اعتبار روایات اسباب نزول

[ویکی فقه] دانش اسباب نزول از دانش های نقلی است که تنها راه دست یابی به آن نقل است و نمی توان برای رسیدن به آن اجتهاد کرد.
اسباب نزول موجود روایاتی منقول از امامان معصوم (علیهم السلام) صحابه ، تابعان و پیروان آن ها است، که از ارزشی یکسان برخوردار نیست؛ افزون بر این که در میان آن ها روایات مجعول و محرَّف نیز دیده می شود.
← استناد واحدی
البته این حکم، روایات سایر صحابیان را شامل نمی شود؛ مانند ابن عباس که از صحابیان خردسال بوده یا ابوهریره که در سه سال پایان حیات پیامبر، اسلام آورده است و روایات آن ها حدیث موقوف به شمار می آید؛ هم چنین سیوطی روایات منقول از تابعان را حدیث مرفوعِ مرسل شمرده است که در صورت برخورداری از دو شرط قابل پذیرش است: نخست این که سند آن تا فرد تابعی صحیح باشد و دوم آن که آن تابعی از پیشوایان در تفسیر باشد که تفسیر خود را از صحابیان گرفته اند؛ مانند مجاهد ، عکرمه و سعید بن جبیر ، یا آن که آن روایت با روایت مرسل دیگری تقویت شود.
نظر علاّمه طباطبایی
در مقابل این نظر، برخی نیز نگاه خوش بینانه ای به روایات اسباب نزول نداشته، اعتبار آن ها را رد کرده اند؛ علاّمه طباطبایی با این که معتقد است دانستن اسباب نزول تا اندازه ای انسان را از مورد نزول و مضمون آیات آگاه و روشن می کند؛ اما روایات موجود اسباب نزول را فاقد اعتبار کافی می داند. وی می گوید: تتبع این روایات و تأمل کافی در اطراف آن ها انسان را نسبت به آن ها بدبین می کند؛ زیرا اولاً از سیاق بسیاری از آن ها پیدا است که راوی ارتباط نزول آیه با حادثه را به صورت مشافهه و دریافت و حفظ به دست نیاورده، بلکه قصه را حکایت می کند؛ سپس آیاتی را که از جهت معنا با قصه مناسب است به قصه ارتباط می دهد؛
← سبب نزول موجود در روایات
...