التمهید فی اصول الفقه

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] «التمهید فی أصول الفقه» تألیف صدرالدین فضل الله، به بحث درباره اصول کلی استنباط در اصول فقه و ادله اربعه برای اثبات حکم شرعی و اختلاف نظر اهل سنت درباره ادله احکام به ویژه در استناد به سنت و تعبیر و تفسیر آنان از سنت پرداخته است.
کتاب مشتمل بر دو قسم است که هر یک از اقسام به ترتیب مشتمل بر سه و چهار فصل است. در انتهای هر یک از فصول قسم دوم نیز خلاصه مطالب آن فصل ارائه شده است.
در این نوشتار ساختار اجتهاد و مصادر تشریع شیعه و اهل سنت به صورت تطبیقی با هم مقایسه شده و نحوه استفاده اهل سنت از قرآن، سنت، اجماع و دلیل عقلی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و برخی از ادله فقهی این مذاهب به نقد کشیده شده است.
در ابتدای کتاب به تعریف علم اصول فقه و جایگاه آن در عملیات استنباط فقهی پرداخته شده و سپس قواعد و اصول اساسی فقهی و اصولی برای اجتهاد در بدست آوردن حکم شرعی بیان شده است. در این راستا نگارنده به بحث درباره مباحث الفاظ و دلالت صیغه امر و نهی بر وجوب و حرمت و دلالت داشتن مفاهیمی مانند: مفهوم صفت، شرط، غایت، عدد، لقب و استثناء پرداخته و نسبت بین نصوص شرعی و رابطه بین ادله مختلف لفظی در استخراج حکم شرعی را بررسی نموده است. در همین زمینه نویسنده به تعریف عام و خاص، مطلق و مقید، مجمل و مبین پرداخته و راه های رفع تعارض از نصوص متعارض را بیان کرده است.
در ادامه این مباحث نویسنده به بحث درباره اصول عملیه و نقش آنها در کشف حکم شرعی در صورت نبودن نص قابل اعتماد از طرف شارع پرداخته است و نحوه جریان اصولی مانند برائت، استصحاب، احتیاط و تخییر را بررسی نموده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس