اطلاق کل بر جزء

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اطلاق کل بر جزء به ذکر لفظ کل و اراده جزء اطلاق می شود و از اقسام مجاز لغوی می باشد.
یکی از اقسام مجاز لغوی ، «اطلاق کل بر جزء» یعنی آوردن کل و اراده جزء است که برخی از علما آن را از علاقات مجاز شمرده و از آن به «علاقه کلیت» تعبیر کرده اند؛
مثال
۱. (... یجعلون اصابعهم فی آذانهم من الصواعق حذر الموت...) ؛ "از(نهیب) آذرخش(و) بیم مرگ سر انگشتان خود را در گوشهایشان نهند". در این آیه «اصابع» به معنای انگشتان، بر «انامل» به معنای سر انگشتان، اطلاق شده است؛ بنابراین، از کل (اصابع) قصد جزء (انامل) شده است.علت این گونه سخن گفتن این است که خداوند خواسته است در فرار و روگردانی کفار از صدای هراسناک رعد و برق مبالغه کند؛ گویا به جای سر انگشتان، انگشتان را در گوش های خود فرو می برند.۲. (والسارق والسارقة فاقطعوا ایدیهما...) . در این جا «ید» به معنای تمام دست ، بر جزئی از آن (انگشتان) اطلاق شده است؛ زیرا همه دست دزد را قطع نمی کنند؛ بلکه انگشتان (جزئی از دست) را قطع می کنند.

پیشنهاد کاربران

بپرس