[ویکی فقه] الذخیرة فی محاسن أهل الجزیرة (کتاب). کتاب الذخیرة فی محاسن اهل الجزیرة نوشته ابن بسام شنترینی به زبان عربی است؛ ابن بسام در این کتاب اشعار شاعران و نیز نثر نویسندگان قرن پنجم و شرح حال انبوهی از خلفاء امیران و وزیران را آورده است .
ابن بسام شنترینی، ابو الحسن علی بن بسام (وفات - ۵۴۲ ق) ادیب و شاعر عصر مرابطون در اندلس به رغم آوازه بلند وی دانسته های ما از زندگی او، به ویژه در دوره جوانی اش بسیار اندک است. اصل و نسب وی شناخته نیست. از زندگی و محیط تربیتی و استادانش در شنترین نیز هیچ نمی دانیم و این امر شاید با موقعیت جغرافیایی این شهر که در ناحیه ای دور افتاده و مرتفع در منتهی الیه غرب اندلس قرار داشت، بی ارتباط نبوده باشد. چنانکه ابن سعید نیز ظهور مردی چون ابن بسام را در شهر دور افتاده ای چون شنترین که به گفته وی «قاضیة الغرب و محل الطعن و الضرب» بوده شگفت آور خوانده است. اصولا جز آنچه خود ابن بسام در دیباچه الذخیرة در شرح حال خویش بیان داشته، منبع دیگری برای آگاهی از زندگی وی در دست نیست و ظاهرا سایر مراجع نیز در این مورد از همین دیباچه سود جسته اند. تاریخ تولد وی نیز بر ما پوشیده است اما از آنجا که هنگام سقوط شنترین به دست آلفونسوی ششم در ۴۸۶ ق/ ۱۹۰۳ م این شهر را ترک گفته می توان احتمال داد که در اوایل نیمه دوم سده ۵ ق/ ۱۱ م به دنیا آمده باشد. وی به خاطر اوضاع نابسامان شنترین در اثر حمله مهاجمان مسیحی آنجا را به قصد اشبیلیه ترک می کند. سفری هم به قرطبه در ۴۹۴ ق/ ۱۱۰۱ م داشته و ظاهرا در آن شهر اقامت گزیده است. ورود بربرهای مرابطی به اندلس به دهها سال پراکندگی سیاسی در این سرزمین که زاییده حاکمیت ملوک الطوایف بود پایان داد، چنانکه بر شکوفایی ادبی آن عصر نیز خاتمه بخشید. عصر ملوک الطوایف به رغم پراکندگی دولتها و برخلاف انتظار، دوره شکوفایی فرهنگ غربی در سرزمین اندلس بود و ادب و هنر در دربارهای متعدد آن، که به مراکز تجمع ادیبان و شاعران بدل شده بود، بالیدن گرفت اما ثبات و یکپارچگی بعضا خشونت آمیزی که به دست مرابطون برقرار شد، از پویایی فرهنگ به شدت کاست. با این همه آنچه به جای ماند آن اندازه وسیع و دلنشین بود که ابن بسام بتواند کتاب عظیم خود را سراپا وقف آن کند و خود وارث آن فرهنگ و یکی از واپسین نمایندگان آن گردد. کتاب وی الذخیره بی گمان صدرنشین همه منابعی است که از ادب آن دیار باقی مانده است. ابن بسام کتابهای دیگر نیز تالیف کرده که به دست ما نرسیده است از جمله: کتاب الاعتماد علی ما صح من اشعار المعتمد بن عباد ، کتاب الاکلیل علی ذکر عبد الجلیل ، سلک الجواهر و... او گاهی شعر نیز می سروده است.
