکی از سه حالت زیر، پیدا می کند: یقین به حکم ، ظن به آن و شک در ثبوت آن؛ در فرض قطع به حکم شرعی ، وظیفه، عمل بر اساس آن است و در صورت ظن، قاعده اولیه عدم جواز عمل است مگر آنکه دلیلی قطعی بر صحت عمل به ظن داشته باشیم و در فرض شک، وظیفه مکلف، عمل بر طبق قواعدی است که عقل و نقل برای او تعیین می کند.
أصول الفقه المقارن فیما لا نصّ فیه ، جعفر سبحانی، ص۴-۲۷.
...

[ویکی نور] اصول الفقه المقارن فی ما لا نص فیه، اثر آیت الله سبحانی، به زبان عربی است. یکی از دلایل اختلافات فقهای شیعه و سنی در فتاوی، به اختلاف آنها در دلیل احکامی که در مورد آنها نصی وارد نشده باز می گردد و این کتاب، در همین باره نوشته شده است.
نویسنده، در مقدمه می گوید: در میان شیعه و سنی، کتابی که بیان گر نظریات هر دو گروه در مورد ما لا نص فیه باشد، وجود ندارد و ایشان برای باز کردن راه تفاهم و هم یاری علمی، اقدام به تدوین این کتاب نموده اند.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه 9 فرعی و دو باب و یک خاتمه است و با روش مطالعه تطبیقی، به بررسی منابع استنباط حکم در موارد عدم دست یابی به نصوص شرعی در میان اصولیان و فقهای شیعه و اهل سنت پرداخته و برای تحقق این منظور، از منابع فقهی و اصولی هر دو مکتب بهره گرفته است.
قرآن کریم، در آیه سوم سوره مبارکه مائده، کامل شدن دین را اعلام نموده و این به آن معنی است که آنچه پیامبر در دو حوزه عقیدتی و شریعتی از جانب خداوند آورده، کامل است و مسلمانان را در همه زمان ها از تفکرات وارداتی و قوانینی که با وحی ارتباطی ندارند، بی نیاز می کند.
روایات متعددی نیز این مطلب را تأیید کرده است و البته استخراج احکام همه موضوعات از کتاب و سنت منوط به دارا بودن تخصص در این زمینه است.

پیشنهاد کاربران

بپرس