[ویکی فقه] خلاف (الخلاف)، کتاب، اثری جامع و استدلالی ـ تطبیقی در فقه با گرایش به فقه امامی ، تألیف محمد بن حسن طوسی فقیه بزرگ امامی قرن پنجم می باشد.
نام کتاب در برخی آثار شیخ طوسی و فقهای نزدیک به زمان او «مسائل الخلاف» ذکر شده است.
اهمیت
الخلاف از مهم ترین آثار موجود در علم خلاف (یا خلافیات) به شمار می رود. این علم از شاخه های فقه است که به تبیین آرا و دلایل مذاهب گوناگون در مسائل فقهی و ترجیح آرای یک مذهب معین، بر پایه استدلال ، می پردازد. برخی از مؤلفان الخلاف را اثری در فقه مقارَن یا تطبیقی شمرده اند، ولی بر پایه این تحلیل که اصطلاح جدید فقه مقارن، مفهومی مغایر با علم خلاف دارد، این نظر دقیق نمی نماید. زیرا شیخ طوسی در این کتاب، به دفاع از آرای فقهی امامیان پرداخته است. با این همه، از آن رو که الخلاف به ذکر فتاوای همسان از فقهای مذاهب مختلف و نیز ادله مقبول از منظر اهل سنّت هم پرداخته، دربردارنده نوعی مقارنه و تطبیق است، همچنان که آثار مثبت فقه مقارَن، مانند کاهش عوامل تفرقه زا میان مسلمانان و آشنا شدن با دیدگاه های دیگران، را نیز دربردارد.
انگیزه تألیف
از مقدمه شیخ طوسی برمی آید که وی کتاب را به درخواست اشخاصی، احتمالا برخی شاگردانش، نگاشته است و آنان از او خواسته اند که ضمن نقل آرای فقهای مخالف در هر مسئله، به بیان ادله مورد استناد در فقه امامی و ذکر احادیث مقبول از نظر اهل سنّت هم بپردازد.
تقدم و تأخر نسبت به دیگر آثار
...
نام کتاب در برخی آثار شیخ طوسی و فقهای نزدیک به زمان او «مسائل الخلاف» ذکر شده است.
اهمیت
الخلاف از مهم ترین آثار موجود در علم خلاف (یا خلافیات) به شمار می رود. این علم از شاخه های فقه است که به تبیین آرا و دلایل مذاهب گوناگون در مسائل فقهی و ترجیح آرای یک مذهب معین، بر پایه استدلال ، می پردازد. برخی از مؤلفان الخلاف را اثری در فقه مقارَن یا تطبیقی شمرده اند، ولی بر پایه این تحلیل که اصطلاح جدید فقه مقارن، مفهومی مغایر با علم خلاف دارد، این نظر دقیق نمی نماید. زیرا شیخ طوسی در این کتاب، به دفاع از آرای فقهی امامیان پرداخته است. با این همه، از آن رو که الخلاف به ذکر فتاوای همسان از فقهای مذاهب مختلف و نیز ادله مقبول از منظر اهل سنّت هم پرداخته، دربردارنده نوعی مقارنه و تطبیق است، همچنان که آثار مثبت فقه مقارَن، مانند کاهش عوامل تفرقه زا میان مسلمانان و آشنا شدن با دیدگاه های دیگران، را نیز دربردارد.
انگیزه تألیف
از مقدمه شیخ طوسی برمی آید که وی کتاب را به درخواست اشخاصی، احتمالا برخی شاگردانش، نگاشته است و آنان از او خواسته اند که ضمن نقل آرای فقهای مخالف در هر مسئله، به بیان ادله مورد استناد در فقه امامی و ذکر احادیث مقبول از نظر اهل سنّت هم بپردازد.
تقدم و تأخر نسبت به دیگر آثار
...
wikifeqh: الخلاف
[ویکی نور] کتاب الخلاف تألیف ابوجعفر محمد بن حسن طوسی، معروف به شیخ الطائفة یا شیخ طوسی (م 480ق)، از مهم ترین و بهترین آثار فقهی شیعه در مسائل اختلافی و فقه مقارن بین مذاهب اسلامی و از معروف ترین آثار بجای مانده از شیخ طوسی است. مؤلف در خطبه کتاب علت تدوین آن را درخواست بعضی از برادران دینی اش در طرح مباحث خلاف بین مذاهب مختلف و بیان نظر هر کدام از آنان و ذکر دلائل امامیّه از دلیل علمی و سنت قطعی و اخبار پیامبر(ص) ذکر نموده است.
مجموعه مباحث فقهی با کتاب طهارت آغاز و موضوعات مختلف فقهی به صورت سؤال با عنوان «مسألة» و جواب آن با عنوان «دلیلنا» بیان شده است.
تکامل تدریجی فقه، در کنار فقه منصوص و فقه تفریعی، نوعی از فقه پدید آمد که در آن پس از طرح نظریات و آراء فقهای مذاهب مختلف اسلامی به بررسی و ارزش گذاری این نظریات پرداخته می شد.
اولین کتابی که در این نوع از فقه مقارن و خلافی نوشته شد کتاب «الانتصار » سید مرتضی (م 436ق) می باشد و بعدها شیخ طوسی (م 460ق) با کتاب «الخلاف» و علامه حلی (م 726 ق) با کتاب «منتهی المطلب» و «تذکرة الفقهاء»، این روش را دنبال کردند. (مستدرکات أعیان الشیعة، /5 294).
این کتاب که پس از کتاب حدیثی معروف و با ارزش «تهذیب الأحکام» و کتاب مشهور «النهایة» و «الجمل و العقود » تألیف شده یک دوره فقه مقارنه ای از کتاب طهارت تا دیات می باشد.
مجموعه مباحث فقهی با کتاب طهارت آغاز و موضوعات مختلف فقهی به صورت سؤال با عنوان «مسألة» و جواب آن با عنوان «دلیلنا» بیان شده است.
تکامل تدریجی فقه، در کنار فقه منصوص و فقه تفریعی، نوعی از فقه پدید آمد که در آن پس از طرح نظریات و آراء فقهای مذاهب مختلف اسلامی به بررسی و ارزش گذاری این نظریات پرداخته می شد.
اولین کتابی که در این نوع از فقه مقارن و خلافی نوشته شد کتاب «الانتصار » سید مرتضی (م 436ق) می باشد و بعدها شیخ طوسی (م 460ق) با کتاب «الخلاف» و علامه حلی (م 726 ق) با کتاب «منتهی المطلب» و «تذکرة الفقهاء»، این روش را دنبال کردند. (مستدرکات أعیان الشیعة، /5 294).
این کتاب که پس از کتاب حدیثی معروف و با ارزش «تهذیب الأحکام» و کتاب مشهور «النهایة» و «الجمل و العقود » تألیف شده یک دوره فقه مقارنه ای از کتاب طهارت تا دیات می باشد.
wikinoor: الخلاف