الذریعه الی تصانیف الشیعه

دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب). الذَریعَة الی تَصانیف الشیعة (ترجمه: دستاویزی برای تألیفات شیعه)، مشهور به الذریعه مهم ترین کتاب موجود در کتاب شناسیِِ مؤلفان شیعه. این اثرِ مشهور نوشته آقا بزرگ تهرانی و به زبان عربی است و بزرگ ترین دایرة المعارف کتابشناسی شیعه به شمار می آید. مجموعه ۲۵جلدی الذریعة که به صورت الفبایی تدوین شده، شامل ۱۱۲۳۹ صفحه است و در آن ۵۳۵۱۰ کتاب از علمای شیعه ( تألیف، تصنیف و ترجمه) در موضوع های گوناگون معرفی شده است.
آقابزرگ در جمع آوری این مجموعه، از منابع فهرست نگاریِ نخستین شیعه مثل فهرست شیخ طوسی، فهرست نجاشی، فهرست العلماء و... استفاده کرده است. او افزون بر این منابع، از فهرست کتابخانه های گوناگون نیز سود برده و گاه به آثار چاپی و خطی که خود مشاهده و مطالعه کرده و همچنین به آنچه از افراد مورد اعتماد شنیده، استناد کرده است.

[ویکی فقه] الذریعة الی تصانیف الشیعه (کتاب). الذریعة إلی تصانیف الشیعة ، اثر عالم اندیشمند شیخ آقا بزرگ طهرانی است که با هدف ثبت نام آثار مؤلفان شیعه تألیف شده است.
وی بر آن بوده تا فهرستی از آثار تألیفی شیعه را در هر زمینه و از هر زبان و منطقه، اعم از خطی و چاپی ارائه دهد. او افزون بر نام کتاب و نام مؤلف، اطلاعاتی از کتاب و در مواردی از موضوع آن جمع آوری نموده است.شیخ آقا بزرگ در طول قریب شصت سال (از سال ۱۳۳۰ قمری تا ۱۳۸۹) نام هر کتابی را که در فهارس کتابخانه های شخصی و عمومی و غیر آن می دیده یادداشت می کرده و به مرور زمان، این اطلاعات را تکمیل کرده و در الذریعه ارائه نموده است. وی ضمن معرفی کتاب، در صورتی که اثر مزبور مخطوط بوده و خود آن را ملاحظه کرده، افزون بر ارائه نخستین عبارت کتاب، محلی که آن نسخه را در آنجا دیده یاد کرده است، به ویژه اگر نسخه مورد نظر، در دست شخص خاصی بوده نام او را آورده است.

[ویکی اهل البیت] کتابی است از شیخ آقا بزرگ تهرانی در کتابشناسی.
یکی از کتاب های بسیار ارزشمند و ماندگار شیخ آقا بزرگ تهرانی، کتاب گران سنگ الذریعه است که در آن نام کتب نویسندگان شیعه را جمع آوری کرده است. استاد محمد صحتی درباره این کتاب می گوید: «در نتیجه الذریعه برای همگان معلوم شد که شیعه با همه مظلومیت ها و محرومیت هایی که در طول تاریخ همیشه بر او تحمیل شده است باز در حرکت های علمی و فرهنگی پیشتاز بوده (و) در ستیغ سعی و صفا قرار داشته است.
در نتیجه الذریعه بود که همه فهمیدند مرزبانان عزت و استقلال کشورهای اسلامی، همیشه اندیشمندان و علمای دین باور و ولایتمدار بوده اند و... دانستیم. دیدبانان دین و دانش بر چه اصل یا اصولی در طول تاریخ پای فشرده اند و بیشترین کتاب ها و منشورها را در چه مورد و یا مواردی نگاشته اند.
مؤلّف در این کتاب آثار مؤلّفان شیعه؛ اعم از خطی و چاپی، چاپ شده یا نشده، موجود یا مفقود را آورده است. او در طول 60 سال نام هر کتابی را که در فهارس کتابخانه های شخصی و عمومی و غیر آن می دید. یادداشت و مجموع آنها را در الذریعه ارائه کرده است.
این کتاب علاوه بر این که کاملترین کتاب در موضوع کتابشناسی است در ذیل عنوان مؤلّف یا کتاب بعضاً به زندگی آنها هم اشاره کرده است. در کتاب حاضر اطلاعاتی خوب و قابل توجهی در خصوص زندگی نامه علماء و دانشمندان در زمینه های مختلف علمی ارائه شده است، اطلاعاتی که در کتاب های دیگر راجع به مؤلّفین یافت نمی شود. این کتاب از ارزشمندترین و کامل ترین کتاب ها در علم رجال و کتاب شناسی شیعه می باشد. هیچ مؤلّف و نویسنده ای در تحقیق و پژوهش از مراجعه به الذریعه بی نیاز نیست. به خصوص تحقیقاتی که در خصوص رجال و کتابشناسی باشد.
پاسخگویی به شبهات و سؤالات روز، از وظایف سنگین اندیشمندان دینی است که در کنار دیگر وظایف آنان چون: تبلیغ، تدریس و... ضرورتی مهم دارد.
شیخ آقا بزرگ تهرانی نیز که عالمی آگاه بود در پی یک اظهار نظر غیرمنصفانه از طرف حاجی خلیفه، نویسنده دائرة المعارف کشف الظنون که در آن شیعه را به نداشتن کتاب های سودمند متهم کرده و آنان را طفیلی دیگر مذاهب خوانده بود و همچنین جرجی زیدان (1914. م) مورخ و نویسنده نامدار مسیحی که معتقد بود شیعه در دنیا هیچ طرفداری ندارد، در مقام پاسخگویی برآمد و 29 جلد کتاب ارزشمند الذریعه الی تصانیف الشیعه را که فهرستی بر تألیفات شیعیان بود، تألیف کرد.
الذریعه در 26 جلد و 29 مجلد به زبان عربی به همت انتشارات دارالاضواء بیروت در سال 1975 م به چاپ رسیده است. جلد 26 الذریعه، مستدرکات مؤلّف است و کتاب هایی که تا جلد 25 به هر علتی نیاورده است در این جلد ذکر کرده است.

