الدر المنثور فی التفسیر بالماثور

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور. تفسیر الدر المنثور تالیف جلال الدین سیوطی تفسیر روایی مشهور اهل سنت است. این تفسیر تفسیر جامعی است و احادیث پیامبر اسلام(ص)، صحابه و تابعان را از منابع مختلف گردآوری و نقل نموده است.
حافظ جلال الد ین عبد الرحمن بن ابی بکر سیوطی شافعی از عالمان اهل سنت و مؤلف آثار بسیار در حدیث و تاریخ و علوم دیگر است. وی به سال 849 در اسیوط مصر متولد شد و از کودکی به آموختن قرآن و حدیث روی آورد. در سال 866 اولین اثر خود را تالیف کرد. او در پی تحصیل علم به مناطق زیادی مانند شام، حجاز، یمن، هند و مغرب سفر کرد و با بزرگان و استادان زیادی حشر و نشر داشت. سیوطی که شهرت زیادی در میان عالمان شیعه و سنی دارد، در موضوعات تفسیر، حدیث، فقه، ادبیات، قرائت، تاریخ و حتی طب مهارت داشت و در باره آنها کتاب نوشت. هر چند تعصب او در مذهبش جای انکار نیست لیکن عظمت علمی او نیز که بیشتر با جنبه تالیف و جمع آوری آثارش مشهود است قابل تردید نیست.
آثار او را تا پانصد شمرده اند هر چند بسیاری از آنها به دست ما نرسیده یا برخی مانند احیاء الموات، رساله ای بسیار کوتاه است. برخی از آثار سیوطی: تفسیر الدر المنثور، تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی( حدیث)، کشف اللبس فی حدیث رد الشمس، التعظیم و المنة فی انّ ابوی النبی فی الجنة، البهجة المرضیة فی شرح الفیة ابن مالک، حسن المحاضره فی اخبار مصر و القاهره، اللآلی المصنوعه فی الاحادیث الموضوعه، الحاوی فی الفتاوی و تاریخ الخلفاء.
این تفسیر یک تفسیر ترتیبی است که از سوره حمد تا پایان سوره ناس به تفسیر و شرح آیات پرداخته است. شیوه ایشان ذکر روایات ذیل هر آیه است؛ سیوطی در تالیف این تفسیر از منابع متعددی بهره برده است که برخی از آنها امروز در دسترس نیست. او روایات را با حذف سند از منابع اصلی آنها روایت می نماید. از آنجا که اهل سنت روایات تفسیر اندکی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دارند غالب روایات این کتاب سخنان صحابه و تابعین است که در نظر اهل سنت روایت محسوب می شود.
سیوطی خود این تفسیر را در دو موضع معرفی کرده، یکی در مقدمه «الدر المنثور» و دیگری در پایان کتاب اتقان.