ابن بسام شنترینی، ابو الحسن علی بن بسام (وفات - ۵۴۲ ق) ادیب و شاعر عصر مرابطون در اندلس به رغم آوازه بلند وی دانسته های ما از زندگی او، به ویژه در دوره جوانی اش بسیار اندک است. اصل و نسب وی شناخته نیست. از زندگی و محیط تربیتی و استادانش در شنترین نیز هیچ نمی دانیم و این امر شاید با موقعیت جغرافیایی این شهر که در ناحیه ای دور افتاده و مرتفع در منتهی الیه غرب اندلس قرار داشت، بی ارتباط نبوده باشد. چنانکه ابن سعید نیز ظهور مردی چون ابن بسام را در شهر دور افتاده ای چون شنترین که به گفته وی «قاضیة الغرب و محل الطعن و الضرب» بوده شگفت آور خوانده است. اصولا جز آنچه خود ابن بسام در دیباچه الذخیرة در شرح حال خویش بیان داشته، منبع دیگری برای آگاهی از زندگی وی در دست نیست و ظاهرا سایر مراجع نیز در این مورد از همین دیباچه سود جسته اند. تاریخ تولد وی نیز بر ما پوشیده است اما از آنجا که هنگام سقوط شنترین به دست آلفونسوی ششم در ۴۸۶ ق/ ۱۹۰۳ م این شهر را ترک گفته می توان احتمال داد که در اوایل نیمه دوم سده ۵ ق/ ۱۱ م به دنیا آمده باشد. وی به خاطر اوضاع نابسامان شنترین در اثر حمله مهاجمان مسیحی آنجا را به قصد اشبیلیه ترک می کند. سفری هم به قرطبه در ۴۹۴ ق/ ۱۱۰۱ م داشته و ظاهرا در آن شهر اقامت گزیده است. ورود بربرهای مرابطی به اندلس به دهها سال پراکندگی سیاسی در این سرزمین که زاییده حاکمیت ملوک الطوایف بود پایان داد، چنانکه بر شکوفایی ادبی آن عصر نیز خاتمه بخشید. عصر ملوک الطوایف به رغم پراکندگی دولتها و برخلاف انتظار، دوره شکوفایی فرهنگ غربی در سرزمین اندلس بود و ادب و هنر در دربارهای متعدد آن، که به مراکز تجمع ادیبان و شاعران بدل شده بود، بالیدن گرفت اما ثبات و یکپارچگی بعضا خشونت آمیزی که به دست مرابطون برقرار شد، از پویایی فرهنگ به شدت کاست. با این همه آنچه به جای ماند آن اندازه وسیع و دلنشین بود که ابن بسام بتواند کتاب عظیم خود را سراپا وقف آن کند و خود وارث آن فرهنگ و یکی از واپسین نمایندگان آن گردد. کتاب وی الذخیره بی گمان صدرنشین همه منابعی است که از ادب آن دیار باقی مانده است. ابن بسام کتابهای دیگر نیز تالیف کرده که به دست ما نرسیده است از جمله: کتاب الاعتماد علی ما صح من اشعار المعتمد بن عباد ، کتاب الاکلیل علی ذکر عبد الجلیل ، سلک الجواهر و... او گاهی شعر نیز می سروده است.
[ویکی نور] الذخیرة فی محاسن أهل الجزیرة، اثر عربی ابوالحسن علی بن بسام شنترینی، با تحقیق احسان عباس، کتابی است که نویسنده در آن، اشعار شاعران و نیز نثر نویسندگان اهل جزیره و شرح حال انبوهی از خلفا، امیران و وزیران آن دیار را آورده است.
تاریخ تألیف کتاب را دوزی و به تقلید از او پالنسیا، 503ق1109/م و محل تألیف را نیز اشبیلیه نوشته اند و برخی از نویسندگان عرب، بدون ذکر مأخذ، همان را تکرار کرده اند، ولی این تاریخ در الذخیرة و دیگر منابع کهن دیده نمی شود ....
انگیزه ابن بسام در تألیف «الذخیرة» بنا به گفته خود وی، عشق شدید به سرزمین نیاکان است. حضور فرهنگ خاورزمین در اندلس و اعتماد و اعتقاد بیش از حد مردم به آن، کار را به جایی کشانده بود که اندلسیان در هرچه شرقی بود، به دیده اعجاب می نگریستند و در مقابل آن خویشتن را حقیر می انگاشتند. حال آنکه دیار اندلس خود به چهره های تابناک علم و ادب آکنده است. وی از بیم گمنام ماندن مشاهیر آن دیار دست به کار تألیف این کتاب ارزشمند می شود ....
این کتاب، از شاهکارهای ادب اندلس بشمار می رود و بی گمان صدرنشین همه منابعی است که از ادب آن دیار باقی مانده است ....
کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در چهار قسم، در چهار جلد، تنظیم شده است.
ابن بسام برخلاف بسیاری از نویسندگان گذشته، در دیباچه کتاب خود فهرست نسبتاً کاملی از کتاب را عرضه کرده است. فهرست او نخست به 4 بخش تقسیم شده است که هریک، شخصیت های گوشه ای از اندلس را در بر می گیرد، از این قرار: بخش 1. قرطبه و اطراف آن؛ بخش 2. ناحیه غربی اندلس و اشبیلیه تا کرانه اقیانوس اطلس؛ بخش 3. جانب شرقی اندلس و بخش 4. کسانی که در آن محدوده زمانی وارد اندلس شده اند ....
تاریخ تألیف کتاب را دوزی و به تقلید از او پالنسیا، 503ق1109/م و محل تألیف را نیز اشبیلیه نوشته اند و برخی از نویسندگان عرب، بدون ذکر مأخذ، همان را تکرار کرده اند، ولی این تاریخ در الذخیرة و دیگر منابع کهن دیده نمی شود ....
انگیزه ابن بسام در تألیف «الذخیرة» بنا به گفته خود وی، عشق شدید به سرزمین نیاکان است. حضور فرهنگ خاورزمین در اندلس و اعتماد و اعتقاد بیش از حد مردم به آن، کار را به جایی کشانده بود که اندلسیان در هرچه شرقی بود، به دیده اعجاب می نگریستند و در مقابل آن خویشتن را حقیر می انگاشتند. حال آنکه دیار اندلس خود به چهره های تابناک علم و ادب آکنده است. وی از بیم گمنام ماندن مشاهیر آن دیار دست به کار تألیف این کتاب ارزشمند می شود ....
این کتاب، از شاهکارهای ادب اندلس بشمار می رود و بی گمان صدرنشین همه منابعی است که از ادب آن دیار باقی مانده است ....
کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در چهار قسم، در چهار جلد، تنظیم شده است.
ابن بسام برخلاف بسیاری از نویسندگان گذشته، در دیباچه کتاب خود فهرست نسبتاً کاملی از کتاب را عرضه کرده است. فهرست او نخست به 4 بخش تقسیم شده است که هریک، شخصیت های گوشه ای از اندلس را در بر می گیرد، از این قرار: بخش 1. قرطبه و اطراف آن؛ بخش 2. ناحیه غربی اندلس و اشبیلیه تا کرانه اقیانوس اطلس؛ بخش 3. جانب شرقی اندلس و بخش 4. کسانی که در آن محدوده زمانی وارد اندلس شده اند ....
wikinoor: الذخیرة_فی_محاسن_أهل_الجزیرة
[ویکی فقه] الذخیره فی محاسن اهل الجزیره (کتاب). کتاب الذخیرة فی محاسن اهل الجزیرة نوشته ابن بسام شنترینی به زبان عربی است؛ ابن بسام در این کتاب اشعار شاعران و نیز نثر نویسندگان قرن پنجم و شرح حال انبوهی از خلفاء امیران و وزیران را آورده است .