[ویکی نور] الذریعة إلی تصانیف الشیعة اثر عالم اندیشمند شیخ آقا بزرگ طهرانی است که با هدف ثبت نام آثار مؤلفان شیعه تألیف شده است.
وی بر آن بوده تا فهرستی از آثار تألیفی شیعه را در هر زمینه و از هر زبان و منطقه، اعم از خطی و چاپی ارائه دهد. او افزون بر نام کتاب و نام مؤلف، اطلاعاتی از کتاب و در مواردی از موضوع آن جمع آوری نموده است.شیخ آقا بزرگ در طول قریب شصت سال (از سال 1330 قمری تا 1389) نام هر کتابی را که در فهارس کتابخانه های شخصی و عمومی و غیر آن می دیده یادداشت می کرده و به مرور زمان، این اطلاعات را تکمیل کرده و در الذریعة ارائه نموده است. وی ضمن معرفی کتاب، در صورتی که اثر مزبور مخطوط بوده و خود آن را ملاحظه کرده، افزون بر ارائه نخستین عبارت کتاب، محلی که آن نسخه را در آنجا دیده یاد کرده است، به ویژه اگر نسخه مورد نظر، در دست شخص خاصی بوده نام او را آورده است.
همچنین الذریعة مشتمل بر نام کتابهای مفقود شیعی نیز می باشد که تنها نامشان در آثاری مانند رجال نجاشی یا کتابهای دیگر آمده است.امتیاز دیگر الذریعة آن است که درباره بسیاری از آثار، تحقیقاتی هم ارائه داده است. به عنوان مثال ذیل تفسیر قمی شرحی از چگونگی پدید آمدن این تفسیر از چند اثر دیگر مورد بحث قرار گرفته است و در واقع بسیاری از مدخلها در حکم یک مقاله تحقیقی است.بی شک الذریعة، در موضوع کتاب شناسی شیعه کاملترین کتاب موجود است اما هنوز آثار فراوانی یافت می شود که علی رغم وسعت جستجوی آقا بزرگ نامشان نیامده است.بدین نکته نیز باید توجه داشت که با اینکه بنا بوده اثر مزبور فقط آثار شیعی را عرضه کند در مواردی به دلیل اضافات برخی عناوین از سوی کسانی که ناظر چاپ کتاب بوده اند، اسامی کتابهای غیر شیعی هم در آن آمده است.تنظیم کتاب به صورت الفبایی بوده و تا مجلد بیست و پنج ادامه یافته است. و مجلد بیست و ششم استدراکات مؤلف بر الذریعة می باشد.مرحوم شیخ آقا بزرگ در مقدمه کتاب نکات مهمی را درباره روش تألیف و خصوصیات الذریعة متذکر شده که مطالعه آنها برای کسانی که قصد مطالعه الذریعة را دارند، قبل از ورود به متن لازم و مفید است.
مطالعه کتاب الذریعة إلی تصانیف الشیعة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور

[ویکی فقه] الذریعه الی تصانیف الشیعه (کتاب). الذریعة إلی تصانیف الشیعة ، اثر عالم اندیشمند شیخ آقا بزرگ طهرانی است که با هدف ثبت نام آثار مؤلفان شیعه تألیف شده است.
وی بر آن بوده تا فهرستی از آثار تألیفی شیعه را در هر زمینه و از هر زبان و منطقه، اعم از خطی و چاپی ارائه دهد. او افزون بر نام کتاب و نام مؤلف، اطلاعاتی از کتاب و در مواردی از موضوع آن جمع آوری نموده است.شیخ آقا بزرگ در طول قریب شصت سال (از سال ۱۳۳۰ قمری تا ۱۳۸۹) نام هر کتابی را که در فهارس کتابخانه های شخصی و عمومی و غیر آن می دیده یادداشت می کرده و به مرور زمان، این اطلاعات را تکمیل کرده و در الذریعه ارائه نموده است. وی ضمن معرفی کتاب، در صورتی که اثر مزبور مخطوط بوده و خود آن را ملاحظه کرده، افزون بر ارائه نخستین عبارت کتاب، محلی که آن نسخه را در آنجا دیده یاد کرده است، به ویژه اگر نسخه مورد نظر، در دست شخص خاصی بوده نام او را آورده است.
امتیازات کتاب
همچنین الذریعه مشتمل بر نام کتابهای مفقود شیعی نیز می باشد که تنها نامشان در آثاری مانند رجال نجاشی یا کتابهای دیگر آمده است.امتیاز دیگر الذریعه آن است که درباره بسیاری از آثار، تحقیقاتی هم ارائه داده است. به عنوان مثال ذیل تفسیر قمی شرحی از چگونگی پدید آمدن این تفسیر از چند اثر دیگر مورد بحث قرار گرفته است و در واقع بسیاری از مدخلها در حکم یک مقاله تحقیقی است. بی شک الذریعه، در موضوع کتابشناسی شیعه کاملترین کتاب موجود است اما هنوز آثار فراوانی یافت می شود که علی رغم وسعت جستجوی آقا بزرگ نامشان نیامده است. بدین نکته نیز باید توجه داشت که با این که بنا بوده اثر مزبور فقط آثار شیعی را عرضه کند در مواردی به دلیل اضافات برخی عناوین از سوی کسانی که ناظر چاپ کتاب بوده اند، اسامی کتابهای غیر شیعی هم در آن آمده است.تنظیم کتاب به صورت الفبایی بوده و تا مجلد بیست و پنج ادامه یافته است. و مجلد بیست و ششم استدراکات مؤلف بر الذریعه می باشد. مرحوم شیخ آقا بزرگ در مقدمه کتاب نکات مهمی را درباره روش تألیف و خصوصیات الذریعه متذکر شده که مطالعه آنها برای کسانی که قصد مطالعه الذریعه را دارند، قبل از ورود به متن لازم و مفید است.

[ویکی شیعه] الذریعه الی تصانیف الشیعه (کتاب). الذَریعَة الی تَصانیف الشیعة (ترجمه: دستاویزی برای تألیفات شیعه)، مشهور به الذریعه مهم ترین کتاب موجود در کتاب شناسیِِ مؤلفان شیعه. این اثرِ مشهور نوشته آقا بزرگ تهرانی و به زبان عربی است و بزرگ ترین دایرة المعارف کتابشناسی شیعه به شمار می آید. مجموعه ۲۵جلدی الذریعة که به صورت الفبایی تدوین شده، شامل ۱۱۲۳۹ صفحه است و در آن ۵۳۵۱۰ کتاب از علمای شیعه ( تألیف، تصنیف و ترجمه) در موضوع های گوناگون معرفی شده است.
آقابزرگ در جمع آوری این مجموعه، از منابع فهرست نگاریِ نخستین شیعه مثل فهرست شیخ طوسی، فهرست نجاشی، فهرست العلماء و... استفاده کرده است. او افزون بر این منابع، از فهرست کتابخانه های گوناگون نیز سود برده و گاه به آثار چاپی و خطی که خود مشاهده و مطالعه کرده و همچنین به آنچه از افراد مورد اعتماد شنیده، استناد کرده است.
چاپ و نشر این مجموعه در قم و نجف بیش از ۴۰ سال طول کشید و چند جلد آن بعد از درگذشت مؤلف منتشر شد. پس از انتشار، بر این مجموعه یک جلد دیگر افزوده شده که می توان آن را اولین مستدرک الذریعه در نظر گرفت. در این جلد برخی از آثاری که در الذریعه نیست گردآمده است.

دانشنامه آزاد فارسی

پیشنهاد کاربران

در بخشی از الذریعه نام شاعران بر اساس تخلص آنان الفبایی نوشته شده است که برای تحقیق موثر است

بپرس