المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز

[ویکی اهل البیت] مهم ترین اثر باقیمانده ابن عطیه کتاب تفسیر او با عنوان«المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز» است که یکی از مهم ترین تفاسیر درایی در قرن 6 قمری محسوب می شود. وی این تفسیر را پیش از تصدی قضای المریه در 529 ق تألیف کرده بود. المحرر الوجیز همواره در مغرب مورد توجه بوده و از منابع اساسی تفاسیری چون البحر المحیط ابو حیان و الجامع لاحکام القرآن قرطبی بوده است.
ابن خلدون شیوه این تفسیر را ستوده است، در مقدمه خود می نویسد«بسیاری دست به نوشتن تفسیر نقلی زده اند و آثار وارده از صحابه و تابعین را گرد آوردند تا به طبری و واقدی و ثعلبی و مانند اینها منتهی گردید، از این رو این تفاسیر، از گفته های یهودیان مسلمان شده- جز در موارد احکام- سالم نمانده و مفسران در این باره تساهل ورزیدند و کتابهای خود را از این منقولات بی اساس پر کردند. تا آنگاه که دوران تحقیق و بررسی فرا رسید و ابو محمد عطیه به تلخیص و تهذیب منقولات تفسیری همت گماشت و آنچه را قرین صحت بود برگزید و در اندلس کتابی آراسته و پیراسته برای مردم مغرب زمین به رشته تحریر درآورد. پس از او قرطبی نیز همان راه را پیمود و تفسیر خود را بر همان اساس تدوین کرد و در شرق بلاد اسلامی شهرت و رواج یافت.»
استانهای خرافی اسرائیلی که تا آن روز رواج داشت و تقریبا همه متون تفسیری آن روزگار را در بر گرفته بود در این تفسیر راه نیافته است، از این رو این تفسیر از پیشگامان رهایی از اوهام و خیالبافی ها محسوب می شود و بهترین تفسیر نقلی به شیوه جدید به شمار می آید.
این تفسیر مقدمه ای دارد که در آن، از شؤون گوناگون قرآن بحث کرده است و در نوع خود از مهم ترین آثار تألیف شده در علوم قرآنی به شمار می آید. این مقدمه ده باب دارد:
باب اول در بیان فضل قرآن از زبان پیامبر( ص) و صحابه و شایستگان امت،
باب دوم در اهمیت تفسیر قرآن،

[ویکی نور] المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز اثر ابن عطیه عبدالحق بن غالب بن عبدالرحمن (متوفی 546/542/541ق).، یکی از مهم ترین تفاسیر درایی (اجتهادی) در قرن 6ق محسوب می شود. وی این تفسیر را پیش از تصدی قضاوت شهر مریه، در سال 529ق تألیف کرده بود. المحرر الوجیز همواره در مغرب مورد توجه بوده و از منابع اساسی تفاسیری چون البحر المحیط ابوحیان و الجامع لاحکام القرآن قرطبی بوده است.
ابن خلدون شیوه این تفسیر را ستوده است؛ در مقدمه خود می نویسد: «بسیاری دست به نوشتن تفسیر نقلی زدند و آثار وارده از صحابه و تابعین را گرد آوردند تا به طبری و واقدی و ثعلبی و مانند اینها منتهی گردید، از این رو این تفاسیر، از گفته های یهودیان مسلمان شده -جز در موارد احکام- سالم نمانده و مفسران دراین باره تساهل ورزیدند و کتابهای خود را از این منقولات بی اساس پر کردند.
تا آنگاه که دوران تحقیق و بررسی فرا رسید و ابومحمد عطیه به تلخیص و تهذیب منقولات تفسیری همت گماشت و آنچه را قرین صحت بود برگزید و در اندلس کتابی آراسته و پیراسته برای مردم مغرب زمین به رشته تحریر درآورد.پس از او قرطبی نیز همان راه را پیمود و تفسیر خود را بر همان اساس تدوین کرد و در شرق بلاد اسلامی شهرت و رواج یافت».
داستانهای خرافی اسرائیلی که تا آن روز رواج داشت و تقریباً همه متون تفسیری آن روزگار را دربر گرفته بود، در این تفسیر راه نیافته است؛ از این رو این تفسیر از پیشگامان رهایی از اوهام و خیالبافی ها محسوب می شود و بهترین تفسیر نقلی به شیوه جدید به شمار می آید.
این تفسیر مقدمه ای دارد که در آن، از شئون گوناگون قرآن بحث کرده است و در نوع خود از مهم ترین آثار تألیف شده در علوم قرآنی به شمار می آید. این مقدمه ده باب دارد:
باب اول در بیان فضل قرآن از زبان پیامبر(ص) و صحابه و شایستگان امت؛