ابن بسام شنترینی، ابو الحسن علی بن بسام (وفات - ۵۴۲ ق) ادیب و شاعر عصر مرابطون در اندلس به رغم آوازه بلند وی دانسته های ما از زندگی او، به ویژه در دوره جوانی اش بسیار اندک است. اصل و نسب وی شناخته نیست. از زندگی و محیط تربیتی و استادانش در شنترین نیز هیچ نمی دانیم و این امر شاید با موقعیت جغرافیایی این شهر که در ناحیه ای دور افتاده و مرتفع در منتهی الیه غرب اندلس قرار داشت، بی ارتباط نبوده باشد. چنانکه ابن سعید نیز ظهور مردی چون ابن بسام را در شهر دور افتاده ای چون شنترین که به گفته وی «قاضیة الغرب و محل الطعن و الضرب» بوده شگفت آور خوانده است. اصولا جز آنچه خود ابن بسام در دیباچه الذخیرة در شرح حال خویش بیان داشته، منبع دیگری برای آگاهی از زندگی وی در دست نیست و ظاهرا سایر مراجع نیز در این مورد از همین دیباچه سود جسته اند. تاریخ تولد وی نیز بر ما پوشیده است اما از آنجا که هنگام سقوط شنترین به دست آلفونسوی ششم در ۴۸۶ ق/ ۱۹۰۳ م این شهر را ترک گفته می توان احتمال داد که در اوایل نیمه دوم سده ۵ ق/ ۱۱ م به دنیا آمده باشد. وی به خاطر اوضاع نابسامان شنترین در اثر حمله مهاجمان مسیحی آنجا را به قصد اشبیلیه ترک می کند. سفری هم به قرطبه در ۴۹۴ ق/ ۱۱۰۱ م داشته و ظاهرا در آن شهر اقامت گزیده است. ورود بربرهای مرابطی به اندلس به دهها سال پراکندگی سیاسی در این سرزمین که زاییده حاکمیت ملوک الطوایف بود پایان داد، چنانکه بر شکوفایی ادبی آن عصر نیز خاتمه بخشید. عصر ملوک الطوایف به رغم پراکندگی دولتها و برخلاف انتظار، دوره شکوفایی فرهنگ غربی در سرزمین اندلس بود و ادب و هنر در دربارهای متعدد آن، که به مراکز تجمع ادیبان و شاعران بدل شده بود، بالیدن گرفت اما ثبات و یکپارچگی بعضا خشونت آمیزی که به دست مرابطون برقرار شد، از پویایی فرهنگ به شدت کاست. با این همه آنچه به جای ماند آن اندازه وسیع و دلنشین بود که ابن بسام بتواند کتاب عظیم خود را سراپا وقف آن کند و خود وارث آن فرهنگ و یکی از واپسین نمایندگان آن گردد. کتاب وی الذخیره بی گمان صدرنشین همه منابعی است که از ادب آن دیار باقی مانده است. ابن بسام کتابهای دیگر نیز تالیف کرده که به دست ما نرسیده است از جمله: کتاب الاعتماد علی ما صح من اشعار المعتمد بن عباد ، کتاب الاکلیل علی ذکر عبد الجلیل ، سلک الجواهر و... او گاهی شعر نیز می سروده است.
معرفی کتاب
ابن بسام در کتاب «الذخیرة» اشعار شاعران و نیز نثر نویسندگان قرن پنجم هجری را گردآورده است. وی چنانکه خود متذکر شده در این کتاب به شخصیت های عصر دو دولت مروانی و عامری عنایتی نداشته، زیرا ابن فرج جیانی در « الحدائق » خود به آنها پرداخته است. به همین جهت او تنها شرح حال معاصرانش را ضبط کرده، اگرچه در بخش آخر کتاب به چند تن از مشرقیان قبل از خود، چون ثعالبی و مهیار دیلمی اشاره کرده است، در حالی که در اوایل کتاب به صراحت یادآور می شود که محدوده زمانی مورد نظر او قرن پنجم هجری بوده است. یافتن شرح حال و نمونه آثار معاصران برای ابن بسام ، البته آسان نبود و او ناچار می شد جست و جوی بسیار کند، به خصوص اگر شخصیت های مورد نظر او در جایی مذکور نبودند و آثارشان در کتابی فراهم نیامده بود. بخشهای بسیار مفصلی از «تاریخ کبیر » ابن حیان ، در «الذخیره» نقل شده است. او خود نیز بر این امر تصریح کرده و می گوید در بیشتر موارد از تاریخ ابو مران بن حیان استفاده کرده و روایات او را عینا آورده است. وی علاوه بر این کتاب از « ارجوزه » عبد الجبار معروف به متبنی که وی آنها را سراسر در «الذخیره» آورده، بهره جسته است. کتاب به چهار بخش تقسیم می شود که هر بخش شخصیت های گوشه ای از اندلس را در برمی گیرد، از این قرار:بخش ۱: قرطبه و اطراف آن، بخش ۲: ناحیه غربی اندلس و اشبیلیه تا کرانه اقیانوس اطلس ، بخش ۳: جانب شرقی اندلس، بخش ۴: کسانی که در آن محدوده زمانی وارد اندلس شده اند.
