الفصول المهمه فی معرفه الائمه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] الفصول المهمة فی معرفة الائمة (کتاب). کتاب الفصول المهمة درباره زندگانی دوازده امام و از ابن صباغ مالکی نویسنده سنی مذهب قرن نهم است. این کتاب برای هر امام فصلی گشوده و با عناوینی مشخص، مطالب ویژه هر امام مورد بررسی قرار گرفته است.
نویسنده انگیزه خود از این تالیف را درخواست دوستان خویش و به منظور تکفیر گناهان گذشته بیان می کند. تعبیر ابن صباغ مالکی از امامان شیعه و القابی که برای ایشان ذکر می کند مانند نویسندگان شیعی است. او با ذکر نام امام و لقب مشهور وی مشخص می کند که وی چندمین امام است. البته عنوان دهی این کتاب از « کشف الغمة » گرفته شده است زیرا اربلی نیز در آغاز بررسی زندگی هر امام به همین نحو گزارش می کند. وی پیش از بحث از زندگی امامان، به این سئوال که اهل بیت چه کسانی هستند پاسخ داده است. گزارشهای این کتاب در بخش مربوط به مخالفتهای معاویه و اصحاب جمل تاریخی است هر چند منابع را مشخص نکرده است.

[ویکی شیعه] الفصول المهمة فی معرفة الائمة (کتاب). ألفُصولُ ألمُهمّة فی مَعْرِفَة ألأئمَّةکتابی به زبان عربی درباره زندگانی دوازده امام، اثر ابن صباغ مالکی (متوفای ۸۵۵ق) نویسنده سنی مذهب قرن نهم است. ابن صباغ در این کتاب برای هر امام فصلی اختصاص داده و با عناوینی مشخص، مطالب ویژه هر امام را مورد بررسی قرار داده است. استفاده گسترده ابن صباغ از منابع گوناگون شیعی و سنی ضمن اینکه ارزش علمی و تاریخی کتاب را نشان می دهد، از تتبع و تحقیق گسترده او نیز حکایت دارد.
ابن صباغ مالکی که نامش علی بن محمد بن احمد غزی مکی و کنیه اش نور الدین و مشهور به ابن صباغ است فقیهی مالکی مذهب بود. او با ارادتی که به ائمه داشت کتاب الفصول المهمة را نگاشت و آثار دیگری در این باب نیز دارد:

[ویکی نور] الفصول المهمه فی معرفه الائمه (علیهم السلام). الفصول المهمة فی معرفة الأئمة (علیهم السلام) کتابی است درباره زندگانی دوازده امام و از ابن صباغ مالکی نویسنده سنی مذهب قرن نهم است. این کتاب برای هر امام فصلی گشوده و با عناوینی مشخص، مطالب ویژه هر امام مورد بررسی قرار گرفته است.
نویسنده انگیزه خود از این تألیف را درخواست دوستان خویش و به منظور تکفیر گناهان گذشته بیان می کند.
تعبیر ابن صباغ مالکی از امامان شیعه و القابی که برای ایشان ذکر می کند مانند نویسندگان شیعی است. او با ذکر نام امام و لقب مشهور وی مشخص می کند که وی چندمین امام است. البته عنوان دهی این کتاب از «کشف الغمة» گرفته شده است زیرا اربلی نیز در آغاز بررسی زندگی هر امام به همین نحو گزارش می کند.
وی پیش از بحث از زندگی امامان، به این سئوال که اهل بیت چه کسانی هستند پاسخ داده است. گزارشهای این کتاب در بخش مربوط به مخالفتهای معاویه و اصحاب جمل تاریخی است هر چند منابع را مشخص نکرده است.
نویسنده پس از نقل مطالب از اشعار نیز بهره گرفته و در موضوع سخن، اشعاری نقل می کند. او برخی از مطالب فرا تاریخی را نیز نقل می کند که در این موارد تحت تأثیر منابعی است که از آنها استفاده کرده است. برای نمونه از کتاب «معالم العترة النبویة» محمد بن عبدالعزیز جنابذی (م. 611)، یاری جبرئیل و کمک وی در روز احد نسبت به امام علی را گزارش می کند. چنان که از مسعودی در شرح مقامات حریری مطلبی را نقل کرده که هنگام هجرت پیامبر با ابوبکر به مدینه، درختی در لب غار روئید.
جلد نخست از چاپ دو جلدی فصول المهمة اختصاص به شرح حال امام علی(ع) دارد. او مناقب آن حضرت را مانند شیعیان گزارش کرده و در عین حال هنگام توضیح حدیث غدیر می نویسد معنی حدیث این است که: من کنت ناصره او حمیمه او صدیقه فان علیا یکون کذلک.

