اعیان العصر و اعوان النصر

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] أعیان العصر و أعوان النصر، اثر خلیل بن ایبک صفدی (متوفی 764ق)، با تحقیق عمرو محمد عبدالحمید، کتابی است پیرامون اعلام هم عصر نویسنده که به زبان عربی و در قرن هشتم هجری، نوشته شده است.
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و اسامی افراد، به ترتیب حروف الفبا، در پنج جلد، تنظیم شده است.
در مقدمه محقق، ابتدا توضیح مختصری پیرامون کتاب و موضوع آن ارائه گردیده و سپس، زندگی نامه کوتاهی از نویسنده، ذکر شده است .
صفدی در مقدمه کتاب، پس از یادکرد سودمندی های آگاهی از اخبار گذشتگان و دیده وری هایی که از مطالعه کتب تاریخ و تراجم حاصل می آید، از اثر بزرگ و بلندآوازه اش - به تعبیر خود صفدی: «تاریخی الکبیر» - موسوم به الوافی بالوفیات، یاد می کند و می گوید که در آن، ذکر جمله ای از بزرگان و سرشناسان را از روزگار پیامبر(ص) تا روزگار خویش گرد آورده است و چون «الوافی بالوفیات» مطول بوده و از اقتصار و اختصار رویگردان، خواسته تا پس از فراغت از آن، تاریخ عصر خود را از آن کتاب درازدامن برگزیند و تاریخ هم روزگاران خویش را ولو آنکه ایشان را ندیده و از استوارگویان خبرشان را شنیده باشد، گرد آورد. ازاین رو، آغاز تاریخ مورد بحث را سال ششصدونودوشش که سال ولادت خود اوست قرار داده و این اثر را، از همان زمان آهنگ تألیف، «أعیان العصر و أعوان النصر» نامیده است .
از تراجم ارزشمند «أعیان العصر»، به ویژه از منظر ایران شناسی، شرح حال «احمد بن محمد بن احمد بن محمد علاءالدوله بیابانکی... علاّمه رکن الدین سمنانی» است. صفدی از دانش اندوزی سمنانی، آثارش که به قولی بالغ بر سیصد مصنف می داند و خلقیات و سوانح احوال وی یاد می کند. تندی سمنانی را در مورد ابن عربی و آثار وی که همانا از علل اشتهار علاءالدوله شده است یاد نموده و از مکارم اخلاق پیر بیابانکی سخن ها گفته است. می گوید: دخل سمنانی از املاکش، حدود نود هزار درهم بوده که در آشکار و نهان انفاق می نموده. چهره سمنانی آن گونه که صفدی ترسیم می کند، چهره عابدی است با آثار نسک و ورع در سیما، ملیح الشکل و کثیر البرّ و الإیثار .

پیشنهاد کاربران

بپرس