انگیزه مؤلف
انگیزه ابن بسام در تالیف «الذخیره» بنابه گفته خود وی عشق شدید به سرزمین نیاکان است حضور فرهنگ خاور زمین در اندلس و اعتماد و اعتقاد بیش از حد مردم به آن، کار را به جایی کشانده بود که اندلسیان در هر چه شرقی بود، به دیده اعجاب می نگریستند و در مقابل آن خویشتن را حقیر می انگاشتند. حال آنکه دیار اندلس خود به چهره های تابناک علم و ادب آکنده است. وی از بیم گمنام ماندن مشاهیر آن دیار دست به کار تالیف این کتاب ارزشمند می شود. او در این کتاب، هنگام تدوین شرح حال اشخاص، جز در برخی موارد که به شرح و تفسیر می پردازد، بنا را بر ثبت زندگی نامه و آثار آنان قرار داده است. الذخیره علاوه بر جنبه ادبی، از اهمیت تاریخی وسیعی نیز برخوردار است، زیرا کتاب هم شرح حال انبوهی از خلفاء امیران و وزیران را دربردارد و هم به رابطه شاعران و کاتبان با دربارهای اندلس و حوادث تاریخی اشاره کرده است.
ویژگی ها
...
ابن بسام شنترینی، ابو الحسن علی بن بسام (وفات - ۵۴۲ ق) ادیب و شاعر عصر مرابطون در اندلس به رغم آوازه بلند وی دانسته های ما از زندگی او، به ویژه در دوره جوانی اش بسیار اندک است. اصل و نسب وی شناخته نیست. از زندگی و محیط تربیتی و استادانش در شنترین نیز هیچ نمی دانیم و این امر شاید با موقعیت جغرافیایی این شهر که در ناحیه ای دور افتاده و مرتفع در منتهی الیه غرب اندلس قرار داشت، بی ارتباط نبوده باشد. چنانکه ابن سعید نیز ظهور مردی چون ابن بسام را در شهر دور افتاده ای چون شنترین که به گفته وی «قاضیة الغرب و محل الطعن و الضرب» بوده شگفت آور خوانده است. اصولا جز آنچه خود ابن بسام در دیباچه الذخیرة در شرح حال خویش بیان داشته، منبع دیگری برای آگاهی از زندگی وی در دست نیست و ظاهرا سایر مراجع نیز در این مورد از همین دیباچه سود جسته اند. تاریخ تولد وی نیز بر ما پوشیده است اما از آنجا که هنگام سقوط شنترین به دست آلفونسوی ششم در ۴۸۶ ق/ ۱۹۰۳ م این شهر را ترک گفته می توان احتمال داد که در اوایل نیمه دوم سده ۵ ق/ ۱۱ م به دنیا آمده باشد. وی به خاطر اوضاع نابسامان شنترین در اثر حمله مهاجمان مسیحی آنجا را به قصد اشبیلیه ترک می کند. سفری هم به قرطبه در ۴۹۴ ق/ ۱۱۰۱ م داشته و ظاهرا در آن شهر اقامت گزیده است. ورود بربرهای مرابطی به اندلس به دهها سال پراکندگی سیاسی در این سرزمین که زاییده حاکمیت ملوک الطوایف بود پایان داد، چنانکه بر شکوفایی ادبی آن عصر نیز خاتمه بخشید. عصر ملوک الطوایف به رغم پراکندگی دولتها و برخلاف انتظار، دوره شکوفایی فرهنگ غربی در سرزمین اندلس بود و ادب و هنر در دربارهای متعدد آن، که به مراکز تجمع ادیبان و شاعران بدل شده بود، بالیدن گرفت اما ثبات و یکپارچگی بعضا خشونت آمیزی که به دست مرابطون برقرار شد، از پویایی فرهنگ به شدت کاست. با این همه آنچه به جای ماند آن اندازه وسیع و دلنشین بود که ابن بسام بتواند کتاب عظیم خود را سراپا وقف آن کند و خود وارث آن فرهنگ و یکی از واپسین نمایندگان آن گردد. کتاب وی الذخیره بی گمان صدرنشین همه منابعی است که از ادب آن دیار باقی مانده است. ابن بسام کتابهای دیگر نیز تالیف کرده که به دست ما نرسیده است از جمله: کتاب الاعتماد علی ما صح من اشعار المعتمد بن عباد ، کتاب الاکلیل علی ذکر عبد الجلیل ، سلک الجواهر و... او گاهی شعر نیز می سروده است.
