اصول مطالب

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اصول مطالب، از اصطلاحات بکار رفته در علم منطق بوده و اموری است که نزد منطق دانان به مطالب بنیادین (اس المطالب) مشهور است.
پرسش های علمی که برای انسان پیدا می شوند سه دسته کلی اند: مطلب ما، مطلب هل و مطلب لم و هر یک به دو قسم تقسیم می شود. مای شارحه و مای حقیقیه، هل بسیطه و هل مرکبه، لم ثبوتی و لم اثباتی.
تعریف لفظی
انسان وقتی در زندگی اش با کلمات جدید مواجه می شود برای آن که نسبت به آن شناخت حاصل کند مراحل مختلفی را طی می کند. اگر این واژه به لحاظ لفظی نیز برای او روشن نباشد و نداند که آن را برای کدام معنا وضع و قرارداد کرده اند، نخست در پی آن بر می آید که معنای آن را بداند، از باب نمونه زبان آموزی که برای اولین بار کلمه "ماء" را می شنود، از معلمش می پرسد "ماء" یعنی چه؟ معلم در جواب او "ماء" را به فارسی ترجمه می کند، ماء یعنی آب. چون آب برای نوآموز آشناست، در این صورت تصویری از "ماء" در ذهنش ایجاد می شود. چنین کاری را تعریف لفظی می نامند، که در آن یک لفظ با لفظ دیگر که برای مخاطب شناخته شده تر است تعریف می شود.
تعریف حقیقی
وقتی از مرحله شناخت معنای لفظ عبور کرد، در مرحله بعدی به پرسش از ماهیت معنا می رسد، چیزی را که "اسم" از آن حکایت می کند، می خواهد به تفصیل درک کند. پرسش چنین طرح می شود: آب چیست؟ در این صورت معنا را می داند، می خواهد حقیقت معنا برایش روشن شود، در جواب این پرسش می توان از اموری استفاده کرد که در بحث حد بیان می شود، یا جنس و فصل قریب، یا فصل قریب یا خاصه همراه با جنس قریب یا بعید ذکر می شود که آنرا حد تام، حد ناقص، رسم تام و رسم ناقص می نامند. از باب نمونه در تعریف آب گفته می شود: "جسم سیال بارد بالطبع و رافع عطش"، تعریفی متشکل از ذاتیات و عرضیات، اعم از این که تنها ذاتیات یا تنها عرضیات آورده شود یا ترکیبی از ذاتیات و عرضیات باشد، با رعایت معیار های خاص را "تعریف حقیقی" می نامند. البته برخی از منطق دانان آن را "تعریف شرح الاسمی" نیز نامیده اند.
مطلب ای
...

پیشنهاد کاربران

بپرس