[ویکی فقه] المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز (کتاب). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تالیف عبدالحق بن غالب ابن عطیه اندلسی است.
مهم ترین اثر باقیمانده ابن عطیه کتاب تفسیر او با عنوان «المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز» است که یکی از مهم ترین تفاسیر درایی در قرن ۶ قمری محسوب می شود. وی این تفسیر را پیش از تصدی قضای المریه در ۵۲۹ ق تالیف کرده بود. المحرر الوجیز همواره در مغرب مورد توجه بوده و از منابع اساسی تفاسیری چون البحر المحیطابو حیان و الجامع لاحکام القرآنقرطبی بوده است.
کلام ابن خلدون
ابن خلدون شیوه این تفسیر را ستوده است، در مقدمه خود می نویسد «بسیاری دست به نوشتن تفسیر نقلی زده اند و آثار وارده از صحابه و تابعین را گرد آوردند تا به طبری و واقدی و ثعلبی و مانند اینها منتهی گردید، از این رو این تفاسیر، از گفته های یهودیان مسلمان شده- جز در موارد احکام- سالم نمانده و مفسران در این باره تساهل ورزیدند و کتابهای خود را از این منقولات بی اساس پر کردند. تا آنگاه که دوران تحقیق و بررسی فرا رسید و ابو محمد عطیه به تلخیص و تهذیب منقولات تفسیری همت گماشت و آنچه را قرین صحت بود برگزید و در اندلس کتابی آراسته و پیراسته برای مردم مغرب زمین به رشته تحریر درآورد. پس از او قرطبی نیز همان راه را پیمود و تفسیر خود را بر همان اساس تدوین کرد و در شرق بلاد اسلامی شهرت و رواج یافت.» داستانهای خرافی اسرائیلی که تا آن روز رواج داشت و تقریبا همه متون تفسیری آن روزگار را در بر گرفته بود در این تفسیر راه نیافته است، از این رو این تفسیر از پیشگامان رهایی از اوهام و خیالبافی ها محسوب می شود و بهترین تفسیر نقلی به شیوه جدید به شمار می آید.
مقدمه تفسیر
این تفسیر مقدمه ای دارد که در آن، از شؤون گوناگون قرآن بحث کرده است و در نوع خود از مهم ترین آثار تالیف شده در علوم قرآنی به شمار می آید. این مقدمه ده باب دارد: باب اول در بیان فضل قرآن از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و صحابه و شایستگان امت، باب دوم در اهمیت تفسیر قرآن، باب سوم درباره پیش گرفتن روش احتیاط در تفسیر و مراتب مفسران که سرآمد آنان علی امیرالمؤمنان علیه السّلام است، باب چهارم در خصوص حدیث سبعة احرف، باب پنجم درباره جمع قرآن و تاریخچه قرآن، باب ششم در خصوص الفاظ بیگانه در قرآن و سخن کوتاهی در بیان اعجاز قرآن، باب هفتم در ایجاز و ایفاد قرآن، باب هشتم درباره نامهای قرآن و نام سوره ها و آیه های آن، باب نهم در خصوص استعاذه باب دهم در تفسیر بسم الله الرحمن الرحیم که آن را از سخن امام جعفر بن محمد صادق علیه السّلام و امام علی بن الحسین سجاد علیه السّلام آغاز می کند و سپس به گفتار جابر بن عبدالله انصاری و دیگران می پردازد. او در این مقدمه سخن خود را پس از تسمیه، با درود بر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و آن آغاز می کند، شیوه ای که اهل آن دیار بر آن بوده اند. به جهت اهمیتی که این مقدمه دارد، به همت آرنر جفری مستشرق معروف جداگانه و همراه مقدمه کتاب «المبانی» نوشته احمد بن علی عاصمی (متوفای ۳۷۸ ق) چاپ و منتشر شده است.
مقایسه المحرر الوجیز و الکشاف زمخشری
...