[ویکی اهل البیت] تفسیر الدر المنثور تالیف جلال الدین سیوطی تفسیر روایی مشهور اهل سنت است. این تفسیر تفسیر جامعی است و احادیث پیامبر اسلام(ص)، صحابه و تابعان را از منابع مختلف گردآوری و نقل نموده است.
حافظ جلال الد ین عبد الرحمن بن ابی بکر سیوطی شافعی از عالمان اهل سنت و مؤلف آثار بسیار در حدیث و تاریخ و علوم دیگر است. وی به سال 849 در اسیوط مصر متولد شد و از کودکی به آموختن قرآن و حدیث روی آورد. در سال 866 اولین اثر خود را تالیف کرد. او در پی تحصیل علم به مناطق زیادی مانند شام، حجاز، یمن، هند و مغرب سفر کرد و با بزرگان و استادان زیادی حشر و نشر داشت. سیوطی که شهرت زیادی در میان عالمان شیعه و سنی دارد، در موضوعات تفسیر، حدیث، فقه، ادبیات، قرائت، تاریخ و حتی طب مهارت داشت و در باره آنها کتاب نوشت. هر چند تعصب او در مذهبش جای انکار نیست لیکن عظمت علمی او نیز که بیشتر با جنبه تالیف و جمع آوری آثارش مشهود است قابل تردید نیست.
آثار او را تا پانصد شمرده اند هر چند بسیاری از آنها به دست ما نرسیده یا برخی مانند احیاء الموات، رساله ای بسیار کوتاه است. برخی از آثار سیوطی: تفسیر الدر المنثور، تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی( حدیث)، کشف اللبس فی حدیث رد الشمس، التعظیم و المنة فی انّ ابوی النبی فی الجنة، البهجة المرضیة فی شرح الفیة ابن مالک، حسن المحاضره فی اخبار مصر و القاهره، اللآلی المصنوعه فی الاحادیث الموضوعه، الحاوی فی الفتاوی و تاریخ الخلفاء.
این تفسیر یک تفسیر ترتیبی است که از سوره حمد تا پایان سوره ناس به تفسیر و شرح آیات پرداخته است. شیوه ایشان ذکر روایات ذیل هر آیه است؛ سیوطی در تالیف این تفسیر از منابع متعددی بهره برده است که برخی از آنها امروز در دسترس نیست. او روایات را با حذف سند از منابع اصلی آنها روایت می نماید. از آنجا که اهل سنت روایات تفسیر اندکی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دارند غالب روایات این کتاب سخنان صحابه و تابعین است که در نظر اهل سنت روایت محسوب می شود.
سیوطی خود این تفسیر را در دو موضع معرفی کرده، یکی در مقدمه «الدر المنثور» و دیگری در پایان کتاب اتقان.
در کتاب اتقان می گوید: کتاب مستندی گردآوری کردم که در آن روایات تفسیری پیامبر( ص) را آورده ام، این روایات حدود ده هزار و اندی میشود. در میان آنها حدیث مرفوع و موقوف وجود دارد. به حمد الله این تفسیر در چهار جلد به پایان رسیده و آن را به «ترجمان القرآن» نامگذاری کردم.
در مقدمه «الدر المنثور» می نویسد: وقتی که «ترجمان القرآن» را تالیف کردم... چونکه احادیث این تفسیر از طرق گوناگون از منابع مهم استخراج شده بود متوجه شدم دانشجویان میل چندانی به مطالعه آن ندارند زیرا خسته می شوند، از اینرو اسناد آن را حذف نمودم و تنها به متن احادیث اکتفا نمودم و احادیث استخراجی را به منابع نسبت دادم و آن را به «الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور» نامیدم.

[ویکی نور] الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، اثر عربی جلال الدین عبدالرحمن سیوطی (متوفی 911ق)، از تفاسیر مأثور اهل تسنن در قرن دهم هجری است که تفسیر آیات را به صورت نقل روایی، ذیل آن ها ذکر کرده و به سبب عدم اظهار نظر مفسر درباره روایات آن، چنین برداشت می شود که این اخبار، مورد تأیید او بوده است؛ لکن در این تفسیر، گاهی اسرائیلات و روایاتی نامقبول به چشم می خورد و مفسر تنها در موارد معدودی در قوت یا عدم قوت حدیث، نظر داده است ....
در حاشیه این اثر، کتاب تفسیری دیگری با نام «تنویر المقباس فی تفسیر ابن عباس»، مشهور به «تفسیر ابن عباس» آمده است.
این نسخه، با مقدمه آیت الله مرعشی نجفی آغاز و مطالب در شش جلد، تنظیم شده است.
مؤلف روایات را به ترتیب سور و آیات تألیف کرده و آغاز آن را سوره حمد و پایان آن را سوره ناس قرار داده و برای همه سوره ها، روایاتی آورده است. وی در تفسیر هر سوره، نخست پس از ذکر نام سوره، روایات مربوط به فضائل و ویژگی های آن را آورده و سپس به ترتیب آیات، آیه و یا جمله ای از یک آیه را ذکر کرده و روایات مربوط به آن را در ذیل بیان نموده است ....
سیوطی در این تفسیر، روایات زیادی را از کتب مختلف گرد آورده است که می توان آن ها را در موضوعات زیر، تقسیم بندی کرد:

پیشنهاد کاربران

بپرس