معرفی کتاب
ابن بسام در کتاب «الذخیرة» اشعار شاعران و نیز نثر نویسندگان قرن پنجم هجری را گردآورده است. وی چنانکه خود متذکر شده در این کتاب به شخصیت های عصر دو دولت مروانی و عامری عنایتی نداشته، زیرا ابن فرج جیانی در « الحدائق » خود به آنها پرداخته است. به همین جهت او تنها شرح حال معاصرانش را ضبط کرده، اگرچه در بخش آخر کتاب به چند تن از مشرقیان قبل از خود، چون ثعالبی و مهیار دیلمی اشاره کرده است، در حالی که در اوایل کتاب به صراحت یادآور می شود که محدوده زمانی مورد نظر او قرن پنجم هجری بوده است. یافتن شرح حال و نمونه آثار معاصران برای ابن بسام ، البته آسان نبود و او ناچار می شد جست و جوی بسیار کند، به خصوص اگر شخصیت های مورد نظر او در جایی مذکور نبودند و آثارشان در کتابی فراهم نیامده بود. بخشهای بسیار مفصلی از «تاریخ کبیر » ابن حیان ، در «الذخیره» نقل شده است. او خود نیز بر این امر تصریح کرده و می گوید در بیشتر موارد از تاریخ ابو مران بن حیان استفاده کرده و روایات او را عینا آورده است. وی علاوه بر این کتاب از « ارجوزه » عبد الجبار معروف به متبنی که وی آنها را سراسر در «الذخیره» آورده، بهره جسته است. کتاب به چهار بخش تقسیم می شود که هر بخش شخصیت های گوشه ای از اندلس را در برمی گیرد، از این قرار:بخش ۱: قرطبه و اطراف آن، بخش ۲: ناحیه غربی اندلس و اشبیلیه تا کرانه اقیانوس اطلس ، بخش ۳: جانب شرقی اندلس، بخش ۴: کسانی که در آن محدوده زمانی وارد اندلس شده اند.
انگیزه مؤلف
انگیزه ابن بسام در تالیف «الذخیره» بنابه گفته خود وی عشق شدید به سرزمین نیاکان است حضور فرهنگ خاور زمین در اندلس و اعتماد و اعتقاد بیش از حد مردم به آن، کار را به جایی کشانده بود که اندلسیان در هر چه شرقی بود، به دیده اعجاب می نگریستند و در مقابل آن خویشتن را حقیر می انگاشتند. حال آنکه دیار اندلس خود به چهره های تابناک علم و ادب آکنده است. وی از بیم گمنام ماندن مشاهیر آن دیار دست به کار تالیف این کتاب ارزشمند می شود. او در این کتاب، هنگام تدوین شرح حال اشخاص، جز در برخی موارد که به شرح و تفسیر می پردازد، بنا را بر ثبت زندگی نامه و آثار آنان قرار داده است. الذخیره علاوه بر جنبه ادبی، از اهمیت تاریخی وسیعی نیز برخوردار است، زیرا کتاب هم شرح حال انبوهی از خلفاء امیران و وزیران را دربردارد و هم به رابطه شاعران و کاتبان با دربارهای اندلس و حوادث تاریخی اشاره کرده است.
ویژگی ها
...
wikifeqh: الذخیره_فی_محاسن_اهل_الجزیره