[ویکی نور] الحاشیة علی حاشیة الخفری علی شرح القوشجی علی التجرید، مجموعه چند نظر و انتقاد در مورد برخی از مباحث الهیات به معنای اخص است که در آن، نظر برخی از اندیشمندان اسلامی - از خواجه نصیرالدین طوسی گرفته تا قوشجی و شمس الدین محمد خفری و حکیم ملا هادی سبزواری و آقا جمال خوانساری - مطرح شده است.
چون این اثر به زبان عربی قدیم و همچنین به صورت فنی و اصطلاحی و پیچیده و ناظر به سایر آرا و اندیشه ها نوشته شده، مخاطبانش محدود به استادان و پژوهشگران آشنا با ادبیات قدیمی فرهنگ و کلام اسلامی است.
کتاب توسط آیت الله رضا استادی تصحیح شده است.
کتاب حاضر از یک مقدمه و شش بخش به ترتیب ذیل تشکیل شده است:
در مورد مباحث کتاب چند نکته گفتنی است:
چون این اثر به زبان عربی قدیم و همچنین به صورت فنی و اصطلاحی و پیچیده و ناظر به سایر آرا و اندیشه ها نوشته شده، مخاطبانش محدود به استادان و پژوهشگران آشنا با ادبیات قدیمی فرهنگ و کلام اسلامی است.
کتاب توسط آیت الله رضا استادی تصحیح شده است.
کتاب حاضر از یک مقدمه و شش بخش به ترتیب ذیل تشکیل شده است:
در مورد مباحث کتاب چند نکته گفتنی است:
[ویکی فقه] الحاشیه علی حاشیه الخفری علی شرح القوشچی علی التجرید (کتاب). الحاشیة علی حاشیة الخفری علی شرح التجرید،رساله تجرید الاعتقاد خواجه نصیر الدین طوسی ، یکی از بهترین کتابهای کلام اسلامی است که از زمان تالیف، همواره مورد توجه علماء شیعه و سنی قرار گرفته است.
بر این کتاب شروح متعددی نوشته شده است که یکی از مهمترین آنها شرح قوشجی می باشد. از آنجا که قوشجی سنی مذهب بود، این شرح هم به خاطر نقدهایش و هم به خاطر تاییداتش از طرف علماء مورد توجه قرار گرفت. یکی از حواشی که بر شرح التجرید قوشجی نوشته شده است، حاشیه شمس الدین محمد بن احمد خفری از علماء قرن دهم می باشد. شرح او که به قسمت الهیات پرداخته، همچون دو کتاب سابق مورد توجه علماء قرار گرفته و بر آن حواشی متعددی نوشته شده است که یکی از آنها کتاب حاضر می باشد. مولف به کتاب های فلسفی همچون شفاء ،تحصیل ،اشارات ،اسرار خفیه ،محاکمات و... استناد می کند. بر این کتاب (حاشیه خوانساری) حواشی و شروحی نوشته شده است که از آن جمله می توان به حاشیه ملا علی نوری ، حاشیه ملا هادی سبزواری و حاشیه احمد بن محمد اردکانی اشاره نمود. تاریخ تالیف و انگیزه مولف از این تالیف مشخص نیست.
ساختار کتاب
چون این کتاب حواشی محقق خوانساری بر حاشیه خفری است، از ساختار منظمی برخوردار نیست. به طور کلی مباحثی که محقق خوانساری مطرح کرده در مورد اثبات واجب الوجود می باشد، چون حواشی خفری، بر «المقصد الثالث فی اثبات الصانع» شرح قوشجی است. اما مطالبی که محقق خوانساری در این رابطه نوشته اند عبارت است از: ۱- اثبات واجب الوجود به طریق برهان حدوث ۲- اثبات واجب الوجود به طریق برهان امکان و وجوب ۳- اثبات واجب الوجود به طریق برهان حرکت ۴- اثبات واجب الوجود به طریق برهان صدیقین ۵- بحث از حدوث و قدم و اقسام حدوث به خصوص حدوث زمانی ۶- حدوث عالم و اثبات حادث بودن عالم به معانی مختلف حدوث ۷- بحث از صفات خداوند ، مانند نفی موجب بودن خداوند و اثبات قدرت حضرت حق (جل جلاله) ۸- بحث از اراده الهی ۹- بحث از عینیت قدرت الهی با اختیار او ۱۰- تعلق قدرت الهی به تمام ممکنات ۱۱- علم واجب تعالی به ذات خود ۱۲- بحث از هیولی و حقیقت آن و عدم بودن آن قبل از انضمام صورت بر آن ۱۳- بحث از حقیقت علم و معلوم ۱۴- علم تفصیلی و علم اجمالی خداوند
ویژگیها و معایب کتاب
← انتقادی بودن مطالب کتاب
...
بر این کتاب شروح متعددی نوشته شده است که یکی از مهمترین آنها شرح قوشجی می باشد. از آنجا که قوشجی سنی مذهب بود، این شرح هم به خاطر نقدهایش و هم به خاطر تاییداتش از طرف علماء مورد توجه قرار گرفت. یکی از حواشی که بر شرح التجرید قوشجی نوشته شده است، حاشیه شمس الدین محمد بن احمد خفری از علماء قرن دهم می باشد. شرح او که به قسمت الهیات پرداخته، همچون دو کتاب سابق مورد توجه علماء قرار گرفته و بر آن حواشی متعددی نوشته شده است که یکی از آنها کتاب حاضر می باشد. مولف به کتاب های فلسفی همچون شفاء ،تحصیل ،اشارات ،اسرار خفیه ،محاکمات و... استناد می کند. بر این کتاب (حاشیه خوانساری) حواشی و شروحی نوشته شده است که از آن جمله می توان به حاشیه ملا علی نوری ، حاشیه ملا هادی سبزواری و حاشیه احمد بن محمد اردکانی اشاره نمود. تاریخ تالیف و انگیزه مولف از این تالیف مشخص نیست.
ساختار کتاب
چون این کتاب حواشی محقق خوانساری بر حاشیه خفری است، از ساختار منظمی برخوردار نیست. به طور کلی مباحثی که محقق خوانساری مطرح کرده در مورد اثبات واجب الوجود می باشد، چون حواشی خفری، بر «المقصد الثالث فی اثبات الصانع» شرح قوشجی است. اما مطالبی که محقق خوانساری در این رابطه نوشته اند عبارت است از: ۱- اثبات واجب الوجود به طریق برهان حدوث ۲- اثبات واجب الوجود به طریق برهان امکان و وجوب ۳- اثبات واجب الوجود به طریق برهان حرکت ۴- اثبات واجب الوجود به طریق برهان صدیقین ۵- بحث از حدوث و قدم و اقسام حدوث به خصوص حدوث زمانی ۶- حدوث عالم و اثبات حادث بودن عالم به معانی مختلف حدوث ۷- بحث از صفات خداوند ، مانند نفی موجب بودن خداوند و اثبات قدرت حضرت حق (جل جلاله) ۸- بحث از اراده الهی ۹- بحث از عینیت قدرت الهی با اختیار او ۱۰- تعلق قدرت الهی به تمام ممکنات ۱۱- علم واجب تعالی به ذات خود ۱۲- بحث از هیولی و حقیقت آن و عدم بودن آن قبل از انضمام صورت بر آن ۱۳- بحث از حقیقت علم و معلوم ۱۴- علم تفصیلی و علم اجمالی خداوند
ویژگیها و معایب کتاب
← انتقادی بودن مطالب کتاب
...