اطمینان

[ویکی فقه] سکون و آرامش را اطمینان گویند.
سکون یا حسّی است یا نفسانی.
← سکون حسی و نفسانی
از سکون نفسانی به علم عرفی و عادی و نیز ظنّ غالب و متآخم (نزدیک) به علم تعبیر می شود و همچون علم یقینی، در موضوعات و احکام شرعی حجّت است. از این رو در همۀ باب های فقهی کاربرد دارد.

[ویکی اهل البیت] "اطمینان" و طمأنینه در لغت به معنی آرامش خاطر بعد از بی تابی و اضطراب است.اطمینان در علم اخلاق به اعتدال صفات و حالات انسان و ثبات شخصیت آدمی گفته می شود و در اصطلاح فقهی به حالت استقرار نمازگزار اطلاق می شود.
"اطمینان قلب" یعنی فکر انسان بر چیزی که باور دارد آرام گیرد و به خود تردید راه ندهد گاهی هدف از اطمینان قلب، اعتماد در کار و یا توقع امید فراوان به آن است.
بشر در طول زندگی خویش همواره با نگرانی ها و اضطراب ها روبروست و همیشه تلاش کرده تا این عوامل را از بین ببرد، برای رسیدن به آرامش اکتشافات کرده، اختراعات نموده، خانواده تشکیل داد و... آموزه بشارت و نجات از مهمترین راهکارهای انبیاء مخصوصاً پیامبران بنی اسرائیل بوده، بوجود آمدن مکاتب روان درمانی که هدف اصلی شان رهایی از اضطراب و ایجاد امنیت بود. اما از میان همه کوشش هایی که برای رسیدن به آرامش یا پیش گیری از ابتلا به نگرانی و افسردگی به عمل آمد، تأثیر دین و ایمان در سلامت روان از جمله رویکردهای جدید است که در میان روانشناسان مورد توجه قرار گرفته است.
احساس امنیت و آرامش در دین اسلام در سطحی گسترده تر مورد توجه قرار گرفته و بخش وسیعی از آموزه های این دین مقدس به آن اختصاص یافته است، اسلام به راهکارهای روانی و رفتاری فراوانی برای دستیابی به این نیاز اصیل بشری پرداخته است.
{{متن قرآن|«...قُلْ إِنَّ اللّهَ یُضِلُّ مَن یَشَاء وَ یَهْدِی إِلَیْهِ مَنْ أَنَابَ × الَّذِینَ آمَنُواْ وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»؛ ...بگو خداوند هر کس را که بخواهد گمراه و هر کس که بازگردد به سوی خویش هدایت می کند. آنها کسانی هستند که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خدا مطمئن (آرام) است. آگاه باشید تنها با یاد خدا دلها آرامش می یابد.
آرامشی که در این آیه بدان توجه شده است، آرامش در برابر عوامل مادی است که غالب مردم را نگران می کند ولی مسلماً افراد با ایمان در برابر مسئولیت های خویش نمی توانند نگران نباشند و نگرانی های ویرانگر در آنها وجود ندارد اما نگرانی سازنده که انسان را به انجام وظیفه در برابر خدا و خلق و فعالیت های مثبت زندگی وامی داد در وجود آنهاست و باید هم باشد. (منظور از خوف خدا نیز همین است).
منظور از ذکر خدا تنها نام او را بر زبان آوردن نیست و مکرر تسبیح و تهلیل و تکبیر گفتن نیست بلکه منظور آیه این است که با تمام قلب متوجه او و عظمتش و علم و آگاهیش و حاضر و ناظر بودنش گردد. هر نعمتی از جانب خدای سبحان نازل می شود اما نقمت ها و عذاب ها و ناراحتی ها، هر چه باشد چیزی نیست که از ناحیه او نازل شده باشد و آن عبارتست از افاضه نکردن خدا و خودداری او از رساندن نعمت و تزول رحمت. وقتی مسلم شد که هیچ شری از ناحیه خدا نازل نمی شود و ترس هم همیشه از شری است که ممکن است پیش آید نتیجه می گیریم حقیقت ترس از خدا همانا ترس آدمی از اعمال زشت خویش است که باعث می شود خداوند از انزال رحمت و خیر خود خودداری نماید.