[ویکی فقه] الفصول المهمه فی معرفه الائمه (کتاب). کتاب الفصول المهمة درباره زندگانی دوازده امام و از ابن صباغ مالکی نویسنده سنی مذهب قرن نهم است. این کتاب برای هر امام فصلی گشوده و با عناوینی مشخص، مطالب ویژه هر امام مورد بررسی قرار گرفته است.
نویسنده انگیزه خود از این تالیف را درخواست دوستان خویش و به منظور تکفیر گناهان گذشته بیان می کند. تعبیر ابن صباغ مالکی از امامان شیعه و القابی که برای ایشان ذکر می کند مانند نویسندگان شیعی است. او با ذکر نام امام و لقب مشهور وی مشخص می کند که وی چندمین امام است. البته عنوان دهی این کتاب از « کشف الغمة » گرفته شده است زیرا اربلی نیز در آغاز بررسی زندگی هر امام به همین نحو گزارش می کند. وی پیش از بحث از زندگی امامان، به این سئوال که اهل بیت چه کسانی هستند پاسخ داده است. گزارشهای این کتاب در بخش مربوط به مخالفتهای معاویه و اصحاب جمل تاریخی است هر چند منابع را مشخص نکرده است.
روش تالیف
نویسنده پس از نقل مطالب از اشعار نیز بهره گرفته و در موضوع سخن، اشعاری نقل می کند. او برخی از مطالب فرا تاریخی را نیز نقل می کند که در این موارد تحت تاثیر منابعی است که از آنها استفاده کرده است. برای نمونه از کتاب « معالم العترة النبویة » محمد بن عبد العزیز جنابذی (م. ۶۱۱)، یاری جبرئیل و کمک وی در روز احد نسبت به امام علی(علیه السلام) را گزارش می کند. چنان که از مسعودی در شرح مقامات حریری مطلبی را نقل کرده که هنگام هجرت پیامبر با ابوبکر به مدینه ، درختی در لب غار روئید. جلد نخست از چاپ دو جلدی فصول المهمة اختصاص به شرح حال امام علی علیه السّلام دارد. او مناقب آن حضرت را مانند شیعیان گزارش کرده و در عین حال هنگام توضیح حدیث غدیر می نویسد معنی حدیث این است که: من کنت ناصره او حمیمه او صدیقه فان علیا یکون کذلک. برخی از دیدگاههای طرح شده در این کتاب با دیدگاههای مرسوم نویسندگان شیعه همخوان نیست. مانند ازدواج عمر با ام کلثوم و گزارش اختلاف میان امام حسن مجتبی با امیرالمومنین (علیهما السلام).
منابع کتاب
در نگاه اولیه چنین به نظر می رسد که ابن صباغ مالکی به صورت گسترده از منابع شیعی استفاده کرده ولی با مقایسه منابع ارائه شده در این کتاب به این نتیجه می رسیم که منبع عمده وی در نقل گزارشهای شیعی، کتاب «کشف الغمة» اربلی بوده و منابعی که ابن صباغ یاد می کند همان منابعی است که اربلی در کشف الغمة ذکر کرده است. ابن صباغ از منبع اصلی خویش به هیچ عنوان یاد نکرده و تلاش می نماید آن را به عنوان مسئله ای سری پوشیده دارد و به خواننده چنین القا می کند که به منابع مذکور در کتاب به صورت مستقیم دسترسی داشته و حال آن که چنین نیست و این موارد را به واسطه کتاب «کشف الغمة» یاد می کند؛ زیرا ساختار کتاب «الفصول المهمة» همان ساختار کتاب «کشف الغمة» است. به طور کلی حجم مطالب منقول از کشف الغمة در کتاب الفصول المهمة، حدود هشتاد درصد است. برخی منابع که در کشف الغمة نیست مانند: درر السمطین زرندی (م ۷۵۰)، طبقات (الشافعیة) الکبری، سبکی (م ۷۷۱)، مناقب الامام الشافعی نوشته بیهقی (م. ۴۵۸)، الذریة الطاهرة دولابی ،الموجز فی فضل الخلفاء الاربعه نوشته ابو الفتوح اسعد بن ابی الفضائل بن خلف عجلی،مناقب ابوالمعالی فقیه مالکی . نویسندگان بعدی از شیعیان و اهل سنت از این کتاب استفاده کرده و از آن یاد نموده اند که از آن جمله مجلسی در بحار الانوار است. عبد العزیز طباطبایی ۳۷ نسخه خطی برای کتاب برشمرده که این تعداد حاکی از رواج این کتاب است. الفصول المهمة ابن صباغ توسط محمد اعجاز حسن پاکسانی به اردو ترجمه شده است.
منبع
...

[ویکی شیعه] الفصول المهمه فی معرفه الائمه (کتاب). ألفُصولُ ألمُهمّة فی مَعْرِفَة ألأئمَّةکتابی به زبان عربی درباره زندگانی دوازده امام، اثر ابن صباغ مالکی (متوفای ۸۵۵ق) نویسنده سنی مذهب قرن نهم است. ابن صباغ در این کتاب برای هر امام فصلی اختصاص داده و با عناوینی مشخص، مطالب ویژه هر امام را مورد بررسی قرار داده است. استفاده گسترده ابن صباغ از منابع گوناگون شیعی و سنی ضمن اینکه ارزش علمی و تاریخی کتاب را نشان می دهد، از تتبع و تحقیق گسترده او نیز حکایت دارد.
ابن صباغ مالکی که نامش علی بن محمد بن احمد غزی مکی و کنیه اش نور الدین و مشهور به ابن صباغ است فقیهی مالکی مذهب بود. او با ارادتی که به ائمه داشت کتاب الفصول المهمة را نگاشت و آثار دیگری در این باب نیز دارد:
آقا بزرگ تهرانی در کتاب الذریعة نام اثر ابن صباغ را «ألفصول ألمهمة فی معرفة ألائمة الإثنی عشر و فضلهم و معرفة أولادهم و نسلهم» ذکر می کند.

پیشنهاد کاربران

بپرس