افسوس

افسوس (شهر). اِفِسوس ( نیز اِفِسُس ) ( به یونانی: Έφεσος ) یکی از شهرهای ایونیا در آناتولی ( آسیای صغیر ) باستان بود که امروز ویرانه های آن به عنوان مرکز گردشگری و باستان شناسی در سه کیلومتری جنوب شهر سلجوک استان ازمیر کشور ترکیه قرار دارد. ویرانه های افسوس یکی از بزرگ ترین مجموعه های بر جای مانده از تمدن یونانیان در مدیترانه شرقی است.
جاذبه های گردشگری این شهر، همه ساله جهانگردان بسیاری را به این منطقه جذب می کند. «افسوس» میزبان یکی از هفت کلیسای آسیا در کتاب «مکاشفه یوحنا» در «عهد جدید» بوده است و شاید انجیل یوحنا در این محل به رشته تحریر درآمده باشد. همچنین بسیاری بر این باورند که «هفت خفتگان افسوس» ( در قرآن: أصحاب الکهف ) ، که مسلمانان آن ها را مقدس می دانند، در این شهر زندگی می کردند و در غاری نزدیک به آن، سال های بسیار به خواب رفته اند. [ ۱] کشف بسیاری از اسناد مربوط به مسیحیت و مذاهب پیشین، «افسوس» را در زمره مهم ترین بقایای تاریخی قرار داده است.
تخمین زده می شود که شهر افسوس در زمان رومیان بین ۳۳۶۰۰ تا ۵۶۰۰۰ نفر جمعیت داشته است؛ و سومین شهر بزرگ منطقه آناتولی بعد از شهرهای ساردیس و اسکندریه ترواس بوده است. [ ۲]
اِفِسوس یک واژه باستانی و به معنای شهر «ایزدبانوی مادر» است. [ ۳] این مکان نام خویش را از واژه باستانی هتیتی آپاشا گرفته است. از آنجا که یونانیها حرف «ش» را در زبان خود نداشتند و از این رو این نام در زبان ایشان از آپاشا به اِفِسوس مبدل گشت. اِفِسوس در زبان ترکی استانبولی «اِفِس» تلفظ می شود.
آپاشام یا اِفِسوس یکی از مراکز تجمع هیتی ها و تمدن میکنه ای بود و یکی از مهم ترین شهرهای آسیای کوچک بشمار می رفته که تاریخچه آن به ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح می رسد. اولین بار در سال ۲۹۶ پ. م. محل این شهر توسط لیسیماخوس به مکان امروز منتقل گشته و به صورت بندری مهم متعلق به کشور پرگامون گردید.
تاریخچه باستان شناسی در شهر افسوس به سال ۱۸۶۳ میلادی بازمی گردد. در آن زمان باستان شناسی به نام جان ترتل وود، از سوی موزه بریتانیا مسوولیت کاوش در معبد آرتمیس را به عهده گرفت. در سال ۱۸۶۹ او موفق به کشف پیاده رویی از معبد شد. در سال ۱۸۷۴ اکتشافات متوقف گردید و بار دیگر توسط اتو بندورف که یک باستان شناس آلمانی بود در سال ۱۸۹۵ از سر گرفته شد.
باستان شناسان تخمین می زنند که تنها ۱۵ درصد از شهر باستانی افسوس کشف شده است و از زیر خاک بیرون آورده شده است. [ نیازمند منبع]

اِفِسوس (Ephesus)
بقایای کتابخانه سلسوس، 115 میلادی
بندر باستانی یونانی در آسیای صغیر، مرکز یونانیان ایونی. معبد آرتمیس آن جا را گوتها ویران کردند (۲۶۲م). اِفِسوس که اکنون در ترکیه قرار دارد، از بزرگ ترین مکان های باستانی جهان است. پولُس حواری از آن جا دیدار کرد و مکتوبی برای مسیحیان آن منطقه نوشت. جمعیت اِفِسوس در قرن ۲م ۳۰۰هزار نفر بود. اِفِسوس در دوران حکومت سلاجقۀ روم نیز به حیات مدنی خود ادامه داد؛ تا آن که متروک شد.